Besin Kültüründe Yetiştirilen (Kaya F1) Domates Çeşidinin (Lycopersicon esculentum) Artan NaCl Uygulamalarına Toleransı ve Tuzluluk Stresinin Kuru Madde Miktarı ile Bitki Mineral Madde İçeriğine Etkisi

Yıl 2008, Cilt: 39 Sayı: 1, 15 - 21, 10.01.2011

Nuray Bilgin Nesrin Yıldız

Öz

Bu çalışmanın amacı besin kültüründe yetiştirilen Kaya F1 domates bitkisinin bitki gelişme devresinin 3 farklı
aşamasında, besin çözeltisine artan düzeylerde uygulanan NaCl’nin (0=1.34, 1=3, 2=7, 3=14 dS/m) bitki gövde ve kök kuru
maddesi ile mineral içeriğine etkisini araştırmaktır. Bu amaçla çimlendirilen domates fideleri, Arnon (1938) besin kültürüne
aktarılmışlardır. Fideler besin çözeltisine aktarıldıktan sonra, farklı gelişme devrelerinde (1. Aktarıldıktan hemen sonra, 2. Üç hafta
sonra, 3. Altı hafta sonra) 4 farklı konsantrasyonda NaCl tuzu Eİ0=1.34, Eİ1=3, Eİ2=7, Eİ3=14 dS/m (0, 30, 70, 140 mM NaCl)
ilaveleri yapılmıştır. Çiçeklenme başlangıcına kadar yetiştirilmesi planlanan domates bitkilerinden 1. Gelişme devresinde olanlar
(çimlendikten hemen sonrakiler) tuz stresine dayanamamışlar, bu nedenle denemeye 2 ve 3. gelişme devresindeki domates bitkileri
ile devam edilmiştir. Bitkiler çiçeklenme başlangıcında hasat edilerek kuru ağırlık ve mineral içerikleri belirlenmiştir. Besin
kültüründe NaCl uygulamalarındaki artışa bağlı olarak domates bitkilerinin her iki gelişme devrelerinde de kuru madde miktarı
azalmış, bitki Na ve Cl içerikleri artarken, K ve NO3 içeriği azalmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tuz stresi, domates, besin kültürü, gelişme devresi, tolerans

