Ege ve Doğu Marmara Bölgesi Ayva Plantasyonlarında Ateş Yanıklığı Hastalığının Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 29 Sayı: 1, 1 - 14, 24.05.2019

Müge Şahin Adalet Mısırlı Hatice Özaktan

https://doi.org/10.18615/anadolu.568756

Cited By: 4

Öz

ÖZ: Ayva üretiminin yoğun olarak yapıldığı yörelerde hastalığın
yaygınlık oranının belirlenmesi, mücadele açısından önem taşımaktadır. Bu bağlamda, İzmir, Manisa, Bursa, Sakarya ve Denizli illerinde
2015 yılında yürütülen çalışmada, hastalık şiddeti, oranı ile hastalığın
yaygınlık oranının belirlenmesi ve ayva plantasyonlarından izole edilen E. amylovora izolatlarının klasik ve
moleküler yöntemler ile kesin tanılamasının yapılarak virülensi yüksek
izolatların saptanması amaçlanmıştır. Surveylerde ortalama 50.000 ağacın yer aldığı, 1.000 dekar ayva bahçesi
taranmış ve survey alanında ortalama hastalık oranı % 4,24 olarak
belirlenmiştir. İl bazında, bu oran; İzmir’de % 0,54; Manisa’da % 0,65; Bursa’da
% 2,85; Sakarya’da % 2,95 ve Denizli’de % 5,90 olarak tespit edilmiştir.
Hastalığın yaygınlık oranı ise İzmir’de % 37,50; Manisa’da % 100; Bursa’da %
28,50; Sakarya’da % 44,44 ve Denizli’de % 24,30 olarak belirlenmiştir. Şiddetli epidemi görülen bahçelerden alınan
hastalıklı bitki örneklerinde yapılan klasik ve moleküler tanılama testleri
sonucunda klasik tanılamada E. amylovora
olduğu belirlenen izolatlardan bir tanesinin, moleküler tanılamada istenilen
uzunlukta bant vermemesi, ateş yanıklığı hastalığına benzer belirti gösteren
bakteriyel kanser ve yanıklık etmeni Pseudomonas
syringae pv. syringae gibi
farklı bakteriyel etmenlerin de ayva plantasyonlarında bulunduğunu göstermiş ve
yapılan tanılama çalışmalarının moleküler yöntemlerle desteklenmesi
gerekliliğini ön plana çıkarmıştır. İzolatların hastalık şiddeti % 0-83,33 arasında değişim göstermiştir. Bununla
birlikte, 211, 217 ve 223 no’lu izolatlar % 83,33 hastalık şiddeti ve E. amylovora için karakteristik olan
bakteriyel eksudat oluşumu ile öne çıkmıştır. Üreticilerle yapılan görüşmeler sonucunda,
hastalığın bazı bölgelere budama uygulamalarıyla giriş yaptığı ve hızla yayılım
gösterdiği tespit edilmiştir. Bursa’da “Eşme”, Sakarya’da “Limon”, Denizli’de
her iki çeşidinde yaygın olarak yetiştirildiği, “Ege 22” çeşidinin, ise
İzmir’de son yıllarda önem kazandığı ve hastalık şiddetinin diğer çeşitlere göre daha düşük olduğu gözlemlenmiştir.
Araştırma bulguları sonucunda, duyarlı çeşitlerin yetiştirildiği bölgelerde,
hastalık şiddeti ve oranının daha yüksek olduğu kanısına varılmıştır. Yeni plantasyonların tolerant çeşitlerle tesis
edilmesine özen gösterilmesi, budama araç gereçlerinin çok iyi dezenfekte
edilmesi ve budanan hastalıklı sürgünlerin imha edilmesi gibi kültürel
önlemlerle hastalığa karşı mücadele edilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cydonia oblonga Mill, Erwinia amylovora Burrill, hastalık oranı, hastalık şiddeti, hastalık yaygınlığı.

