SANAT EĞİTİMİNDE BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİNİN KULLANILMASI

Yıl 2005, Cilt: 5 Sayı: 1, 343 - 360, 17.02.2010

Ülkü Sevim Şen

Öz

Sanat insan yaşamının vazgeçilmez öğelerinden biridir. Birey duygularını,
düşüncelerini, arzularını, heveslerini, seslerle, çizgilerle, hareketlerle, özgürce dile
getirerek ifade edebilir.
Sanat eğitimi; bireyin yaşamı anlaması, anlamlandırması, tanıması ve sevmesi
için gereklidir.
Sanat eğitimi alanında yapılan çalışmalar bu alanda uzmanlaşan ( akademik
kariyer, yurt dışı seminerleri, vs.) kişilerin sayısı arttıkça günden güne
zenginleşmektedir.
Sanat eğitimi bireysel veya toplu olarak insanla ilgili olduğu, yani konusu insan
olduğundan alanda yapılan çalışmaları eğitim araştırmalarından ayırmak doğru
olmayacaktır. Bu nedenle bilimsel araştırma yöntemlerini sanat eğitimi alanında
da doğru ve bilinçli kullanmak, gelişmeleri takip etmek gerekmektedir. Ulaşılmak
istenen doğru bilgi ise, bilimsellik ilkelerine bağlı kalmak kaçınılmazdır.
Bu çalışmada sanat eğitiminde kullanılan bilimsel araştırma yöntemleri ele
alınmıştır.
Çalışma kapsamında; sanat-bilim kavramları ilişkilendirilerek bilimsel
çalışmaların sanata etkisi, araştırma yaklaşımları, eğitim araştırmalarında
kullanılan bilimsel araştırma yöntemleri; tarihsel (literatür tarama) yöntem
kullanılarak açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanat Eğitimi, Bilim, Araştırma, Yöntem, Bilimsel Araştırma Yöntemleri.

