LİSE ÖĞRENCİLERİNİN SINAV KAYGISI İLE BOYUNEĞİCİLİK DÜZEYLERİ VE SOSYAL DESTEK ALGISI ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Yıl 2006, Cilt: 7 Sayı: 1, 153 - 164, 18.02.2010

Başaran Gençdoğan

Öz

Bu araştırmada, lise öğrencilerinin sınav kaygısı ile boyuneğicilik
düzeyleri ve sosyal destek algısı arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmada,
Spielberger Sınav Kaygısı Envanteri, Boyun Eğicilik Ölçeği ve Sosyal Destek
Envanteri kullanılmıştır. Araştırmada iki farklı örneklem grubu üzerinde
çalışılmıştır. Sınav kaygısı ve boyuneğicilik arasındaki ilişkiler için örneklem
grubu olarak, Sivas il merkezinde 2001-2002 eğitim-öğretim yılında öğrenim
gören toplam 53 öğrenciden veriler toplanmış olup sınav kaygısı ile sosyal
destek algısı için Sivas ili Divriği ve Gemerek ilçelerinde 2001-2002 eğitim-
öğretim yılında öğrenim gören toplam 77 öğrenciden veri elde edilmiştir.
Araştırma bulguları sınav kaygısının duyuşsal, kuruntu alt boyutları ve toplam
puanı ile boyun eğicilik arasında (p < 0.05) anlamlı ilişkiler olduğunu ve sınav
kaygısı arttıkça boyun eğici davranışların da arttığını göstermiştir. Sınav kaygısı
düzeylerine göre, sınav kaygısı yüksek olanlar ile sınav kaygısı hafif olanlar
arasında boyuneğicilik puanları açısından (p < 0.05) anlamlı farklılıklar
bulunmuştur. Cinsiyet, sınıf düzeyi, babanın işi, kaç kardeş ve kaçıncı kardeş
olduğuna ilişkin değişkenler açısından sınav kaygısı ve boyuneğicilik puanları
yönünden (p > 0.05) farklar anlamsız bulunmuştur. Sınav kaygısı ile sosyal
destek algısı arasında da (p < 0.05) anlamlı ilişkiler bulunmuş olup, sosyal destek
algısı düştükçe sınav kaygısının arttığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Lise öğrencileri, sınav kaygısı, boyuneğicilik, sosyal destek

