ERZURUM’DA KENTSEL MEKÂNLARDA KULLANILAN BAZI KENT DONATI, ZEMİN VE BİTKİSEL ELEMANLARININ ERGONOMİK VE ANTOPOMETRİK YÖNDEN İNCELENMESİ1

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 35 - 45, 25.12.2018

Elif Akpınar Külekçi

Öz

Bu
çalışma Erzurum iline bağlı beş farklı kentsel mekânda (Kent merkezi,
Üniversite, Yenişehir, Yıldızkent ve Kayakyolu) yürütülmüştür. Bu kapsamda
kaldırımlar, yaya, bisiklet ve koşu yolları, merdivenler, rampalar, aydınlatma
elemanları, oturma elemanları, çocuk oyun alanları, bilgi iletişim levhaları,
çöp kutuları, bitkisel ve yapısal çevreleme elemanları incelenmiştir. Daha
sonra her bir kentsel mekân için, kullanılan malzeme ve alanın yükseklik,
genişlik, eğim, malzeme çeşitleri, konum, kapladığı alan gibi çeşitli
kriterleri değerlendirilmiştir. Değerlendirmede, 0: yetersiz,1: tam yeterli
değil, geliştirilmesi gerek ve 2: yeterli olmak üzere üç farklı puanlama
sistemi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda yapılan puanlama tablosu ve yüzdelik
değerler incelendiğinde, genellikle en yüksek değerler Üniversitede olurken en
düşük değerler  ise Kayakyolu ve
Yenişehir semtinde gözlemlenmiştir. Bu çalışma ile kentsel mekânlarda
kullanılan, yapısal ve bitkisel donatı elemanlarının kent peyzajı ve ergonomik
ve antropemetrik ölçüler açısından uygunluğu değerlendirilmiştir. Bu amaçla
alanda yapılan gözlem, inceleme ve değerlendirmeler sonucu, yapılan yanlış ve
doğru uygulamaların neler olduğu ve yanlış uygulamalara yönelik çözüm
önerilerinin neler olabileceği belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel mekanlar, Donatı elemanları, Ergonomi, Antropometri

EVALUATION OF SOME URBAN EQUIPMENT ELEMENTS USED IN URBAN SPACES IN ERZURUM CITY IN TERMS OF THEIR ERGONOMICS AND ANTHROPOMETRICS

Öz

This
study was carried out over five different urban spaces (City center,
University, Yenişehir, Yıldızkent and Kayakyolu) in Erzurum city centre. In
this context, pavements, pedestrian sidewalks, bicycle lanes and runways,
stairs, ramps, lighting elements, seating elements, playgrounds, information
communication boards, garbage cans, plant and solid non-living surrounding
elements were evaluated. Then, for each urban space, various criteria such as
the materials used, height, width and slope of the sites, material types,
location, surface area were evaluated. In the evaluation, scores ranged from 0
(inefficient) through 1 (not fully efficient and needing improvement) and 2
(efficient). When the scoring table
and percentage values were examined, the highest values were found in the
University and the lowest values were observed in Kayakyolu and Yenişehir
districts.With this study, the suitability of structural and plant equipment elements
used in urban spaces were evaluated in terms of urban landscape, ergonomic and
anthropometric measurements. For this purpose, as the result of the
observations, examinations and evaluations conducted in the field, wrong and
true applications and solutions proposala tried to be determined in the study.

Anahtar Kelimeler

Urban spaces, Equipment elements, Ergonomics, Anthropometry, Erzurum

Kaynakça

• KAYNAKLARAlpagut. Z. (2005). Kamu Mekanlarında Kent Mobilyalarından Bilgilendirme, Yönlendirme ve İşaretlendirme Elemanlarının İrdelenmesi: Taksim Örneği.Altuğ, İ. (2006). Kentsel Dış Mekanlara Yönelik Yapısal Uygulamalardan; Drenaj, Sulama, Aydınlatma ve Döşeme Çalışmalarının Konak Meydanı ve Çevresi Düzenlemesi Örneğinde İrdelenmesi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 287 s. Altunkasa, M.F. (1998). Peyzaj Mühendisliği. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 123, Ders Kitapları Yayın No: A-36, Adana, 367s.Anonim (2008). İş Etüdü Yönetim Bilgisi İş Etüdünün Temelleri, Milli Prodüktive Merkezi Yayınları, 1:125-127.Bakan, K. ve G. Konuk (1987). Türkiye’de Dış Mekânların Düzenlenmesi, TÜBİTAK Yapı Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.Celbiş, Ü. (2001). Ürün Kullanıcı İlişkileri Bağlamında Kent Mobilyaları ve İşlevleri. Marmara Üniversitesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü. I.Uluslararası Kent Mobilyaları Sempozyumu, İstanbul.Güler Ç. (1997). Ergonomiye Giriş. Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi. No:45Gülgün, B. ve B. Türkyılmaz (2001). Peyzaj Mimarlığında ve İnsan Yaşamında Ergonominin Yeri-Önemi ve Bornova Örneğinde Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, cilt (vol.): 38, no: 2-3, İzmir, 164 s. Güleç E (2006). Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Kesin Raporu. Anadolu İnsanının Antropometrik Boyutları. Ankara.Gülgün, B., Altuğ, İ., (2006). İzmir Kıyı Bandı Uygulamalarında Ergonomik Standartlara Uygunluğun Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2006, 43(1):145-156 ISSN 1018-8851.Güney, A., Ü. Erdem, B. Zafer, Ş. Hepcan (1996). Peyzaj Konstrüksiyonu (Donatı Elemanları), Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 514, Peyzaj Mimarlığı Bölümü Ders Kitabı, İzmir, 149 s.Kahraman, C. (1998). Kentsel Mekan Sürekliliği/Süreksizliği ve Güvenlik İhtiyacı İlişkisi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Y.Lisans Tezi, İstanbul.Karatay, A., Korkut A.B. (2009). Peyzaj Mimarlığı Antropometri İlişkisi: İstanbul Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 6(3), 246-255. Moughtin, C. (1999). Urban Design: Street and Square. Architectural Press, 238.Neufert, E.P. (2002). Neufert. Architects' Data. Third Edition Edited by B. Baiche, N. Walliman. 636, UK.Özkan, M. B. ve E. V. Küçükerbaş, 1995. Mimarlık Bilgisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 513, E.Ü.Z.F. Ofset Atölyesi, Bornova-İzmir, ISBN: 975–483–288–9, 142 s.Uzun, G., 1999. Peyzaj Konstrüksiyonu I. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 125, Ders Kitapları Yayın No: 37, Adana, 256 s. Uzun, G., 1997. Peyzaj Konstrüksiyonu II. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 137, Ders Kitapları Yayın No: 42, Adana, 296 s.Uzun, G. (2002). Peyzaj Konstrüksiyonu II, Ç. Ü. Zir. Fak. Genel Yayın No: 137, Ders Kitapları Yayın No: A-42, Adana, 296 s.