ANTİKÇAĞ’IN ULUSLARARASI POLİTİKALARINDA PROPAGANDA ARACI OLARAK KULLANILAN HEYKELTRAŞLIK

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 322 - 340, 28.12.2018

Çağlar Akdağ Özden Ürkmez

Öz

Sumerliler’den Roma’ya
Antikçağ’ın tüm gelişmiş kültürlerinde en önemli propaganda aracı heykeltraşlık
olmuştur. Devletler, diğer devletler ve küçük topluluklar üzerinde hâkimiyet
kurmak için bu propaganda aracını sıklıkla kullanmışlardır. Bu propaganda aracının
kullanım yerleri çoğunlukla saray duvarları, steller, kaya kabartmaları,
tapınaklar ve zafer anıtlarıdır. Amaç, bu yapılar üzerindeki ideolojik
sahneleri gören halkı ve yabancıları etkilemektir. Böylece devletin ve kralın
gücü asla unutulmayacak ve korku dolu mesajlarla düzen korunacaktır. Sahneler
üzerindeki önemli diğer bir mesaj ise tam olarak kralların kişilikleri ile
bağlantılıdır. Bu mesajlarda kralın dindar, cesur, adaletli ve gerektiğinde
acımasız olan kişiliği vurgulanır. Zafer sahnelerinde kralların ilahiliği,
adaleti ve acımasızlığı görüntülenir. Sunu ve kabul sahnelerinde, mağrur ve
mülayim kralın gücü ön plandadır. Av sahnelerinde ise kral cesaretiyle öne
çıkar. Mezopotamya kökenli bu heykel propaganda ilişkisi özellikle Asur
kralları tarafından saraylarında çok etkileyici bir biçimde sergilenmiştir.
Mezopotamyalılardan sonra bu gelenek Persler, Hellenler ve Romalılar tarafından
devam ettirilmiştir. Heykeltraşlığı politik bir propaganda aracı olarak
kullanmanın özellikle Romalılar tarafından Asur'daki gibi başarıyla
uygulandığını söylemek gerekir.

Anahtar Kelimeler

Mezopotamya, Pers, Hellen, Roma, Propaganda, Heykeltraşlık

Kaynakça

• Aker, J. 2007 “Workmanship as Ideological Tool in the Monumental Hunt Reliefs of Assurbanipal”, J. Cheng – M. H. Feldman (eds.), Ancient Near Eastern Art in Context, Leiden, Boston: 229-263.
• Barnett, R. D. 1970 Assyrian palace reliefs in the British Museum, London.
• Boardman, J. 2005 Yunan Heykeli Klasik Dönem, G. Ergin (çev.), İstanbul.