ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞININ İŞ TATMİNİ ÜZERİNE ETKİSİ: FARKLI SEKTÖRLERE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2009, Cilt: 23 Sayı: 1, 129 - 145, 27.11.2010

Yavuz Demirel Yavuz Demirel M. Faruk Özçınar

Öz

Bu çalışmanın iki temel amacı olup; öncelikli amacı örgütsel
vatandaşlık davranışı ile iş tatmini arasındaki ilişkiyi belirleyerek örgütsel
vatandaşlık davranışının iş tatmini üzerindeki olumlu veya olumsuz etkisini
ortaya koymaktır. Đkinci amacı ise, örgütsel vatandaşlık davranışı ve iş
tatmininin sektörlere göre farklılık gösterip göstermediğini ve bu farklılaşmanın
veya farklılaşmamanın birinci amaç doğrultusunda elde edilen bulguları
destekleyip desteklemediğini belirlemeye çalışmaktır. Bu iki amaca ulaşmak
için dağıtım/pazarlama, tekstil, plastik ve otomotiv sektörü çalışanlarına yönelik
bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında anket
tekniği kullanılmıştır. Araştırma bulguları örgütsel vatandaşlık davranışı ile iş
tatmini arasında bir ilişki olduğunu ve örgütsel vatandaşlık davranışının iş
tatminini olumlu bir biçimde etkilediğini göstermiştir. Ayrıca, örgütsel
vatandaşlık davranışı ve iş tatmininin sektörlere göre farklılaştığı
gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel vatandaşlık davranışı, iş tatmini

Kaynakça

• Albayrak, Ali S. vd. (2005), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli Đstatistik Teknikleri, (Editör, Ş. Kalaycı), Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Avey, J.B.; Wernsing, T. ve F, Luthans (2008) “Can Positive Employees Help Positive Organizational Change? Impact of Psychological Capital and Emotions on Relevant Attitudes and Behaviors” The Journal of Applied Behavioral Science Arlington: 44(1), ss. 48 70.
• Bankey, M. (2006), Community Characteristics and Job Satisfaction: A Field Study of Firefighters, Ph.D. Thesis, Touro University International.
• Basım, H. N. ve Şeşen, H. (2006) “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama ve Karsılaştırma Çalışması”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 61(4), ss. 83 102.
• Bateman, T.S. ve Organ, D. W. (1983) “Job Satisfaction And the Good Soldier: The Relationship Between Affect and Employee Citizenship”, Academy of Management Journal, Dec., 26(4), ss. 587 595.
• Bingöl, D.; Naktiyok, A ve Đşcan, Ö.A. (2003) “Dönüştürücü Liderliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkisi”, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 22-24 Mayıs Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon, ss. 491 508.
• Çekmecelioğlu, H.G. (2005) “Örgüt Đkliminin Đş Tatmini Ve Đşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma”, C.Ü. Đktisadi ve Đdari Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, ss. 23 39.
• Fodchuk, K.M. (2007) “Work Environments That Negate Counterproductive Behaviors and Foster Organizational Citizenship: Research-Based Recommendations for Managers”, The Psychologist-Manager Journal, 10 (1), ss. 27 46.
• Kumar, R. ve Goel, A. (2007) “Organizational Citizenship Behavior: Its Nature, Antecedents, and Consequences”, Vikalpa, January – March, 32(1), ss. 145 147.
• Lapierre, L.M. ve Hackett, R.D. (2007), “Trait Conscientiousness, LeaderMember Exchange, Job Satisfaction and Organizational Citizenship Behavior: A Test of an Integrative Model”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 80, ss. 539 554.
• Moideenkutty U. (2000). Correlates and Outcomes of Organizational Citizenship Behavior Directed toward the Organization, the Supervisor, and Co-Workers: A Social Exchange Perspective. Ph.D. Thesis, Temple University,
• Nakip, M. (2003), Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Ölçüm Çetin, M. (2004), Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Nobel Yayınları, Ankara.
• Olson, T.M. (2004), What Lies Beneath Using Self Determination Theory to Understand The Motives Underlying Citizenship Behavior in Organizations, Ph.D. Thesis, Purdue University.
• Örücü, E.; Yumuşak, S. ve Bozkır, Y. (2006) “Kalite Yönetimi Çerçevesinde Bankalarda Çalışan Personelin Đş Tatmini ve Đş Tatminini Etkileyen Faktörlerin Đncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Celal Bayar Üniversitesi Đktisadi ve Đdari Bilimler Fakültesi, Yönetim ve Ekonomi Dergisi,13(1), ss. 39 51.
• Özgen, H.; Öztürk, A. ve Yalçın, A. (2002), Đnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Kitabevi, Adana.
• Şimşek, Ş.; Akgemici, T. ve Çelik, A. (2003), Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Smith, C.; Organ D. W., ve J. Near (1983) “Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents”, Journal of Applied Psychology, 68(4), ss. 653 663.
• Tabachinck, B.G. ve Fidell, L. S. (2001), Using Multivariate Statistics, Pearson Education, Needham Heights/MA.
• Tanner, B.M., (2007), An Analysis of Relationships Among Job Satisfaction Organizational Trust and Organizational Commitment in An Acute Care Hospital, Saybrook, Ph.D. Thesis, Graduate School and Research Center, San Francisco, California.
• Vroom, V.H. (1978), Work and Motivation, Wiley Eastern, New Delhi.
• Washington, R.R. (2007), Empirical Relationships Among Servant, Transformational, And Transactional Leadership: Similarities, Differences, and Correlations with Job Satisfaction and Organizational Commitment, Ph.D. Thesis, Auburn University.
• Williams, L. ve Anderson, S. (1991) “Job Satisfaction and Organizational Commitment as Predictors of Organizational Citizenship and In-Role Behaviors” Journal of Management; 17(3) ss. 601 617.
• Yüksel, M. (2007) “Corporate and Organizational Citizenship: A Case from Turkey” The Business Review, Cambridge. Hollywood: Dec. 8(2), ss. 258 266.