HENRİ BERGSON DÜŞÜNCESİNDE DUYGU

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 5, 331 - 345, 31.05.2019

Kübra Şentürk Bahşi Nurten Gökalp

Öz

Bu çalışmamızda 20. yy filozoflarından Henri Bergson’a göre duygu konusu ele alınmıştır. Bilimin her şeyi açıklayacağı görüşüne karşı çıkar, Bergson’a göre bilim maddi dünya üzerinde araştırmalarını yapar. Bilim ile insanı açıklamaya çalıştığımız zaman yanlış sonuçlara varırız. Çünkü insan sadece maddi alandan oluşan bir varlık değildir. İnsan manevi yanı da olan bir varlıktır.

Öte yandan insan doğru bilgiye zekâ ile de ulaşamaz. Doğru bilgi sezgi ile ulaşılan bilgidir. Özgürlük de saf sezgi ile gerçekleşir. Ruh amacı olan özgürlüğü gerçekleştirebilmek için bedeni bir araç olarak kullanır. Sezgi bize bilginin kendisini verir. Bergson’a göre gerçeklik süredir ve biz bunu sadece sezgi ile kavrayabiliriz. Âlemde sürekli bir akış ve sürekli bir değişim vardır. İnsan maddenin dışına çıkar ve süreyi yaşar. Süre esas nedendir. Süre bölünmez. Matematiksel değerlerle ifade edilemez asıl olan yaşanan zamandır. Bu maddenin içinde kaldıkça insan mekaniklikten kurtulamaz. Mekaniklik insanın belli kalıplar içerisinde yaşamasına sebep olur. Bu durum da özgürlüğü ortadan kaldırır. Determinizme sebep olur. Bu durumda insanın duyguları geri plana atılır. İnsan maddeden kurtulup özüne uygun konuma geldiğinde duygusal olarak da özgür olacaktır. Materyalist bir dünyada insanın duygularına çok yer yoktur.

Anahtar Kelimeler

Duygu, İnsan, Sezgi, Süre, Özgürlük

Kaynakça

• ADUGIT, Y.. 2013. Etikte Akıl ve Duygu Çatışması. Kocaeli: Umuttepe Yayınları AKTAŞ, H. 2004. İnsanda Duygusal Yaşantı. Ankara: Palme Yayınları BAYRAKTAR, L. (2010). Bergson’da Ruh-Beden İlişkisi, İstanbul: Dergah Yayınları BERGSON, H. 1990. Şuurun Doğrudan Doğruya Verileri (Çev. M. Şekip Tunç). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları BERGSON, H.. 2011. Metafiziğe Giriş (Çev. Atakan Altınörs). Paradigma Yayıncılık BERGSON, H.. 1959. Düşünce ve Devingen (Çev. Miraç Katırcıoğlu). Maarif Basımevi (Eserin orijinali 1934’te yayımlandı) BERGSON, H. 2007. Madde ve Bellek (Çev. Işık Ergüden). Dost Kitapevi Yayınları(Eserin orijinali 1939’da yayımlandı), , 17 BERGSON, H. 1934. Yaratıcı Tekamülden Hayatın Tekamülü (Çev. Mustafa Şekip). Devlet Matbaası (Eserin orijinali 1906’da yayımlandı), CEVİZCİ, A. 2005. Felsefe Sözlüğü. 6. Basım. İstanbul: Paradigma Yayıncılık CEVİZCİ, A., 2001. İlkçağ Felsefesi Tarihi. 4. Basım. Bursa: Asa Kitapevi Yayınları CEVİZCİ, A. 2001. On Yedinci Yüzyıl Felsefesi Tarihi. 2. Basım. Bursa: Asa Kitapevi Yayınları CEVİZCİ, A. 2002. Aydınlanma Felsefesi. Bursa: Ezgi Kitapevi Yayınları DELEUZE, G.. 2010. Bergsonculuk (Çev. Hakan Yücefer). Otonom yayıncılık (Eserin orijinali 1966’da yayımlandı) GÜNDOĞAN, A. O. 2013. Bergson. 3. Basım. İstanbul: Say Yayınları GÜNAY, M. 2003. Felsefe Tarihinde İnsan Sorunu. İzmir: İlya Yayıncılık GÖKALP, N. 2010. Psikoloji Felsefesi. Ankara: Ebabil Yayınları GÜNEŞ, F. (2008). Descartes ve Spinoza’da Duygu-Ahlak İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara KETENCİ, T. Kant Etiğinde Duyguculuğun Eleştirisi, 52 Web: http://www.flsfdergisi.com/sayi5/35-58.pdf KORLAELÇİ, M.-Türer, C. 2012. Felsefe Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları TOPÇU, N. 2006. Bergson. 4. Basım. İstanbul: Dergah Yayınları TİMUÇİN, A. 2001. Düşünce Tarihi. 3. Basım. İstanbul: Bulut Yayınları.