Türkiye’de Sebze Tarımının Mevcut Durumu, Önemli Bazı Gelişmeler ve Çözüm Önerileri

Yıl 2005, Cilt: 36 Sayı: 2, 227 - 234, 10.01.2011

Haluk Çağlar Kaymak İsmail Güvenç Atilla Dursun

Öz

Sebze tarımı Türkiye tarımında oldukça önemli yere sahiptir. Son 30-40 yıllık peryotta Türkiye’de sebze üretim alanları
ve miktarı sürekli bir artış göstermiştir. Ayrıca sebzelerde toplam verimlilik %40-45 oranında artmış, sebze türlerinde ise daha
yüksek verimlilik değerlerine ulaşılmıştır. Bu değişimde, Türkiye’de çiftçiler tarafından yaygın kullanılmaya başlanan yüksek
verimli ve kaliteli sebze çeşitlerinin payı oldukça büyüktür. Üreticilere sunulan çeşitler arasında, makinalı hasada elverişli, hastalık
ve zararlılara dayanıklılık ve tolerans gibi özel amaçlar için geliştirilmiş genotiplere ait başarılı örnekler de yer almaktadır. Bu
incelemede, sebze tarımında, özel anlamda ülkemiz sebzeciliğinde sebze çeşitlerinin kullanımının pratikte bazı etkileri
değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sebze, Çeşit, Verim

Kaynakça

• Abak, K., 1989. Türkiye sebze tohumculuğu. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayını 1989/1, s:115-124.
• Abak, K., Yanmaz, R., Ellialtıoğlu, Ş., Demir, İ., 1994. Vegetable seed production in Turkey. ActaHort., 362:19-24.
• Anonymous, 1994. Zirai ve İktisadi Rapor 1992-1993. TZOB Yayını No:174, s:429.
• Anonymous, 1995. Tohumluk Programı 1995. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayını, s:140
• Anonymous, 1996. Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtları, Ankara
• Anonymous, 1997. Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtları, Ankara
• Anonymous, 1998a. Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtları, Ankara
• Anonymous, 1998b. Tohumluk Programı 1998. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayını, s:120
• Anonymous, 1999a. Tohumluk Programı 1999. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayını, s:133
• Anonymous, 1999b. Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtları, Ankara
• Anonymous, 2000a. Türkiye İstatistik Yıllığı 2000. D.İ.E. Yayını No:2466. Ankara.
• Anonymous, 2000b. FAOSTAT. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Viale Delle Terme di Caracalla, 00100 Roma, İtalya.
• Anonymous, 2000c. Tarımsal Yapı ve Üretim. DİE Yayınları, Ankara.
• Anonymous, 2000d. Tohumluk Programı 2000. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayını, s:195
• Anonymous, 2000e. Faaliyet Raporu 1999 ve 2000. TC Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı,Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü Yayını, Ankara. s:255.
• Anonymous, 2000f. Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtları, Ankara
• Anonymous, 2001a. Türkiye İstatistik Yıllığı 2001. D.İ.E. Yayınları, Ankara.
• Anonymous, 2001b. Ülkesel Tohumluk Tedarik, Dağıtım ve Üretim Programı. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı TÜGEM Yayını, Ankara.
• Anonymous, 2003. FAO Eurstata Kayıtları.
• Basset, M.J., 1986. Breeding Vegetable Crops. AVI Publishing Company, JNC USA, P:584.
• Baykal, N., 1990. