Hayırseverlerin Eğitime Katkısı: Kayseri İli Örneği

Yıl 2019, Sayı: 64, 499 - 514, 31.01.2019

Meral Metin Göksu Betül Aslan

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4001

Öz

Türk milletinin iyilikseverlik, yardımseverlik gibi temel özellikleri, başkalarına yardım etme anlayışının bir yansıması olarak geçmişten günümüze devam etmiştir. Bu sebeple Türkiye'de her zaman vakıflar, hayır kurumları, dernekler, kamu kurumları, şirketler ve şahıslar gibi önemli ve farklı aktörlerin yer aldığı hayırseverlik faaliyetleri olmuştur. Hayırseverler eğitim alanında sosyal sorumluluk bilincine sahip olarak okullar açmış ve öğrencilere burs vermiştir. Cumhuriyet ilan edildikten sonra ülkenin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntıların olduğu durumda dahi eğitim alanında çalışmalar yapılmış, okulu olmayan köylere halk kendi arasında para toplayarak imece usulü okul yapmıştır. Bu sayede eğitimin toplumun her kademesine yayılması amaçlanmıştı. Bunun içinde devlet ve hayırsever insanlar ortak çalışmıştır. Bu çalışmaların en güzel örneklerinden birini Kayseri halkında görmekteyiz. Çocukların eğitimden uzak kalmamaları ve cumhuriyet rejimini benimseyen eğitimli genç nesillerin yetişmesi için Kayserili hayırseverler diğer illere örnek olacak şekilde eğitimin gelişmesini desteklemişlerdi.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, hayırseverler, Kayseri, Cumhuriyet Dönemi.

Contribution of Benefactors to Education: Example of Kayseri Province

Öz

The basic characteristics of the Turkish nation, such as being benevolent and benefactor, have continued from past to present as a reflection of the understanding of helping others. For this reason, there have always been charity activities in Turkey, including important and different actors such as foundations, charities, associations, public institutions, companies, and individuals. Having the understanding of social responsibility, benefactors have opened schools and have given scholarships to students in the field of education. After the Republic was declared, studies were carried out in the field of education, even if there were economic difficulties in the country, and the people collected money through voluntary activities and built schools in the villages without school. In this way, education was aimed to spread to all levels of society. For this reason, the state and philanthropic people have worked together. We see one of the most beautiful examples of these activities in the people of Kayseri. Kayseri benefactors supported the development of education in a way that constituted an example to other provinces in order to ensure the children not to stay away from education and to raise educated young generations who were adopted the Republican regime. 

Anahtar Kelimeler

Education, benefactors, Kayseri, Republican regime.

