Yazlık Buğdayda Farklı Tohum Yatağı Parçalama ve Sıra Üzeri Sıkıştırma Düzeylerinin Bitki Çıkışı, Gelişimi ve Verime Olan Etkileri

Yıl 2006, Cilt: 37 Sayı: 2, 197 - 205, 10.01.2011

Sefa Altıkat Ahmet Çelik Nihat Turgut

Öz

Bu araştırmada, Erzurum yöresi yazlık buğday tarımında farklı toprak parçalama ve sıra üzeri sıkıştırma düzeylerinin
toprak fiziksel özellikleri ile tarla filizi çıkışına, bitki gelişimine ve verime olan etkileri üzerinde durulmuştur. Toprağı farklı
düzeylerde parçalamak için, yatay rotorlu bir toprak frezesi 0.5, 0.75, 1 ve 1.25 m/s traktör ilerleme ve 207 d/min sabit rotor dönme
hızlarında kullanılarak, 4 farklı parçalama düzeyi elde edilmiştir. Tohum sıra üzerini sıkıştırmak için, ekim makinası arkasına
monte edilerek kullanılan ve üzerine ilave ağırlık konulabilen baskı tekerlerinden yararlanılmış ve tekerler üzerinde kullanılan ilave
ağırlıklar ile sıra üzerine 0, 15, 30, 45 ve 60 kPa olmak üzere 5 farklı sıkıştırma düzeyi elde edilmiştir. Elde edilen verilerde, sıra
üzerine uygulanan sıkıştırmanın düzeyi arttıkça, toprak nem içeriği ve çimlenmenin de arttığı görülmektedir. En iyi çimlenme ve
toprak nem içeriği değerleri 5. düzeyde (60 kPa) sıkıştırmanın uygulandığı parsellerde elde edilmiştir. Tohum yatağı parçalama
düzeylerinin toprak nem içeriği ve çimlenme üzerindeki etkisi istatiksel olarak önemsiz bulunmuştur. Ayrıca, bitki gelişimi ve
verim bakımından da en iyi sonuç 5. düzeyde sıkıştırılan (60 kPa) ve 3. düzeyde parçalanan (1 m/s) parsellerde elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tohum yatağı sıkıştırma, toprak parçacık büyüklüğü dağılımı, penetrasyon direnci, yazlık buğday, bitki çıkışı, verim