Kaynakça

• Al Karaki, G.N., 2000. Growth, water use efficiency,and sodium and potassium acquisition by tomato cultivars. Journal of plant nutrition , 23 (1) , 1-8.
• Arnon, D., 1938. Micro elements in culture solution experiment with higher plants. American J. Bot. 25;322-325.
• Ashraf, M., Naily, Mc., Bradshow, T., A.D., 1986. The potential for evaluation of salt (NaCl) tolerance of seven grass species. New Phytol, 103, 299-309,
• Alparslan, M., Güneş, A., Taban, S., 1998. Tuz stresinde çeltik ve buğday çeşitlerinin kalsiyum, fosfor, demir, bakır, çinko ve mangan içeriklerindeki değişmeler. Tr. J. of Agriculture and Forestry, 22, 227-233. Tubitak, Ankara .
• Aydemir, O., 1992. Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 315, 122-125, Erzurum.
• Ayoub, A.T., Ishag H.M., 1974. Sodium toxicity and catron imbalance in dry beans (phaseolous vulgaris L) J. Agric. Scr. Comb. 82: 339-342.
• Bernstein, L., 1964.Salt tolerance of plants. Agric. If. Bull. (V. S. Agric.)283.
• Botella, M.A., Martinez V., Nievez M., Cerda A. 1997. Effects of salınıty on the growth and nitrojen uptake by wheat seedlings Journal of plant nutrition, V (20) 6 p. 793-804.
• Chartzoulakis, K.S., and Louppssaki. M.H., 1997.Effects of Nacl salınıty on germination, growth, gas exchange and yield of greenhouse eggplant. Agricultural Water Management, Volume 32. Issuc 3, Pages 215-225.
• Chavan, P.D., and Karadge B.A., 1980. Influence of Sodium chlorid and sorium sulfate salinization on photosynthatic carbon assimilation in peanut. Plant and soil 56. 201-207.
• Demiralay, İ., 1993. Toprak Fiziksel Analizleri. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 143, s.132, Erzurum.
• Duvick, D.N., Kleese, R.A. and Frey N.M., 1981. Breeding for tolerance of nutrient imbalance and constroints to growth in acid, allcolien and saline soils J. Plant. Nutr 4. 111-129.
• Epstein, E., Norlyn, J.D., Rush, D.W., Kingsbury, R.W., Kelley, D.B., Junninghem, G.A., and Wrona., 1980. Saline culture of crops: A genetic approach. Science, 210, 399-404.
• Epstein, E., 1985. Salt-Tolerant Crops Origin, Development, and prospects of the concept. Plant and Soil, 89, 187-198.
• Ertekin ,M., 2002. Seracılık ve örtü altı biber, domates, hıyar ve patlıcan yetiştiriciliği.S.135-156.
• Greenway, H., and Munns, R., 1980. Mechanism of salt tolerance in nonholophytes. Annu. Rev. Plant Phyisol, 31, 149-190.
• Goertz, S.H., Coon, J.M., 1989. Germination response of topary and navy beans to sodium shloride and temperature Hortscience 24 (6): 923-925.
• Güneş, A., Post, W.H., Kirkby, E.A., Aktaş, M., 1997. Influence of partial replacement on nitrate by amino acid nitrojen or urec in the nutrient medium on nitrate accumulation in NFT grown winter lettuce. J. Plant. Nutr. 17 (11), 1929-1938.
• Helal, M.H. and K., 1981. İnteraction between light intensity and NaCl salinity and their effects on growth. CO2 assimilation and photosynthonte conversion in young broad beans. Plant Physiol. 67. 999-1002.
• Hijresuliha, S., 1980.Accumulation and toxicity of chloride in bean plants.Plant and Soil .55. 133-138.
• Kacar, B., 1972. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri. II. Bitki Analizleri, Ank. Üniv. Ziraat Fak. Yay. 453, Uygulama Kılavuzu: 155, Ankara.
• Kavasaki, T., Akiba, T., and Moritsuyu, M., 1983. Effects of high concentrations of sodium chloride and polyethlene glycol on the growth and ron absorbtion in plants. Plant and soil, 75, 75-85.
• La Haye, H.A., and Epstein E.,1971. Calcium and salt tolerance by bean plants. Physiol plant. 25, 213-218.
• Lewitt, J., 1980. Response of plants to enviromental stress. Academic press. Newyork pp. 489-530.
• Meiri, A., Hoffman. G.J. Shannon M.C, and Poss J. A., 1982. Salt tolerance of 2 muskmelon cultivars under 2 radiation levals. J. Am. Soc. Hortic. Scr. 107, 1168-1172.
• Maas, E.V., and Hoffman, G.J., 1977. Crop salt tolerance current assessment. J. Irrig. Drain. Div. Am. Soc. Civ. Eng, 103, 115-134.
• Parker, M.B., Gascho, G.J., and Gaines, T.P., 1983. Chloride toxicity of soybeans grown on Atlantic coast flatwoods soils. Agron. J., 75. 439-443.
• Peach., 1965. Hyrogen ion activity in methods of soil analysis part. Amer. Soc. Agronomy Madison Visconsin, 2, 941-924. USA.
• Perdassi, A., Bagroli, G., Malorgio, F., Compiotti C.A., and Tagnoni. F. 1999 NACL efects of celery (Apium graveolens)grown ın NFT.Secience Horticulturae. Vol 81, Issue 3, P: 229-242.
• Sattisme, A., 1995.Salınity tolerance ın tomato –implications of potassium, calcium, and phosphorus. Communications in soil science and Plant Analysis, 26: (17-18) 2749-2760,.
• Shannon, M.C., 1978. The Testing of salt Tolerance Variability Among Tall Wheatgrass Lines. Agron. J. 70, 719-722.
• Shannon, M., 1984. Breeding. Selection and genetres of salt tolerance. Salinity Tolerance in Plants. Strategies for crop improvement. John wiley and sans. New York R.C. Stabtes, G.H. Toenniensen.
• Vose, P.B., 1983. Rationale of selection for specific nutritional choracters in crop improvement with phaseolus vulgaris L. as a case of study. Plant soil, 72, 351-364.
• Yıldız, N, Bircan, H., 1994. Araştırma ve Deneme Metodları Atatürk Üni. Ziraat Fak. Yay. No. 697. Erzurum.
• Yıldız, N., Canbolat M. ve A. Aydın., 2000. Influence of increasing NaCl and NaHCO3 on tomato plant grown in hydroculture. Workshop on Enviromental impact of water quality, irrigation practices. Soil type and crop interactions. November 7, 2000. Antalya-Turkey.