Kaynakça

• Abdurrahman b. Muhammed b. Muhammed Ebu Zeyd el-Hadrami İbn Haldun. (1991). Mukaddime. (Çev. Zakir Kadiri Ugan). Cilt II, İstanbul: Milli Eğitim Yayınları. Adıgüzel, Adnan. (2014). “İnsanlık Onurunu Koruma ve Kırma Arasında Hayırseverlik Anlayışı”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 69-92. Akyüz, Yahya. (2013). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Yayıncılık. Alakavuklar, Ozan Nadir vd. (2009). “Türkiye’de Hayırseverlikten Kurumsal Sosyal Sorumluluğa Geçiş: Bir Kurumsal Değişim Öyküsü”. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 9 (2), 103-143. Balıkçıoğlu, Betül ve Korhan Karacaoğlu. (2007). “Sosyal Bir Ürün Olarak Topluma Pazarlanan Hayırseverlik: Stratejik Hayırseverlik”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (2), 121-141. Çoban, Ahmet. (2009). “İlköğretim Sürecinde “İyilik” Kavramının Değerlendirilmesi”, I. Uluslararası İyilik Sempozyumu (20-21 Haziran 2009), Elazığ, 219-225. Doğan, İsmail. (2012). Türk Eğitim Tarihinin Ana Evreleri: Kurumlar, Kişiler ve Söylemler. Ankara: Nobel Yayıncılık. Doğan, M. Sami. (2016). Behice Yazgan Kız Lisesi Müdür Başyardımcısından 28.11.2016 tarihinde matbu metin olarak alınan bilgiler. Ergin, Osman Nuri. (1977). Türk Maarif Tarihi, Cilt I-II, İstanbul. Goddard, Trevor. (2004). “Can Corporate Sector Philanthropy be Include in a New Vision For Community Health Programs?”. Australian Occupational Therapy Journal, 51 (2), 106- 109. Gürlek, Ahmet. (1975). Memleketim Develi. Ankara: Yeni Desen Matbaası. Küçlü, Ahmet Hilmi. (1947). “Okul ve Aile (20 Ocak 1947)”. Kayseri Vilayet Gazetesi. Kükürtçü, Mustafa. (1947). “Yüksek Tahsil Davamız ve Kayseri (27 Ocak 1947)”. Kayseri Vilayet Gazetesi Öğel, Bahaeddin. (1993). Türk Kültürünün Gelişme Çağları II. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Özaydın. Abdülkerim vd. (2013). İlk Müslüman Türk Devletleri. Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1337 Özden, H. Ömer. (2004). “Türk Vakıf Kurumumun Duygusal ve Felsefi Temelleri”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 339-349. Öztürk, Cemil. (2007). Türk Tarihi ve Kültürü. Ankara: Pegem Akademi. Özyedekçi. Kazım. (1949). “Kayseri Fakir ve Kimsesiz Öğrencilere Yardım Derneği ve Mustafa Taşçıoğlu Hafız Okulu”. Erciyes Dergisi, 72. Polat, Suat. (2015). “Karahanlı Devleti’nde Eğitim Faaliyetleri”. Uluslararası Eğitim, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(1), 42-52. Raiborn Cecily v.d. (2003). “CorporateP: When is Giving Effective?”. The Journal of Corporate Accounting & Finance, Nov./Dec., 47-54 Saran, Mine v.d (2011). “Üniversitelerde Sosyal Sorumluluk Bilincinin Geliştirilmesi: Ege Üniversitesi Topluma Hizmet Uygulamaları Dersi Üzerine Bir Araştırma”. Journal of Yasar University, 22 (6), 3732-3747. Soyak, Şaban. (1939). “Nuh Naci’ye Mektup (29 Ekim 1939)”. Kayseri Vilayet Gazetesi. Soydan, Tarık ve Mahmut Tüncel. (2013). “Osmanlı’da İlk Yenileşme Döneminde Eğitimin Kurumsal ve Yönetsel Yapısının Oluşumu ve Gelişimi”. Millî Eğitim, 198, 110-125. TDK (2018). Hayırsever. 18.05.2018 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5afe7a048f0120.72284155 adresinden alınmıştır. Tekeli, İlhan ve Selim İlkin. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sisteminin Oluşumu ve Dönüşümü. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Thevenot, Jean. (1978). 1655-1656’da Türkiye. (Çev. Nuray Yıldız ). İstanbul: Tercüman Gazetesi 1001 Temel Eser. Ubucini, Henri Abdolonyme. (1977). 1855’de Türkiye. (Çev. Ayda Düz ). İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser. Unat, Faik Reşit. (1964). Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. URL-1, http://www.kayserikutup.gov.tr/TR,62150/tarihcesi.html adresinden 02.05.2016 tarihinde edinilmiştir. Üzel, Salih. (1947). “Nuh Naci İle Baş Başa (13 Ekim 1947)”. Kayseri Vilayet Gazetesi. Gazeteler Fakir Talebelerin Kitapları Meccanen Verilecek. (18 Eylül 1933). Kayseri Vilayet Gazetesi. Hâkimiyet, 17 Mayıs 1954. İncesu Yoksul Çocuklarını Himaye Kurulu (14 Ocak 1946). Kayseri Vilayet Gazetesi. İstanbul’da Kayseri Talebe Yurdu (11 Kasım 1946). Kayseri Vilayet Gazetesi Kayseri Vilayet Gazetesi, 8 Mayıs 1944 Kayseri Vilayet Gazetesi, 9 Ekim 1939, No.1303. Kayseri Vilayet Gazetesi, 12 Ekim 1939, No.1304. Kayseri Vilayet Gazetesi, 16 Ekim 1939, No. 1305. Kayseri Vilayet Gazetesi, 29 Ekim 1939 Kayseri Vilayet Gazetesi, 21 Ocak 1946. Kayseri Vilayet Gazetesi, 12 Eylül 1946. Kayseri Vilayet Gazetesi, 19 Eylül 1946. Kayseri Vilayet Gazetesi, 21 Ekim 1946. Kayseri Vilayet Gazetesi, 31 Ekim 1946. Kayseri Vilayet Gazetesi, 14 Kasım 1946. Kayseri Vilayet Gazetesi, 20 Ocak 1947. Kayseri Vilayet Gazetesi, 2 Eylül 1948 Kayseri Vilayet Gazetesi, 29 Ekim 1948. Kayseri Vilayet Gazetesi, 21 Aralık 1948 Kayseri Vilayet Gazetesi, 28 Şubat 1949. Vatan Gazetesi, 18 Mart 1953. Yüksek Tahsil Gençliğinin Tanışma Toplantısı. (17 Şubat 1947). Kayseri Vilayet Gazetesi. Yeni Yardım Sevenler Kurumu (22 Mart 1948). Kayseri Vilayet Gazetesi.