Kaynakça

• Agrios, G. N. 1997. Plant pathology. 5th Ed. Academic press. p. 952. eBook ISBN: 9780080473789 / Hardcover ISBN: 9780120445653.
• Aktepe, B. P. 2012. Yenidünya çeşitlerinin ateş yanıklığı hastalığına duyarlılıklarının belirlenmesi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Anonim. 2017. TUİK. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/? kn=92&locale=tr (Erişim tarihi 17/01/2019).
• Anonymous. 2017. FAO. http://www.fao.org/faostat/en/#data/ QC (Erişim tarihi 17/01/2019).
• Arda, H. 2016. Ayvada ateş yanıklığı hastalığı etmeninin (Erwinia amylovora) tanısı ve entegre mücadele olanakları, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Arsenijevic, M., and M. Panic. 1992. First appearence of fire blight, saused by Erwinia amylovora on quinces and pears in Yugoslavia. Plant Disease 76 (12): 1283.
• Atasagun, R. 2009. Rosaceae familyasindaki farklı bitki türlerinden elde edilen Erwinia amylovora (Burr.) Winslow et al.'nin biyokimyasal ve polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testleriyle tanılanması. Selçuk Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 93 s.
• Aysan, Y., F. Sahin, H. Saygili, M. Mirik, and R. Kotan. 2004. Phenotypic characterization of Erwinia amylovora from pome fruits in Turkey. Acta Horticulturae 704: 459-463.
• Beer, S. V., J. R. Rundk, and R. S. Wodzinski. 1984. lnteraction between Erwinia amylovora and Erwinia herbicola in vitro, in immature pear fruits and in apple blossoms. Acta Horticulture 151: 203-204.
• Billing, E. 2011. Fire blight, Why do views on host invasion by Erwinia amylovora differ?. Plant Pathology 60: 178-189.
• Bobev, S., L. T. Angelov, G. I. Govedarov, and J. D. Postman. 2009. Field susceptibility of quince hybrids to fire blight in Bulgaria, APS Annual Meeting, Portland, Oregon, Abstracts of Presentations. Phytopathology 99: 13.
• Bora, T. ve I. Karaca. 1970. Kültür bitkilerinde hastalığın ve zararın ölçülmesi, Ziraat Fakültesi Yardımcı Ders Kitabı, Yayın No: 167, 43 s. Ege Üniversitesi, İzmir.
• De Bellis, P., and L. Schena. 2007. Real-time Scorpion-PCR detection and quantification of Erwinia amylovora on pear leaves and flowers. European Journal of Plant Patology 118: 11-22.
• Demir, G., and M. Gundogdu. 1993. Fireblight of pome fruit trees in Turkey: distribution of the disease, chemical control of blossom infections and susceptibility of some cultivars. Acta Horticulturae 338: 67-74.
• Fahy, P. C., and G. J. Persley. 1983. Plant bacterial diseases: a diagnostic guide, (No. 632.3 F3).
• Geider, K. 2000. Exopolysaccharides of Erwinia amylovora: Structure, biosynthesis, regulation, role in pathogenicity of amylovoran and levan. In: J. Vanneste (ed.). Fire blight: The disease and its causative agent Erwinia amylovora CABI Publishing. Wallingford Oxon/UK.-New York. pp. 117-140.
• Goorani, M. A., and F. N. Hassanein. 1991. The effect of Basillus subtilis on in vitro growth and pathogenicty of Erwinia amylovora. J. Phytopathology 133: 134-38.
• Gok, G. 2016. Iğdır ili elma ağaçlarında ateş yanıklığı hastalığına neden olan Erwinia amylovora (burr.) Winslow et al. etmeninin biyokimyasal ve moleküler (MIS) yöntemlerle tanısı, Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Iğdır, 72 s.
• Hepaksoy, S., A. Unal, H. Z. Can, H. Saygili, and H. Türküsay. 1999. Distribution of fire blight (Erwinia amylovora (Burrill) Winslow et al.) disease in Western Anatolia Region in Turkey, Acta Horticulturae 489: 193-197.
• Karman, M. 1971. Bitki Koruma Araştırmalarında Genel Bilgiler. Denemelerin Kuruluşu ve Değerlendirme Esasları. Bölge Zirai Müzadele Araştırma Enstitüsü. İzmir – Bornova. T. C. Tarım Bakanlığı. Zirai Mücadele ve Karantina Genel Müdürlüğü Yayınları. Mesleki Kitaplar Serisi. 279 s.
• Kıpcak, C. ve A. Akkopru. 2017. Van gölü havzasındaki elmalarda ateş yanıklığı problemi: durumu ve hastalığın yaygınlık oranı, Yüzüncü Yıl Ünv. Tar. Bil. Dergisi 27 (2): 207-214.
• King, E. O., M. K. Ward, and D. E. Raney. 1954. Two simple media for the demonstrating of phycocyanin and fluorescein, J. Lab. Clin. Med. 44: 301-307.
• Klement, Z., and R. N. Goodman. 1967. The hypersensitive reaction to infection by bacterial plant pathogens, Annual Review of Phytopathology 5: 17- 44.
• Kovaks, N. 1956. Identification of Pseudomonas pyocyoanea by the oxidase reaction, Nature (London) 178: 703.
• Lazarov, A. V., and P. Grigorov.1961. Karantina na Rastenijata. Zeminzdat, Sofia. 258 p.
• Lelliott, R. A., and D. E. Stead. 1987. Method for the Diagnosis of Bacterial Diseases of Plants. Vol. 2. British Society for Plant Pathology, Blackwell Scientific Publications, 216 p.
