Bafra Ovası Sağ Sahil Sulama Alanındaki Tuzluluk Dağılımının Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Kullanılarak Belirlenmesi

Yıl 2006, Cilt: 37 Sayı: 1, 63 - 72, 10.01.2011

Bilal Cemek Mustafa Güler Hakan Arslan

Öz

Bu araştırmada, Bafra Ovası sağ sahil sulama alanında bulunan tarım arazilerinin tuzluluk durumu ve bunların mevsimsel
olarak değişimlerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma alanında, tuzluluk
dağılımının belirlenmesi için 60 farklı noktadan ve 0–30, 30–60, 60–90 ve 90–120 cm derinliklerden Ağustos 2003 ve Mart 2004
tarihlerinde toprak örnekleri alınmış ve laboratuar analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda Ağustos 2003 tarihinde çalışma
alanının % 17 sine karşılık gelen 1 404 ha alanda tuzluluğun 4 dS/m’den fazla olduğu, Mart 2004 tarihinde ise aynı tuzluluk
değerine sahip alanın % 1’e düştüğü belirlenmiştir. Sonbahar ve kış yağışları ile yıkanmanın fazla olmasına rağmen denize yakın
bölgelerde drenaj sisteminin tamamlanmamış olması nedeniyle tuzluluk probleminin devam ettiği tespit edilmiştir. Toprak profilleri
göz önünde alındığında yüzeyden aşağıya doğru gidildikçe tuzluluğun arttığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Taban Suyu, Tuzluluk, Coğrafi Bilgi Sistemleri

Kaynakça

• Anonymous 1984. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Bafra Ovası Planlama Raporu. Samsun.
• Anonymous 1993. Taban Suyu İzleme Rehberi, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonymous 2003. Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü Bafra Şube Müdürlüğü 2003 yılı değerlendirme raporu, Samsun.
• Anonymous 2004. Devlet Meteoroloji İşleri Gene Müdürlüğü, Bafra Meteoroloji İstasyonu
• Apan,M.,1992. Bafra ve Çarşamba Ovalarının Sulama ve Drenaj Yönünden Genel Sorunları ve İyileştirilmesiyle İlgili Çalışmalar, IV.Kültürteknik Kongresi, Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Erzurum.
• Çetin M, Diker K., 2003. Assesing drainage problem areas by GIS: A case study in the eastern mediterranean region of Turkey. Irrig. and Drain. 52: 343-353.
• Diker K, Çetin M, Özcan H., 1999. Determining the effects of takeover activity of irrigation systems to water-user associations on groundwater depth and salinity by using geographic information systems (GIS). Proceedings of the 7 th ırrigation Conference, November 11-14, Cappadocia, Turkey; 206-214 (in Turkish with English abstract).
• Halliday S.L, Wolfe M.L., 1990. Assessing groundwater pollution potential from agricultural chemicals using a GIS. Paper presented at the 1990 ASAE Summer Meeting, Columbus- Ohio, June 24-27.
• Henderson, D.W.,1958. Influence on Soil Permeability of Total Concentration and Sodium in Irrigation Water. Water Resoueces Center Univ.Calif.14:153-157.
• Kanber, R., Kırda, C., Tekinel, O.,1992. Sulama Suyu Kalitesi ve Sulamada Tuzluluk Sorunları, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Yayın No:21, Ders Kitabı Yayın No:6, Adana.
• Kara,T., ve Apan, M., 2000. Tuzlu Taban Suyunun Sulamada Tekrar Kullanımı İçin Bir Hesaplama Yöntemi, OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 200,15(3) 62-67, Samsun.
• Özkaldı, A., Boz, B. ve Yazıcı, V., 2004. GAP’ta Drenaj Sorunları ve Çözüm Önerileri. Sulanan Alanlarda Tuzluluk Yönetimi Sempozyumu, DSİ Genel Müdürlüğü, Ankara
• Rhoades, J.D., 1982. Soluble salts. In Methods of Soil Analyses, Part 2. Chemical and Microbiological Properties, 167-179 U.S.
• Smedema,K. Rycroft, D. 1984. “Land Drainage”. Garnell University Press. Newyork.
• Van Hoorn, J. W. ve J. G. Van Alpen., ”Salinity Control, Salt Balance and Leaching Requirement of İrrigation Soils. Éıcamas” Istituto Agronomico Mediterraneo di Bari, 1990, Italy.
• Willardson, L. S., 1998. Drainage Principles, Class notes. Utah State University, dept. of BIE, Logan UTAH, USA
• Wylie B.K, Shaffer M.J, Brodahl M.K, Dubois D, Wagner D.G., 1994. Predicting spatial distributions of nitrate leaching in Northeastern Clorado. Journal of Soil and Water Conservation 49:288-293.