İnsan Tabiatı ve İslam Açısından Müzik (Müzik-Fıtrat İlişkisi)

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 1, 21 - 36, 16.03.2019

Yasin Kurban

Öz

İslam
düşüncesinde resim, müzik, heykel gibi konular öteden beri tartışılmaktadır.
Bütün bu konularda İslam’ın görüşünü belirleyecek olan ilmi disiplinlerden biri
de hiç şüphesiz İslam hukukudur. Bunlardan özellikle müzik konusundaki
tartışmalar, İslam âlimlerinin bu konuda farklı görüşler sunmasından ileri
gelmektedir. Fakihlerin bu şekilde hüküm vermelerindeki ana sebepler salt müzik
değil müziğe eşlik eden yan unsurlardır. Müziğe eşlik eden kadının sesi,
çıplaklık, içki,  malayani davranışlar,
isyan ve Allah’ı anmaktan uzaklaşma vb. nedenler müziğe olumsuz bakışı
destekleyen unsurlar olarak değerlendirilmiştir. Bununla birlikte insan doğasının
zaman zaman gerektiği şekilde değerlendirilmemesi de olumsuz yaklaşımın
sebepleri arasında sayılabilir. Müziğin hem fıtrî hem de sosyolojik bir olgu
olması onu faydalı bir araç haline getirirken; aynı zamanda toplum ve özellikle
gençlik üzerindeki etkisi tehlikeli bir silah haline getirmektedir. Küresel
müzik raporlarına göre müzik endüstrisinin yaklaşık 25 milyar dolara
hükmettiği; sınır tanımadığı ve dijitalleşen çağda aynı zamanda dolaylı ya da
doğrudan propaganda ve görece prestij vasıtası yapıldığı da göz önüne
alındığında bu güncel mesele hakkında İslam hukuk düşüncesi perspektifinden
yeni şeyler söylemenin zarureti kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam hukuku, müzik, insan