Kaynakça

• Süreli Yayınlar:
• Akgül, Münire (2004). Yaratıcı Müziksel Düşünme, Eğitim Araştırmaları Dergisi, Kış 2004, Yıl: 4, Sayı: 14, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Akkaş, Salih (1999). Müzik ve Müziğin Eğitimdeki Yeri ve Önemi, Çağdaş Eğitim Dergisi, sayı: 257, Tek Işık Yayıncılık, Eylül, Ankara.
• Alakuş, Ali Osman (2004). Çocuğun Sanatsal Gelişim Süreci, Eğitim Araştırmaları Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 14, Kış, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Aral, Nermin (1999). Sanat Eğitimi-Yaratıcılık Etkileşimi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 15, Bizim Büro Basımevi, Ankara.
• Ayaydın, Abdullah (2004). Çoklu Zeka Kuramında Sanat Eğitimi Yaklaşımı, Eğitim Araştırmaları Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 14, Kış, Anı Yayıncılık,
• Çubuk, Zeki (1999). Keman eğitimi Üzerine Bir Değerlendirme, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, sayı: 1, Bursa.
• _________, (1999). Müzik Neden Sevilir?, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, sayı: 1, Bursa.
• Demir, Hakan (2004). Sanat ve Düşünme Şekilleri, Eğitim Araştırma Dergisi, Kış 2004, Yıl: 4, Sayı: 14, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Demirbatır, Erol (1999). Eğitim Fak. Müzik Eğitimi Bölümlerinde Viyolonsel Eğitiminin Genel Durumu, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, sayı: 1, Uludağ Üniv. Basımevi, Bursa.
• _________, (1999). Uludağ Üniv., Eğitim Fak. Müzik Eğitimi Bölümü 1995- 1996 Öğretim Yılı Giriş Yetenek Sınavına Katılan Öğrenci Adaylarının Başlıca Özellik ve Görüşlerinin değerlendirilmesi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, sayı: 1, Uludağ Üniv. Basımevi, Bursa.
• Dirik, M, Zahit (1999). Eğitim Fak. Sanat Eğitimi Programlarının Öğretmenlik Tutumlarına Etkisi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, sayı: 1, Uludağ Üniv. Basımevi, Bursa.
• Göğüş, Gülay (1999). Müzik Yeteneğinin Tanımı, Ölçümü ve Deneme Yetenek Testi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, sayı: 1, Bursa.
• _________, (1999). Edwin E. GORDON’ un İleri Yaşlar İçin Müziksel İşitme Testi Üzerine Bir İnceleme, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, sayı: 1, Bursa.
• İnce, Metin (2000). Sanatta Eğitim Sorunu ve Sanat Eğitim İlişkisi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, Anadolu Üniv. Basımevi., Güz, Eskişehir.
• Katırancı, Meltem Demirci (2003). Sanat Eğitimi Nasıl Olmalıdır, Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 16, Güz Sayısı, Ankara.
• _________, Meltem Demirci (2004). İlköğretim Öğrencilerinin sanatsal Yönelimlerinin Belirlenmesi, Eğitim Araştırmaları Dergisi, Kış 2004, Yıl: 4, Sayı: 14, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Köksal, Ayşe (2000). Müzik Eğitimi Alma, Cinsiyet ve Sınıf Düzeyi Değişkenlerine Göre Ergenlerin empatik Becerilerini ve Uyum Düzeylerinin İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 18, Bizim Büro Basımevi, Ankara.
• Kumral, Çiçek (2004). Güzel Sanatlar Eğitiminde Kuram, Eğitim Araştırmaları Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 14, Kış, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Kurtuluş, Yıldız (2001). İlköğretim I. Kademe Sanat Eğitiminin Önemi, Çağdaş Eğitim Dergisi, sayı: 279, Eylül, Tek Işık Yayıncılık, Ankara.
• Şen, Ülkü Sevim (2004). Bir Eğitim Alanı Olarak Müzik, Eğitim Araştırmaları Dergisi, Kış 2004, Yıl: 4, Sayı: 14, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Şentürk, Nezihe (1993). Müzik Türlerinin Geleceğinde Türkiye’de Okul Müziğinin Bugünü ve Yarını, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, Gazi Üniv. Eğitim Fak. Yayınları, Ankara.
• Tanrıverdi, Ayfer (1994). Müzik Eğitiminde Yaylı Çalgıların Yeri ve Önemi, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, Gazi Üniv. Eğitim Fak. Yayınları, Ankara.
• Uçan, Ali ve Özgül, İlhan (1998). Eğitim Fakülteleri Sınıf Öğretmenliği Bölümleri Öğrencilerinin Müzik I-II Derslerine Müziksel Giriş Düzeyleri, Gazi Üniversitesi, Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 6, Bizim Büro Basımevi, Ankara.
• Uçan, Ali (1993). Genel Müzik Eğitiminde ve Genel Müzik Eğitimcisi Yetiştirmede Müzik Türlerinin Yeri, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, Gazi Üniv. Eğitim Fak. Yayınları, Ankara.
• _________, (2000). Müzik Eğitiminde Hedeflerin ve Hedef Davranışların Sınıflandırılması, Süleyman Demirel Üniversitesi., Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, sayı: 1, Mayıs, Süleyman Demirel Üniv. Basımevi, Burdur.
• Uslu, Mustafa (1999). Müziğin Yaşamımızdaki Yeri ve Önemi, Çağdaş Eğitim Dergisi, Ocak1999, sayı: 250, Tek Işık Yayıncılık, Ankara.
• Yıldız, Gökay (2002). “Müzik Eğitimi Anasanat Dalına Yetenek Sınavı İle Alınan Öğrencilerin Giriş Nitelikleri İle Öğretme- Öğrenme Sürecindeki Başarılarının Öğrenme Düzeyini Yordama Gücü”, Eğitim Araştırmaları Dergisi, Nisan 2002, sayı: 7, Yıl: 2, Anı Yayıncılık, Ankara. Bildiriler:
• İlhan, Ayşe Çakır (1999). “1980 Sonrası Sanat Eğitimi Üzerine Yapılan Kuramsal Çalışmalar”, IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, 3. , Anadolu Üniv. Basımevi, Eskişehir.
• Pekmezci, Hasan (2001). Nitelikli İnsan Eğitimi-Sanat Eğitimi, 21. yy. Polisin Eğitimi Sempozyumu Bildirileri, Ankara.
