EMANUEL KARASU VE II. ABDÜLHAMİD

Yıl 2008, Cilt: 11 Sayı: 1, 179 - 195, 18.02.2010

Necmettin Alkan

Öz

Emanuel Karasu, Osmanlı tarihinin son dönemlerinde etkili olan “meşhur ama meçhul”
şahsiyetlerden biridir. Çok farklı özellikleriyle dikkatleri çeken Karasu, Sefarid Yahudiler’inden
olup aynı zamanda Masondu. Jöntürk Hareketi’ne dahil Sultan II. Abdülhamid’e karşı siyasî
mücadeleye katılmıştı. İhtilâlin ardından II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesiyle alakalı hal’
kararını kendisine vermekle görevlendirilen heyette görev almıştır. Bunların haricinde Karasu’yu
ilginç kılan başka bir özelliği ise, Sultan’a jurnalcilik yapmasıydı. II. Abdülhamid’e verilen
jurnaller arasında üç tanesi, Emanuel Karasu’nun mührünü taşımaktaydı. Nitekim bir takım
hatıratlarda da aynı şekilde Karasu’nun jurnalcilik yaptığı geçmektedir.
Bu araştırmada, Karasu’nun bu farklı özelliklerine temas edilmektedir. Özellikle de II.
Abdülhamid’e verdiği jurnalleri ile Sultan’ın tahttan indirilmesiyle alakalı olarak Alman
gazetesiyle yaptığı uzun bir görüşmesi üzerinde durulmaktadır. Jurnallere bakıldığında başta halkı
“isyana” teşvik edecek “zararlı” fikirleri ihtiva eden gazetelerin okunması olmak üzere, İstanbul’a
gizlice girmek isteyen anarşistlerin yakalanması ve Avrupa’ya giden bazı şahısların dışarıdaki
“fesad” ehline katılmak istedikleri gibi özellikler taşıdıkları görülmektedir. Karasu, II.
Abdülhamid’in tahttan indirilmesiyle alakalı kararın kendisine verilmesiyle görüşmelerinde ise,
ilgili bir röportajında Sultan’ı oldukça bitkin ve aciz bir şekilde tasvir etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Emmanuel Karasu, Sultan II. Abdülhamid, Jöntürkler, Jöntürk İhtilâli, İttihât ve Terakkî Cemiyeti, Mason, Jurnal.

Kaynakça

• Arşiv Vesikasılar BOA, Y.E.E., 15/95. BOA, Y.EE., 15/96.
• BOA, Y.PRK. SGE, 9/118.
• Hatırat ve Araştırmalar
• Ahmad, Feroz: İttihatçılıktan Kemalizme, İstanbul 1985.
• Ali Cevat Bey: İkinci Meşrutiyetin İlânı ve Otuzbir Mart Hâdisesi, Faik Reşit Unat(Haz.), 2. Baskı, Ankara 1985.
• Avcı, Halil Ersin: İngiliz Gizli Raporu. Türkiye 1908, İstanbul 2005.
• Bayur, Yusuf Hikmet: Türk İnkılâbı Tarihi, 1. Cilt, 2. Kısım, 4. Baskı, Ankara 1991.
• Ergenekon, Ali(Yay.): , Tahsin Paşa’nın Yıldız Hatıraları. Sultan Abdülhamid, 4. Baskı, İstanbul 1996.
• Iacovella, Angelo: Gönye ve Hilal. İttihad-Terakki ve Masonluk, Tülin Altınova(Çev.), 2. Baskı, İstanbul 2005.
• İrtem, Süleyman Kâni: Abdülhamid Devrinde Hafiyelik ve Sansür. Abdülhamid’e Verilen Sansürler, Osman Selim Kocahanoğlu(Yay.), İstanbul 1999.
• …………….., : 31 Mart İsyanı ve Hareket Ordusu. Abdülhamid’in Selanik Sürgünü, Osman Selim Kocahanoğlu(Haz.), İstanbul 2003.
• Lewis, Bernard: Modern Türkiye’nin Doğuşu, Metin Kıratlı(Çev.), 3. Baskı, Ankara 1988.
• Macfie, A. L.: Osmanlının Son Yılları 1908-1923, Damla Acar/Funda Soysal(Çev.), İstanbul 2003.
• Mc Cullagh, Francis: Abdülhamid’in Düşüşü. Osmanlı’nın Son Günleri, Nihal Önol(Çev.),2. Baskı, İstanbul 2005.
• Okyar, Fethi: Üç Devirde Bir Adam, Cemal Kutay(Yay.), İstanbul 1980.
• Tuğay, Asaf: İbret. Abdülhamid’e Verilen Jurnaller ve Jurnalciler, İstanbul 1935.
• Ziya Şakir, Sultan Abdülhamid’in Son Günleri, İstanbul 2006. 3. Makaleler
• Encylopaedia Judaica, “Carasso, Emanuel”, 2. Baskı, 4. Cilt, s. 460.
• Eldem, Edhem: “Emanuel Karasu Biyografisine Bir Devam?”, Toplumsal Tarih, Sayı 4/23, İstanbul 1995, s. 43-45.
• Margulies, Roni: “Emanuel Karasu Biyografisine Bir Başlangıç”, Toplumsal Tarih, İstanbul 1995, Sayı 21, s. 24-29.
• …………….., : “Hüseyin Cahit’in Ağzından Emanuel Karasu”, Toplumsal Tarih, Sayı 5/26, İstanbul 1996, s. 55.
• “Wie Abdul Hamid abgesetzt wurde”, Frankfurter Zeitung, 30 Nisan 1909, Sayı 119, Abend Blatt, s. 1-2.
• http://www.mason.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=13&I temid=27, 10 Ekim 2007.