TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE VURGU

Yıl 2006, Cilt: 7 Sayı: 1, 267 - 276, 18.02.2010

Halit Dursunoğlu

Öz

Etkili konuşma ve yazmada en önemli konulardan biri de vurgudur. Vurgu,
özellikle konuşmada çok önemlidir. Konuşması beğenilenlerin en önemli
özelliklerinden biri de vurguyu yerinde ve doğru yapmalarıdır. Yerinde yapılmayan
vurgu kulakları tırmalamakta, dinleyiciyi konudan uzaklaştırmakta ve konuşmayı
etkisiz kılmaktadır.
Konuşma bozukluklarının temelinde yer alan konulardan biri de vurgu yanlışlarıdır.
Vurgunun kelimede hangi hecede olduğu, cümlede hangi kelimede olduğu
Türkçenin kullanımında ve konuşulmasında çok önemlidir. Vurgu yanlışları,
Türkiye Türkçesinde gerek sözlü anlatımda gerekse yazıl anlatımda sorun olmaya
devam etmektedir.
Bu makale, vurgu ile ilgili sorunların çözümüne yardımcı olmayı esas almıştır.

Anahtar Kelimeler

Vurgu, konuşma, diksiyon, Türkiye Türkçesi

Kaynakça

• Ağca, Hüseyin , Sözlü ve Yazılı Anlatımda Türkçenin Kullanımı, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara, 2001.
• Akbayır, Sıddık , Dil ve Diksiyon Yazılı ve Sözlü Anlatım Bozuklukları, Akçağ Yayınları, Ankara, 2. baskı, 2003.
• Aksan, Doğan, Türkiye Türkçesinin Dünü, Bugünü, Yarını, Bilgi Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul, 2000.
• Banarlı, Nihad Sami, Türkçe'nin Sırları, Kubbealtı Neşriyat, 1.baskı, İstanbul, 1999.
• Banguoğlu, Tahsin, Türkçenin Grameri, TDK Yayınları, Ankara, 1995.
• Ergenç, İclal, Konuşma Dili ve Türkçenin Söyleyiş Sözlüğü, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul, 2. baskı, 2002.
• Ergin, Muharrem, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, İstanbul, 2004.
• Giray, Ülkü, Yanlışları ve Doğrularıyla Güzel Konuşma ve Dilimize Yerleşmiş Arapça-Farsça Sözcükleri Okuma Kılavuzu, Bilgi Yayınları, Ankara, 1998.
• Gülensoy, Tuncer, Türkçe El Kitabı, Akçağ Yayınları, Ankara, 2000.
• Gündüz, Mustafa ve Sarıca, Salih, Güzel Konuşma-Yazma-Kompozisyon, Fil Yayınevi, İstanbul, 1995.
• Güneyçal, Aydın Sami, Türkçenin Şikâyeti Var: Açıklamalı Örneklerle Yaygın Dil Yanlışları, Aydın Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2002.
• http://tdk.org.tr/yazim, Yazım Kılavuzu
• http://tdk.org.tr/dogrukonusalim.html, Doğru Yazalım, Doğru Konuşalım
• Karaalioğlu, Seyit Kemal, Sözlü/Yazılı Kompozisyon Konuşmak ve Yazmak Sanatı, İnkılap Kitabevi, İstanbul, 1995.
• Karadağ, Metin, Sözlü Anlatım Bilgileri, Ürün Yayınları, Ankara, 1999.
• Karahan, Leyla, Türkçede Söz Dizimi-Cümle Tahlilleri, Akçağ Yayınları, Ankara, 1997.
• Muallimoğlu, Nejat, Türkçe Bilen Aranıyor, Avcı Ofset Matbaacılık, İstanbul, 1999.
• Olgun, Yusuf, Türk Dili / Kompozisyon, Alfa Basım Yayın, İstanbul, 6. Baskı, 1996.
• Özsoy, Bekir Sami ve Bulut, H. Hadi, Üniversiteler İçin Türk Dili Ders Kitabı (Yazılı ve Sözlü Anlatım), Akademi Kitabevi, İzmir, 2000.
• Serdar, Tahsin, Türkçe Edebiyat Dilbilgisi Kompozisyon Güzel Konuşma ve Yazma Terimler-Kavramlar Sözlüğü Öğrenciler İçin Geniş Açıklamalı-Örnekli, Engin Yayıncılık, İstanbul, 1995.
• Şenbay, Nüzhet, Söz ve Diksiyon Sanatı, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2000.
• Taşer, Suat, Konuşma Eğitimi, Papirüs Yayınları, İstanbul, 2000.
• Tüzcet, Yaman, Ekrandaki Mürkçemiz: Aktör Gözüyle TV'deki Türkçe Yanlışları ve Davranış Bozuklukları, Bilge Karınca Yayınları, İstanbul,. 2003.
• Yalçın, Şiar, Doğru Türkçe, Metis Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 1998.
• Yardımcı, Mehmet, Türkçede Seslerle İlgili Kurallar ve Noktalama İşaretleri, Ürün Yayınları, Ankara, 1996.