Öz
Bu çalışma,
Burdur ili Çeltikçi ilçe merkezinde halk kültürü unsurları kapsamında tespit
edilen ağıtların müzikal ve sözel açıdan değerlendirilmesini ve bu kültüre ait
bir takım yerel kavramları ve olguları içermektedir.
Anadolu
coğrafyasında Akdeniz Bölgesi, özellikle de bulunduğu konum itibariyle Burdur,
kültürel özellikleri bakımından dikkat çekici bir ildir. Burdur iline bağlı
Çeltikçi ilçesi de bu bakımdan önem kazanmaktadır. İlçenin halk kültürü
incelendiğinde bu kültürü oluşturan bazı unsurların (türküler, ninniler,
ağıtlar vb.) biraz daha ön plana çıktığı gözlenmektedir. Bunlar arasında yörede
en dikkat çekenin ise ağıtlar olduğunu söylemek mümkündür.
Ağıtlar,
genel olarak ölen kişinin arkasından duyulan acıları, üzüntüleri ifade etmek
için seslendirilen sözlü kültür ürünleridir. Araştırma kapsamında Çeltikçi
ilçesi halk kültüründe yer alan ağıtlar hakkında öncelikle literatür taramasına
gidilmiştir. Daha sonra derleme yöntem ve teknikleri doğrultusunda ön
hazırlıklar yapılarak alanda konuya ilişkin tespitler yapılmıştır. Bu
doğrultuda araştırmaya ilişkin uygun ortamlar hazırlanmış ve çalışmanın
verileri gözlem ve görüşme teknikleri aracılığıyla elde edilmiştir. Bu
teknikler aracılığıyla görsel-işitsel materyaller toplanarak elde edilen
ağıtlar notaya alınmış ve sonrasında müzikal ve edebi açıdan değerlendirilmeye
tabi tutulmuştur.
Ağıt yakma
geleneği çerçevesinde yapılan uygulama, yöre halkı tarafından çoğunlukla yas
olarak ifade edilmektedir. Bu çalışma kapsamında tespit edilen 24 adet yas
örneği sesli ve yazılı olarak kayıt altına alınmıştır. Bunun yanı sıra
Türkler’de ağıt yakma geleneği hakkında elde edilen bilgilere de çalışma
kapsamında detaylı olarak yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akdoğu, O. (1996). Türk Müzigi'nde Türler ve Biçimler. İzmir/ Bornova: Ege Üniversitesi Basımevi.
- Atsız, H. N. (1992). Türk Edebiyat Tarihi (3. Basım). İstanbul: Baysan Dağıtım ve Dağıtım
- Ekici, S. (2013). Gaziantep & Barak Müzik Kültürü. Gaziantep: Logos Matbaacılık.
- Elçin, Ş. (1990). Türkiye Türkçesi’nde Ağıtlar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Elçin, Ş. (2004). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Ergin, M. (2017). Orhun abideleri (51. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
- Esen, A. Ş. (1982). Anadolu Ağıtları. Ankara: İletişim Yayınları, İstanbul: İş Kültür Yayınları.
- Görkem, İ. (2001). Türk Edebiyatında Ağıtlar (1. Basım). Ankara: Akçağ Yayınları.
- İnan, A. (1976). Eski Türk Dini Tarihi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Kaya, D. (2004). Anonim Halk Şiiri. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kaynar, Ü. (1996). Türk Halk Kültürü ve Halk Müziği. İstanbul: Ege Yayınları.
- Özkan, İ.H. (1982). Türk Mûsukîsi Nazariyâtı ve Usulleri, Kudüm Velveleleri. İstanbul: Neşriyat A.Ş.Ötüken
- Pelikoğlu, M.C. (2012). Geleneksel Türk Halk Müziği Eserlerinin Makamsal Açıdan Adlandırılması. Erzurum: Mega Ofset Matbaacılık.
- Sümer, F. (1980). Oğuzlar (Türkmenler) (3. Basım). İstanbul: Ana Yayınları.
- Turan, Ş. (1994). Türk Kültür Tarihi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Uçan, A. (2005). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar ve Türkiye’deki Durum. Ankara/Kızılay: Önder Matbaacılık
- Yaldızkaya, Ö. F. (2018). Türkmen Ağıtları (2. Basım). İzmir: Kanyılmaz Matbaacılık.
- Yaşar, S. (2006). Diyarbakır İli- Bismil İlçesi Türkmenacı Köyü Halk Kültüründe Müzik Unsurları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Türk Dil Kurumu, (9 Kasım 2018) http://www.tdk.gov.tr/index.php?
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 4 Şubat 2019 |
| Kabul Tarihi | 14 Ocak 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 5 Sayı: 9 |