• Lopez, M. M., E. Bertolini, E. Marco, E. Noales, P. Llop, and M. Cambira. 2006. Update on moleculer tools for detection of plant pathogenic bakteria and viruses. Journal of Plant Pathology 91 (2): 249-292.
• Mirik, M. 2000. Amasya ve Tokat illerinde yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında görülen ateş yanıklığı (Erwinia amylovora (Burrill) Winslow et al.) hastalığının etmeninin tanılanması, yaygınlık durumu ve dayanıklı çeşitlerin saptanması, Trakya Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Momol, M. T., O. Yegen, H. Basim, M. A. Zachowski, and K. Rudolph. 1992. Identification of Erwinia amylovora and occurence of fire blight of pear in Western Mediterranean Region of Turkey. J. Turk. Phytopath. 21 (1): 41
• Norelli, J. L., H. T. Holleran, W. C. Johnson, T. L. Robinson, and H. S. Aldwinckle. 2003. Resistance of Geneva and other apple rootstocks to Erwinia amylovora. Plant Disease 87: 26-32.
• Oden, S., and S. Alp. 1994. Investigations on the fire blight infection in pome fruits grown in Van and around. S. 531-533. 9. Congress of the Mediterranean Phytopathological Union, Kuşadası-Aydın.
• Oktem, Y. E ve K. Benlioglu. 1988. Yumuşak çekirdekli meyve ağalarında görülen ateş yanıklığı (Erwinia amylovora (Burr.) Winslow et. al.) üzerinde çalışmalar, In: V. Türkiye Fitopatoloji Kongresi, Ekim 18-21. Ankara.
• Ozaktan, H., and T. Bora. 2004. Biological control of fire blight in pear orchards with a formulation of Pantoea agglomerans strain Eh 24. Brazilian Journal of Microbiology 35: 224-229.
• Postman, J. D. 2008. The USDA quince and pear genebank in Oregon, a world source of fire blight resistance, Acta Horticulturae 793: 357-362.
• Psallidas, P. G., and M. Dimova. 1986. Occurrence of the disease fire-blight of pomaceous trees in Cyprus. Characteristics of the pathogen Erwinia amylovora. In Annales de l'Institut Phytopathologique Benaki 15 (1): 61-70.
• Sands, D. C. 1990. Physiological criteria-determinate tests. In: Z. Klement, K. Rhudolp, D. C. Sands (Eds.) Methods in Phytobacteriology. Academia Kiado, Budapest, Hungary.
• Saygili, H., Y. Aysan, M. Mirik, and F. Sahin. 2004. Severe outbreak of fire blight on quince in Turkey. 10th ınternational workshop on fire blight, July 5-9 Bologna, Italy, Acta Horticulturae 704: 51-53.
• Schaad, N. W., B. J. Jones, and W. Chun. 2001. Laboratory Guide for Identification Plant Pathogenic Bacteria, APS Press, USA.
• Steel, R. G. D., and J. H. Torrie. 1980. Principles and Procedures of Statistics. Second Ed. McGraw-Hill Book Company Inc., New York.
• Taylor, R. K., P. J. Guilford, R. G. Clark, C. N. Hale, and R. L. S. Forster. 2001. Detection of Erwinia amylovora in plant material using novel polymerase chain reaction (PCR) primers. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 29: 35-43.
• Thibault, B., and M. L. Lezec. 1990. Agrimed research programme. Fireblight of Pomoidae (E. amylovora Burrill, Winslow et. al.), Applied Research in Europe (1978-88) EUR-12601, 96- Milan, Italy, pp. 270-281.
• Tokgonul, S. ve O. Cınar. 1991. Doğu Akdeniz Bölgesi'nde Armutlarda Ateş Yanıklığı Hastalığı (Erwinia amylovora (Burrill) Winslow et al.)' nın Tanısı ve Yaygınlık Durumu, VI. Türkiye Fitopatoloji Kongresi, Izmir, s. 303-306.
• Tunalı, N. 2013. Bursa ve Yalova illerinde yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında ateş yanıklığı hastalığına neden olan Erwinia amylovora (Burr.) Winslow et al., izolatlarının bakır sülfat ve streptomisine olan duyarlılık düzeylerinin araştırılması, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi, Tekirdağ, s. 97.
• Van der Zwet, T., and S. V. Beer. 1991. Fire Blight -It’s Nature, Prevention and Control: A Practical Guide to Integrated Disease Management, U. S. Department of Agriculture, Agriculture Information Bulletin No. 631. pp. 83.
• Van Der Zwet, T., and H. L. Keil. 1979. Fire Blight a Bacterial Disease of Rosaceus Plants, Agriculture Handbook, N. 510, U.S. Department of Agriculture, Washington. 200 p.
• Vanneste, L. J. 2000. Fire blight, the disease and ıts causative agent, Erwinia amylovora, CABI publishing, New Zealand.
• Yahyaoglu, M. 1998. Bursa yöresinde ateş yanıklığı (Erwinia amylovora (burr) Winslow et al.) üzerinde çalışmalar, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bursa, 55 s.
• Yurtsever, N., 1984. Deneysel Istatistik Metotları. Köy Hizmetleri Toprak ve Gübre Arş. Enst. Müdürlüğü Yavınları Genel Yayın No. l21 Ankara.