BEŞERİ SERMAYE VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EKONOMETRİK BİR ANALİZ

Yıl 2019, Cilt: 33 Sayı: 3, 1011 - 1026, 16.07.2019

Ömer Yılmaz Şeyda Ünver

Öz

Çalışmanın
amacı, 1983-2013 dönemi yıllık verilerden hareketle Türkiye’de beşeri sermaye
ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi zaman serileri analizi ile test
etmektir. Çalışmada yükseköğretim kademelerinde okul başına düşen öğrenci sayısı,
yıllık istihdam rakamları ve yükseköğretim brüt okullaşma oranı değişkenleri
beşeri sermayeyi temsilen kullanılmıştır.
Çalışmanın sonucunda Johansen-Juselius eşbütünleşme testi, beşeri
sermaye ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığını
ortaya koymuştur. Ayrıca Granger nedensellik testi sonuçlarına göre, beşeri sermaye göstergelerinden
büyümeye ve büyümeden beşeri sermaye göstergelerine doğru bir nedensellik
ilişkisi tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Beşeri Sermaye, Ekonomik Büyüme, Zaman Serileri, Birim Kök

Kaynakça

• Ağayev, S. (2011) “İhracat Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 12 Geçiş Ekonomisi Örneğinde Panel Eştümleşme ve Panel Nedensellik Analizleri”. Ege Akademik Bakış, 11 (2), ss. 241 254.
• Aksu, L. (2016) “Türkiye’de Beşeri Sermayenin Önemi: İktisadi Büyüme İle İlişkisi, Sosyal ve Stratejik Analizi”. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 3 (2), ss. 68 129.
• Brockwell, P. J. ve Davis, R. A. (2006), Time Series: Theory and Methods. Springer, New York.
• Chuang, Y.C. (2000) “Human Capital, Exports and Economic Growth: A Casuality Analysis for Taiwan, 1952-1995” , Review of International Economics, 8 (4), ss. 712 720.
• Çakmak, E. ve Gümüş, S. (2005) “Türkiye’de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Ekonometrik Bir Analiz (1960-2002)”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 60 (1), ss. 59 72.
• Demir, G. ve Yılmaz, A.D. (2016) “Türkiye ve BRICS Ülkelerinde Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Granger Nedensellik Analizi”. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, ss. 1 21.
• Dikmen, N. (2012), Ekonometri Temel Kavramlar ve Uygulamalar, Dora Yayınevi, İstanbul.
• Einarsson, T., Marquis, M.H. (1998) ”An RBC Model with Growth: The Role of Human Capital” , Journal of Economics and Business, 50, ss. 431 444.
• Ditimi A. Ve Nwosu P. (2011) “The impact of unemployment rate on productivity growth in Nigeria: An error correction modeling approach”, Journal of Economics and sustainable development, vol.4, No.9, 2013.
• Enders, W. (1995), Applied Econometric Time Series, John Wiley & Sons, New York.
• Ener, M., Karanfil, M. ve Yıldırım, E. (2015) “Ekonomik Büyüme, Beşeri Sermaye ve İhracat Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 10 (2), ss. 71 83.
• Granger, C. W. (1988) “Some Recent Devolopments in a Concept of Causality” ,Journal of Econometrics, 39, ss. 199 211.
• Granger, C.W.J. (1969) “Investigating Casual Relations By Econometric Model and Cross – Spectral Methods”,Econometrica, 37 (3), ss. 424 438.
• Hartwig, J. (2010) “Is Health Capital Formation Good for Long-term Economic Growth?- Panel Granger –Causality Evidence for OECD Countries, Journal of Macroeconomics, 32, ss. 314 325.
• Kahiloğulları, A. (2010). Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kar, M. ve Ağır, H. (2003) “Türkiye’de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Nedensellik Testi”, II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, (Derbent-İzmir), ss. 181 190.
• Kennedy, P .(2006), Ekonometri Klavuzu, (Çev. : Muzaffer Sarımeşeli ve Şenay Açıkgöz). Gazi Kitabevi. (1979), Ankara.
• Kıker, B. F. (1971) "The Historical Roots of the Concept of Human Capital," [Beşeri Sermaye Kavramının Tarihsel Kökleri]. Kıker, B. F. (eds.), Investment in the Human Capital (Colombia: University of South Carolina Press): ss. 51 75.
• Kutlar, A. (2007), Ekonometriye Giriş, Nobel Yayınları, Ankara.
• Li, H., Huang, L. (2009) “Health, Education and Economic Growth in China: Emprical Findings and Implications”, China Economic Rewiew, 20, ss. 374 387.
• Mankiw, N.G., Romer, D., Weil, D.N. (1992) “A Contribution to the Empirics of Economic Growth” , Quarterly Journal of Economics, 107 (2), ss. 407 437.
• Nesterova, D. V., Sabırıanova, K. Z. (1998) "Investment in Human Capital Under Economic Transformation in Russia" , EERC Working Paper Series, 99 / 04: ss. 1 54.
• Orhan, H.S. (2017) ”Human Capital and Economic Growth: Bounds and Causality Analysis for Turkey” , Research Journal Economics and Management, 5 (1), ss. 22 34.
• Petrakis, P.E., Stomatakis, D. (2002) “Growth and Educational Levels :A Comparative Analysis” , Economics of Education Rewview, 21 (1), ss. 513 521.
• Qadri, F. S. , Waheed, A. (2011) “Human Capital And Economic Growth: Time Series Evidence From Pakistan” , Pakistan Business Review, 1, ss. 815 833.
• Romer, P.M. (1989) ”Human Capital and Growth: Theory and Evidence” [Beşeri Sermaye ve Büyüme: Teori ve Uygulama]. NBER Working Paper Series, 3173, ss. 1 41.
• Schultz, T. W. (1967), “Investment in Human Capital, Readings in Economies”, 5th Edition, Mc Graw Hill Book Company, New York.
• Taban, S. (2004). “Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Testi”. III.Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildirileri, 25-26 Kasım 2004 Osmangazi Üniversitesi : Yay. , ss. 3 12. Ankara.
• Tarı, R. (2005), Ekonometri, Kocaeli Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Teyyare, E. ve Sayaner, K. (2018). “ Türkiye’de Sabit Sermaye Yatırımları, Kurumsal Kalite ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Analizi”.Sosyal Bilimler Çalışmaları, 6 (1), ss. 179 196.
• Yamak, N. ve Küçükkale, Y. (1997). “Türkiye’de Kamu Harcamaları Ekonomik Büyüme İlişkisi”. İktisat İşletme Finans, 12 (131), ss. 5 14.
• Yılmaz, Ö. ve Akıncı, M. (2011). “İktisadi Büyüme İle Cari İşlemler Bilançosu Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), ss. 363 377.
• Yılmaz, Ö. ve Kaya, V. (2006). “Finansal Kalkınma ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedensellik”. İktisat, İşletme ve Finans, 21 (244), ss. 120 131.
• Yılmaz, Ö., Kaya, V. ve Akıncı, M. (2011). “Türkiye'de Doğrudan Yabancı Yatırımlar Ve Ekonomik Büyümeye Etkisi (1980-2008)” . Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (3-4), 13.
• Yüce, G., Akıncı, M. ve Yılmaz, Ö. (2014). “The Macroeconomic Determinants of the Financial Development: A VAR Model for Turkey”[Finansal Gelişmişliğin Makroekonomik Belirleyicileri: Türkiye İçin Bir VAR Modeli ]. International Journal of Alanya Faculty of Business, 6 (1) ss. 1 15.