Kaynakça

• Abdulbaki, M. F. (1990). el-Mu’cemü’l-Müfehres. İstanbul.
• Aclunî, İ. b. (1351). Keşfu’l- Hafa ve Muzilu'l-İlbas fi Ma'ştehere Mine'l-Ehadis ala Elsineti'n-Nas. Beyrut.
• Ak, A. Ş. (1997). Avrupa ve Türk İslam Medeniyetinde Müzikle Tedavi, Tarihi, Gelişimi ve Uygulamaları. Konya: Öz Eğitim Bas.Yay.
• Akdoğan, B. (1999). Bazı Ayet Ve Hadisler Doğrultusunda, İslam Açısından Musiki Sanatının Değerlendirilmesi. AÜİlF Dergisi, XXXIX.
• Âlemgiriyye. (1310). Şeyh Nizam ve Hint Âlimlerinden bir cemaat, el-Fetâvâ’l-Hindiyye fî Mezhebi’l-İmâmi’l-A’zâm Ebî Hanife en-Nûman. Mısır.
• Altınölçek, H. (1998). Bir İletişim Aracı Olarak Müzik ve Müzikle Tedavi Yöntemleri.
• Amidî, S. (1968). el-İhkam fi usûli’l-ahkâm. Kahire: Matbaatu Ali Subeyh.
• Attalı, J. (2014). Gürültüden Müziğe. İstanbul.
• Bayındır, A. (2007). Doğru Bildiğimiz Yanlışlar. İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yayınları.
• Belgesay, M. R. (1948). Mecelle’nin Külli Kaideleri ve Yeni Hukuk. İÜHFM, XII(2-3).
• Beyhakî, A. b.-H.-S.-K.-K.-‘. (2003). Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyin (3 b.). (M. A. Atâ, Dü.) Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• Bilmen, Ö. N. (1967). Dini ve Felsefi Ahlak Lugatçesi. İstanbul.
• Buhari. (2009). Sahîh-i Buhârî. (M. F. Bâki, Dü.) Beyrut: Dâr-ı İbn-i Hazm.
• Cürcani, S. Ş. (ts.). et-Tarifat. İstanbul.
• Çakır, A. (2009). Müziğe Giriş. İstanbul: Dem Yayınları.
• Demir, A. (2010). İslam Tasavvuf Kültüründe Mûsiki Âdâbı. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 51(2).
• Düzenli, B. (2014). İslam Kültür Tarihinde Mûsikî. Kayıhan Yayınları.
• el-Kefevî, E.-B. (1993). el-Külliyât. (A. Derviş, Dü.) Beyrut: Müessesetü’rRisâle.
• Farabî, E. N.-T. (1998). Kitabu’l-Mûsiki’l-Kebir. (E. Neubauer, Dü.) Frankfurt: Institute for the History of Arabic-İslamic Science.
• Farmer, H. G. (1993). Mûsiki. DİA. İstanbul.
• Gazali, E. H. (1985). İhyâ-u Ulûmiddîn. İstanbul.
• Günay, E. (2006). Müzik Sosyolojisi. Bağlam Yayınları.
• Güvenç, R. O. (1985). Türklerde ve Dünyada Müzikle Ruhi Tedavinin Tarihçesi ve Günümüzdeki Durumu.
• Güvenç, R. O. (1993). Türk Musiki Tarihi ve Türk Tedavi Musikisi. İstanbul.
• İbn Âbidîn, M. E. (1992). Hâşiyet-ü Reddi’l-Muhtâr (Haşiyetü İbn Abidin). Dımeşk.
• İbn Arabî, E. B. (1972). Ahkâmü’l-Kurân. Beyrut.
• İbn Cevzi, E.-F. (ts.). Telbîs-ü iblîs. Mısır.
• İbn Hazm, E. M. (ts.). el-Muhallâ bi’l-Âsâr. Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• İbn Kudame, M. A. (ts.). el-Muğni. Beyrut.
• İbn Manzur, E.-F. C. (1968). Lisanu’I-Arab. Beyrut.
• İbn Tahir, E.-F. İ.-K. (1970/1990). Kitâbü's-Semâ. (E.-V. el-Merâği, Dü.) Kahire.
• İbnü’lEsir. (ts.). en-Nihâye.
• Karadaş, C. (2011). Kelam Düşüncesinde Evren ve İnsan. Bursa: Emin Yayınları.
• Kâşânî, A. (1992). Istılahatu’s-Sûfiyye. Kahire.
• Kılıç, S. (1999). İnsan Fücûr ve Takva Ritimleri Arasında Bir Damla Endişe. Ekev Akademi Dergisi, I(4).
• Lois L., F. (1985). İslâm’a Göre Müzik ve Müzisyenler. (Ü. T. Yardım, Çev.) İstanbul.
• Medkur, A. A. (1990). Minhâcü’t-Terbiye. Beyrut .
• Milliyet. (tarih yok). Müzik. Büyük Ansiklopedi.
• Molla Hüsrev. (1307). Mir’at el Usûl fi Şerhi Mirkat’il- Vusûl. İstanbul.
• Nesefî, E.-b. A. (1319). Medâriku’t-Tenzîl an Hakâiku't-Te’vil. İstanbul.
• Özcan, N. (2001). Türk Din Mûsikîsi Ders Notları. İstanbul.
• Sadrüşşeria. (1356). Metnu Tenkihu’l-Usul fi ‘İlmi’l-Usül. (İ. e.-M. el-Cebretî, Dü.)
• Sadrüşşerîa, U. b. (1903). et-Tavdih ma’et-Telvih. Kazan: Matbaatü’l Imperatüriyye.
• Serahsî, E. M. (1993). Usülü’s-Serahsi. (E.-V. el-Efgani, Dü.) Beyrut.
• Somakçı, P. (2003). Türklerde Müzikle Tedavi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15.
• Şevkani, M. b. (ts.). İrşadul-Fuhul ila Tahkiki’l- Hakki min İlmi’l-Usul. Beyrut : Daru’l-Marife.
• Taberî, İ. C. (1405). Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• Terzioğlu, A. (1972). Türk–İslam Psikiyatrisinin ve Hastanelerinin Avrupa’ya Tesirleri. İstanbul: Bifaskop Yayınları.
• Tirmizî, M. b. (ts.). Sunenu’t-Tirmizî. Beyrut: Dâru İhyâ’i’t-Turâsi’l-Arabî.
• Türer, O. (2001). Tasavvufi Düşüncede İnsan. http://www.tasavvufdergisi.net/Makaleler/481766743_1_2001_II_5_TURERO.pdf adresinden alındı
• Uludağ, S. (1992). İslam Açısından Mûsikî ve Sema. Bursa.
• Yiğitbaş, S. (1972). Musiki İle Tedavi. İstanbul: Yelken Matbaası.
• Zeylaî. (1313). Tebyînü’l-Hakâik Şerhu Kenzi’d-Dekâik. Mısır.
• Zürkānî, E. M. (ts.). Şerḥu Muḫtaṣari Ḫalîl (Cilt IV). Beyrut.
• Zürkānî, E. M. (ts.). Şerḥu Muḫtaṣari Ḫalîl (Cilt VII). Beyrut.