Companionship Ritual in Alevism and General Considerations about Age in Practice of This Ritual

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 255 - 263, 03.02.2019

Mehmet Dönmez Serkan Balcı Hasan Çelik

Öz

Companionship,
one of the most important ritual of Alevism, is brotherhood adoption that is
not based on kindredship, completely established bonds of love. An individual
(aspirant) who affiliated alevism belief has to adapt this ritual and find
companion called “an adopted maid” for herself. Every Alevi individual who
turned a certain age and mind maturity, declares this brotherhood with a
special religious ceremony (ritual) and obliged to maintain this companionship
until the lifelong in frame of the rules which we will present the details of
this work. Like any other ritual of Alevism-Islamic belief, this ritual is practiced
in the presence of patriarch/ guide and jem square (companionship jem). We will
also touch to explain of general principles about companionship ritual,
transmit accepted views on the history / theological origin of the
companionship and general evaluation of the age that occurs in the practice of
companionship.  

Anahtar Kelimeler

Alevism, Qizilbashism, Guide, Aspirant, Companionship

Alevilikte Musahiplik Erkânı ve Bu Erkânın Uygulamasındaki Yaş İle İlgili Genel Değerlendirmeler

Öz

Aleviliğin
en önemli erkânlarından biri olarak görülen musahiplik erkânı, sıhriyet (kan
bağı) ilişkisine dayanmayan ve tamamen gönül bağıyla kurulan bir kardeşlik
ikrarıdır. Alevilik inancına intisap etmiş bir birey (talip) bu erkâna uymak ve
kendisine ‘ahretlik’ denilen bir musahip tutmak zorundadır. Belli bir yaş ve
akıl olgunluğuna gelen her Alevi birey özel bir dinsel törenle (erkânla) bu
kardeşliği topluma beyan eder ve bu çalışmada ayrıntılarını sunacağımız
kurallar çerçevesinde de bu musahipliği ölünceye kadar sürdürme zorunluluğunu
taşır Alevi-İslâm inancının diğer erkânları gibi bu erkânda bir pir / mürşit
huzurunda ve cem meydanında (musahiplik ceminde) gerçekleştirilir. Bizler de bu
müşterek çalışmamızda musahiplik erkânına ilişkin genel ilkeleri açıklamaya,
musahipliğin tarihi/teolojik kökenine dair kabul gören görüşleri aktarmaya ve
musahiplik erkânının uygulanmasında ortaya çıkan yaş ile ilgili genel
değerlendirmelere değineceğiz.

Anahtar Kelimeler

Alevilik, Kızılbaşlık, Ritüel, Talip, Musahiplik

Kaynakça

• Atalay, A. (2011). İmam Cafer-î Sâdık Buyruğu. İstanbul: Can Yayınları.
• Birdoğan, N. (2013). Alevîlik: Anadoluʼnun Gizli Kültürü. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Bozkurt, F. (2005). Toplumsal Boyutlarıyla Alevîlik. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Bozkurt, F. (2013). Buyruk -İmam Cafer-î Sâdık Buyruğu-. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Er, P. (1998). Geleneksel Anadolu Alevîliği. Ankara: Ervak Yayınları.
• Eröz, M. (2014). Türkiye’de Alevîlik-Bektâşîlik. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Fığlalı, E. (2006). Türkiye’de Alevîlik-Bektâşîlik.. İzmir: İzmir İlâhiyat Vakfı Yayınları.
• Kaplan, (Hazl.) D. (2007). Erkânnâme -1. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kaplan, D. (2011). Yazılı Kaynaklarına Göre Alevîlik. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kaplan, D. (2015). Şeyh Safî Buyruğu. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kaygusuz, İ. (2004). Alevîliğin İnançsal ve Toplumsal Yol Kardeşliği Musâhiplik. İstanbul: Alev Yayınları.
• Keçeli, Ş. (2005). ‟Bektâşîlik-Alevîlik Arasındaki Farklar-Meydan Eviˮ. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi I. Uluslararası Bektâşîlik ve Alevîlik Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Cilt II, ss. 322-336.
• Mèlikof, İ. (2009). Uyur İdik Uyardılar. İstanbul: Demos Yayınları.
• Öztürk, Y. N. (2013). Kurʼân-ı Kerim Meâli. İstanbul: Yeni Boyut Yayınları.
• Sofuoğlu, C. & Avni İ. (2006). Alevîlik-Bektâşîlik Tartışmaları. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Tekin, N. (2011). Türklük ve Alevîlik-Bektâşîlik. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Tur, S. D. (2012). Erkânname. İstanbul: Can Yayınları.
• Türkdoğan, O. (2006). Alevî Bektaşî Kimliği. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Uğurlu, A. (1991). Alevîlikte Cem ve Musâhiplik. İstanbul: Ufuk Matbaası.
• Yaman, M. (2013). Alevîlik – İnanç, Edep, Erkân-. İstanbul: Demos Yayınları.
• Yazıcı, M. (2014). ‟Alevîliği Günümüze Taşıyan Ana Unsurlar: Musâhiplik Geleneğiˮ.Geçmişten Günümüze Alevîlik I. Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Bingöl: Bingöl Üniversitesi Yayınları.
• Yıldız, H. (2005). ‟Alevî/Bektâşî Geleneğinde Musâhiplikˮ. I. Uluslararası Alevîlik Bektâşîlik Sempozyumu Bildirileri Kitabı. Isparta: SDÜ İlahiyat Fakültesi Yayınları, ss. 123-132.