• San, İnci (1999). Sanatla Eğitim Üzerine Yeni Düşünceler, IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri 3, Anadolu Üniv. Basımevi, Eskişehir.
• Sever, Sedat (1999). Sanatsal Etkinlikleri Yerinde İzleme Sıklığı İle Okuduğunu Anlama Becerisi Arasındaki İlişki, IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri 3, Anadolu Üniv. Basımevi, Eskişehir. Kitaplar:
• Arıkan, Rauf (1995). Araştırma Teknikleri ve Rapor Yazma, Tutibay Ltd. Şti., Ankara.
• Aslantürk, Zeki (1999). Araştırma Metot ve Teknikleri, Emre Matbaası, İstanbul.
• Aziz, Aysel (1994). Araştırma Yöntemleri-Teknikleri ve İletişim, Turhan Kitabevi, Basın Yayın Ltd. Şti., Ankara.
• Balcı, Ali (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem, Teknik ve ilkeler, Pegem A Yayınları, Ankara.
• Çepni, Salih (2001). Araştırma ve Proje çalışmalarına Giriş, Erol Ofset, Trabzon.
• Doğan, İsmail (1998). Sosyolojik Kavramlar ve Sorunlar, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Ekiz, Durmuş (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş, Nitel, Nicel ve Eleştirel Kuram Metodojileri, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Ersoy, Ayla (1995). Sanat Kavramlarına Giriş, Yorum Sanat Yayıncılık, İstanbul.
• Gökaydın, Nevide (1998). Eğitimde Tasarım ve Görsel Algı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Kaptan, Saim (1991). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, Tekışık, Web Ofset, Ankara.
• Kaygısız, Mehmet (1999). Müzik Tarihi, Sistem Ofset, İstanbul.
• Rummel, J. Francıs, (Çev.Rezan Taşçıoğlu) (1968). Mesleki ve Teknik Öğretim Kitapları, Ajans Türk Matbaacılık Sanayi, Ankara.
• Seyidoğlu, Halil (1997). Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı, Güzem Yayınları, No:13, 7. Baskı, İstanbul.
• Şimşek, Hasan ve Yıldırım, Ali (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Türkdoğan, Orhan (2000). Bilimsel Araştırma Metodolojisi, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Uçan, Ali (1996). İnsan ve Müzik- İnsan ve Sanat Eğitimi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara.
• Yıldırım, Cemal (2000). Bilim Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• _________, (1987). Eğitim Felsefesi, Anadolu Üniv., Yayınları, No: 184, Ankara. Tezler:
• AKAN, Latif (1997). 1940-1970 Dönemi Toplumsal Temalar Açısından Türk Resmi, Atatürk Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Akbulut, Efe (1996). Keman Öğretim Programında Ön Görülen Temel Hedeflerin Gerçekleşme Durumu, Atatürk Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.
• Aksu, Cahit (1998). Mehter Müziği Repertuarında Form, Makam, Dizi ve Usullerin İncelenmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Trabzon.
• Alakuş, Ali Osman (1997). Kaligrafinin Modern Türk Resmine Etkisi Sürecinde Erol Akyavaş, Atatürk Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Albayraktar, Nilüfer Ayça (1999). Metal Gravür Sanatında Çizgi-Doku-Yüzey Etkileşimine Plastik Çözümleme açısından Yaklaşım, Atatürk Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Erzurum.
• Becerik, Gülgün (1997). Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Müzik Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Anaçalgı Dersine İlişkin Başarıları İle Öğretim Elemanları Öğrenci Görüşlerinden Hareketle Anaçalgı Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi, Atatürk Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.
• Karahan, Can (1996). Bağlama Müziğine İlişkin Eserlerin Seslendiriliş Biçimi İle Yazılışı Arasındaki Farklılıkların İncelenmesi, Sınanması, Değerlendirilmesi, Gazi Üniv., Fen Bil. Enst., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• _________, (2002). Türk Halk Müziğinde Çok Sesli Unsurlar, Gazi Üniv., Fen Bil. Enst., (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.
• Karahan, Çağatay (2003). Pop-Art’ta “Nesne”’nin Bir Gösterge Olarak Kullanımı, Dokuz Eylül Üniv., Güzel Sanatlar Enst. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
• Kılıç, Osman (2000). Eski Türk Resminde Mekan-Yüzey Sorunu ve Dinçer Erimez, Atatürk Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Koçer, Funda (1998). Türk Çini Sanatında Kütahya’nın Önemi ve Bugünkü Durumu, Atatürk Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Saraç, A. Gürsan (1996). Türkiye’de Eğitim Fakülteleri Müzik Eğitimi Bölümlerinde Çalgı Eğitiminin Bir Boyutu Olarak Viyolonsel Öğretim Programlarında Belirlenen Devinişsel Hedefler ve Hedef Davranışların Gerçekleşme Dereceleri, Atatürk Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.
• Şen, Ülkü Sevim (2002). Güzel Sanatlar Eğitimi Alan Öğrencilerin Psikolojik İhtiyaçları, Atatürk Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Şen, Yavuz (1998). Azerbaycan Halk Müziği’nin Yedi Ana Makamı Üzerinde Bir İnceleme, Karadeniz Teknik Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Trabzon.
• Oker, Okan (1999). Video-Clipte Fotoğraf Kullanımı, Atatürk Üniv., Sosyal Bil. Enst., (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Yener, Serhat (2004). Bilgisayar Destekli Analiz Yoluyla Geleneksel Türk Sanat Müziği Hicaz Taksimlerinde Kalıplaşmış Ezgilerin Araştırılması, Gazi Üniv. Eğitim Bilimleri Enst., (Yayımlanmamış Doktora Tezi),