KARL HENCKELL’İN “BERLINER ABENDBILD”1 VE TEVFİK FİKRET’İN “SİS”2 ADLI ŞİİRLERİNDE İMGELERLE BÜYÜK ŞEHİR SORUNSALI

Yıl 2007, Cilt: 10 Sayı: 2, 239 - 252, 18.02.2010

Melik Bülbül

Öz

Alexander Potebnya, “İmgesiz sanat olmaz, şiir ise hiç olmaz.”
demekle bir şiirde olması gereken en vazgeçilmez öğenin imge olduğu noktasına vurgu
yapar. Çağrışıma dayalı derin ve çok katmanlı anlamsal bileşenlere bu sayede
kavuşmak olasıdır. İmge, sözcüğün anlamını genişletir, derinleştirir ve çoğaltır.
Kısacası imge, şiirde, sözcükler aracılığıyla çağrışım yaratan işlevsel bir güçtür.
Ortak bir çalışma alanına oturan şiir, ses, anlam, imge ve biçim gibi oluşturucuların
ortak tınısıdır. Bu nedenle, ele aldığım bu çalışmada Karl Henckel’in (1864-1929)
“Berliner Abendbild” (İmgelerle Berlin Akşamları) ve Tevfik Fikret’in (1867-1915)
“Sis” adlı şiirlerinde imgelerle örülü büyük şehir sorunsalına okur odaklı bir
yaklaşımla açıklık getirmeye çalıştım.

Anahtar Kelimeler

İmge, büyük şehir sorunu, şiir, şiirsel söylem

Kaynakça

• Aksan, Doğan, Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Engin Y., Ankara, 1999.
• Akyol, Ahmet, Şiirimizde Büyük Şehir, Atatürk Üniv. Edebiyat Fak. Yay. Erzurum, 1997.
• Autorenlexikon: Digitale Bibliothek Band 13: Wilpert: Lexikon der Weltliteratur, .. Wilpert-LdW, Autoren.
• Baumann, Barbara, Oberle Brigitta, Deutsche Literatur in Epochen, Max Hueber Verlag, 2000.
• Bortenschlager , Wilhelm, Deutsche Literatur Geschichte, Von den Anfaengen bis zum Beginn des 1. Weltkrieges, Verlag Leitner, Wien, 1981
• Bülbül, Melik, İmgesel İletişim, Çizgi, 2005.
• Brecht, Bertolt, Schriften, Aufbau Verlag, Berlin, 1981
• Culler, Jonathan, Literaturtheorie, Reclam, Stuttgart, 2004.
• http://www.antoloji.com/w/siir/siir.asp?siir_id=74572&sair=132&sira=16&ade t=19, 06.06.07.
• İnce, Özdemir, Şiir ve Gerçeklik, Türkiye İş Bankası Kültür yay, İstanbul, 2001.
• Kaplan, Mehmet, Şiir Tahlilleri, Dergah Yayınları, İstanbul, 1975.
• --------, Tevfik Fikret, Dergah Yayınları, İstanbul, 1971.
• K., Daniels: „Expressionismus und Technik“. In: Rothe, W. (Hrsg.): Expressionismus als Literatur. Gesammelte Studien. Bern/München. 1969.
• Özbek, Yılmaz, Edebiyat ve Psikanaliz, Çizgi, Konya, 2007.
• Özdemir, Emin, Yazı ve Yazınsal Türler, Ankara, Karacan, 1981.
• Rothmann, Kurt, Kleine Geschichte der Deutschen Literatur, Philip Reclam jun., 1980.
• Rothe , Wolfgang, Deutsche Grossstatdlyrik vom Naturalismus bis zur Gegenwart, Philipp Reclam, Stuttgart, 1988.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi, XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Cild I, İstanbul, 1956.
• Von Wilbert, Gero, Sachwörterbuch der Literatur, Alfred Kröner Verlag, Stuttgart, 1969.