Kaynakça

• Adam, K. M., Erbach, D.C., 1992. Secondary tillage toll effect on soil aggregation. Transacions of the ASAE, 35 (6): 1771- 1776.
• Ahmad, D., 1983. Rotary tillage-past and present. Pertentika, 6: 55-67.
• Akalan, İ., 1973. Toprak Fiziği. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No: 527, Ankara.
• Bastaban, S., 1994. Traktör performansını belirlemek için kurulan genel amaçlı ölçüm ve data logger seti. Tarımsal Mekanizasyon 15. Ulusal Kongresi. Antalya.
• Baver, L.D., Gardner, W.H., Gardner, W.R., 1972. Soil Physics. John Wiley and Sons, Inc., New York.
• Bouaziz, A., Bruckler, L., 1989. Modeling wheat seedling growth and emergence : I. Seedling growth affected by soil water potential. Soil Soc. Am. J. 53: 1832-1838.
• Boydaş, M. G., 2004. Hububat tarımında kullanılan bazı birincil toprak işleme aletlerinde değişik yapısal özelliklerin toprağın fiziksel özelliklerine, iş başarısına, çeki gücü ve yakıt tüketimine etkileri. Atatürk Üniv. Fen Bil. Ens. Tarım Mak. AB Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Braunack, M. V., 1995. Effect aggregate size and soil water content on emergence of soybean (Glycine max, L. Merr.) and Maize (Zea mays, L.). Soil and Tillage Research , 33: 149-161.
• Busscher, W.J., Sojka, R.E., 1987. Enhancemantof subsoiling effect on soil strength by conservational tillage. Transactions of the ASAE, 30(4): 888-892.
• Canbolat, M., Barik, K., 2004. Effect of aggregate size on soil compaction. Proceedings of the International Soil Congress. Erzurum, Turkey.
• Çarman, K., 1994. Tractor forward volacity and tine load effects on soil compaction. J. of Terramechanics, 31 (1): 11-20.
• Çelik, A., Erkmen, Y., 1999. Toprak frezesinde değişik tip bıçaklarla toprak işlemenin kışlık buğdayda tarla filizi çıkışına ve verime olan etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30(1): 55-62.
• Çelik, A., 1998. Toprak frezesinde değişik tip bıçakların toprağa olan etkilerinin ve güç tüketimlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniv. Fen Bil. Enst. Tarım Mak. Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Demiralay, İ., 1993. Toprak fiziksel analizleri. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Y. No: 143, Erzurum.
• Erbach, D.C., 1987. Measurement of soil bulk density and moisture. Transactions of the ASAE, 30(4): 922-929.
• Gemtos, T.A. and Lellis, T.H., 1997. Effects of soil compaction, water and organic matter contents on emergence and initial plant growth of cotton and sugar beet. J. Agric. Engng. Res. 66: 121-134.
• Gupta, S.C., Hadas, A., Voorhees, W.B., Wolf, D., Larson,W.E., Sharma, P.P., 1990. Development of guides on susceptibility of Soil to excessive compaction. University of Minnesota BARD Report, St Paul.
• Hacıesferoğulları, H., Çarman, K., Demir, F., 2000. Arpada ekim sonrası sıkıştırma uygulamalarının çimlenmeye etkisi. Tarımsal Mek. 19. Ulusal Kongresi. Erzurum.
• Hakansson, I., Lipiec, J., 2000. A review of usefulness of relative bulk density values in studies of soil structure and compaction. Soil and Tillage Research, 53(2): 71-85.
• Heege, H. J., 1974, Saatbettherrichtung für gtreide. Landtechnik, 3: 108-109.
• Jain, N.K., Agrawal, J.P., 1970. Effect of clod size in the seedbed on development and yield of sugarcane. Soil. Sci. Soc. Amer. Proc., 34: 795- 797.
• Johnson, W.H., Taylor, G.S., 1960. Tillage treatment for corn on clay soils. Transactions of the ASAE, 3(2): 4-7.
• Kara, K., 1996. Tarla Bitkileri. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No 191. Erzurum.
• Konak, M., Çarman, K., 1996. Hububat ekimi için baskılı ekim makinasının tasarımı. 6.Uluslararası Tarımsal. Mekanizasyon ve Enerji Kongresi. Ankara.
• Logsdon, S.D., Parker, J.C., Reneau, R. B., 1987. Root growth as influenced by agregate size. Plant and Soil, 99: 267-275.
• Mohanty, M., Painuli, D. K., 2004. Modelin grice seedling emergence and growth under tillage and residue management in rice-wheat system on a vertisol in central India. Soil and Tillage Research, 76: 167-174.
• Özgöz, E., Altuntaş, E., Taşer, Ö. F., 2001. Anıza ekim makinasında farklı sıkışıklığına, ve tarla filiz çıkış derecesine etkisi. Tarımsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi. Şanlıurfa.
• Sezen, Y., 1995. Gübreler ve Gübreleme. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yay. No 303. Erzurum.
• Singh, K. K., Colvin, T. S., Erbach, D.C., Mughal, A. Q., 1992. Tilth index: An approach to quantifying soil tilth, Transactions of the ASAE, 35(6): 1777-1785.
• Yunusa, A. M., Sedgley R.H., 1992. Redeuced tillering spring wheats for heavy textured soils in a semi – arid Mediterranean environment. J. Argon. Crop Sci., 168: 159– 168.