Kaynakça

• Altmaier, E.M. ve Woodwards, M. (1981) Group vicarions desensitization of test anxiety. Journal of Counseling Psychology, 28, 467-469.
• Başarır, D. (1990) Ortaokul son sınıf öğrencilerinde sınav kaygısı, durumluluk kaygı, akademik başarı ve sınav başarısı arasındaki ilişkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). HTÜ, Ankara.
• Brown, S.D. ve Nelson, T.L. (1983 ) Beyond the uniformity myth: A comparison of acamedically successfull and unsuccessfull test anxious students. Journal of Counseling Psychology, 30, 367-375.
• Cassel, J. (1976) The contribution of the social environment to host resistance. American Journal of Epidemology.
• Culler, R.E. ve Hollahan, C.J. (1980) Test anxiety and academic performance: The effect of study related behaviors. Journal of Educational Psychology, 72, 16-20.
• Deffenbacher, J.L. (1986) “Cognitive and Psychological Components of Test Anxiety on Real Life Exams”. Cognitive Therapy and Research. Vol:10, (6), p.p.635-647.
• Dendato, K. ve Diener, D. (1986) Effectiveness of cognitive relaxtion therapy and study, skill training in reducing self reported anxiety and improving the academic performance of test anxious students. Journal of Counseling Psychology, 33, 131-135.
• Doctor, R.M. and Altman, F. (1969) Wory and Emotional as Components of Test Anxiety: Replication and Further Data”. Psy. Reports. Vol:24, p.p.563-568.
• Eker, D. ve Arkar, H. (1995) “Çok Boyutlu Sosyal Destek Ölçeği’nin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği”. Türk Psikoloji Dergisi, Cilt:10, Sayı:34, Haziran, 45-55, Ankara.
• Erkan, Serdar (1991) Sınav kaygısının öğrenci seçme sınavı başarısı ile ilişkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). A.Ü, Ankara.
• Erkan, Zülal (1997) Grup rehberliğinin yüksek sınav kaygısı üzerindeki etkisine yönelik bir çalışma. III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Adana, 89-96.
• Eskin, M. (1995) Reliability of the Turkish version of Perceived Social Support from Friends and Family Scales, Scale for İnterpersonal Behavior and Suicide Probability Scale. Journal of Clinical Psychology, 49, 515-523.
• Gilbert, Paul (1992) Depresion: The evoluation of powerlessness. Hove, UK.:LEA.
• ……….., (2000) The relationship of shame, social anxiety and depression: The role of the evoluation of social rank. Clinical Psychology and Psychotherapy, 7, 174-189.
• Gilbert, P. ve Allan, S. (1994) “Assertiveness, submissive behavior and social comparison”. British Journal of Clnical Pyschology, 33, 295-306.
• Güçray, Sonay (1996) Aile ve arkadaşlardan algılanan sosyal destek bireylerarası ilişkilerde yeterlik ve karar verme ilişkileri. (Basılmamış Doçentlik Tezi).
• Gündoğdu, Mehmet (1994) The relationship between helpless explanatory style, test anxiety and academic achievement among sixth grade basic education students. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). ODTÜ, Ankara.
• ……….., (1997) İlköğretim Okulu Altıncı Sınıf Öğrencilerinde Öğrenilmiş Çaresizlik Sınav Kaygısı ve Akademik Başarı İlişkisi.III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Adana, 74-84.
• Güneri, O.Y. (1997) “Durumluluk ve Sürekli Kaygı ile Sınav Arasındaki İlişki”. III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Ç.Ü. Adana.
• Kirkland, K. and Hallondsworth, J.G. (1980) “Effective Test Taking: Skills Acquistion Versus Anxiety Reduction Techniques”. Journal of Counselling and Clinical Psyc. Vol: 48, p.p.431-439.
• Lazarus, R.S. (1966) Psychological Stress and CopingProcess. New York: Mc Graw-Hill.
• Liebert, R.M. and Morris, L.W. (1967) “Cognitive and Emotioanal Compenent Components of Test Psychogical Reports. Vol:20, p.p.975-978.
• Anxiety: A Distinction and Some Initial Data”.
• Morgan, C.T. (1981) Psikolojiye Giriş Ders Kitabı. (Çev. Sirel Karakaş ve diğ.) Meteksan Basımevi, Ankara.
• Öner, Necla (1990) Sınav Kaygısı Envanteri Elkitabı. Yüksek Öğretimde Rehberliği Tanıtma ve Rehber Yetiştirme Vakfı Yayını No:1, İstanbul.
• ……….., (1997) Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler: Bir Başvuru Kaynağı. 3. Baskı, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul.
• Procidano, M.E. ve Heler, K. (1983) Measures of percieved social support from friends and from family: Three validation studies. American Journal of Community Psychology, 11, 1-24.
• Ray, J.J. ve Jones, Jennifer, M. (1983) Attitude to authority and authoriratianism among schoolchildren. The Journal of Social Psychology. 119, 199-203.
• ……….., (1990) Authoritarian behavior and Political orientation: A comment of rigby. Journal of Personality Assessment, 54, 419-422.
• Sarason, B.R. ve Shearin,E.N. ve diğ. (1987) Interrelations of social support measures: Theoretical and practical implications. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 813-832.
• Sorias, Oya (2000) Yaşam stresine karşı koruyucu olarak sosyal destek. V. Ulusal Psikoloji Kongresi, Psikoloji-Seminer Dergisi Özel Sayısı, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, 8, 805-811.
• Soylu, Özlem ve Güçray, Sonay (2000) Üniversite sınavına hazırlanan öğrencilerin ailelerinden sosyal destek algılayıp algılamama durumlarına göre psikolojik belirtiler yönünden incelenmesi. VII. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Özet Kitabı, 84-85.
• Spielberger, C.D. ve Vagg, P.R. (1987) The treatment of test anxiety: A transactional process model. Advances in Test Anxiety Research, 5, 179- 186.
• Spielberger, C.D.( 1980) “Periliminary profeesional manual for teh Test Anxiety Inventory” Consulting Psychologist Press: Palo Alto.C.A.
• Şahin, N. ve Şahin, N. (1992) “Adolescent guilt, shame, and depression in relation to sociotropy and autonomy”. The World Congress of Cognitive Threapy, Toronto, June 17-21.
• Trop, Nicholas, A., Allan, Steven, Treasure, L. Janet, ve Katzman, Melanie (2003) Social comparison and submissive behaviour in eating disorder patients. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 76, 237-249.
• Uzman, Ersin (2004) Sosyal destek düzeyleri farklı üniversite öğrencilerinin kimlik statüleri. Eğitim Araştırmaları, 4, 15, 110-121.
• Zimet, G.D., Dahlen, N.W., Zimet, S.G. ve Farley, G.K. (1988) “The Multidimensional Scale of Perceived Social Support”. Journal of Personality Assessment, 52, 30-41.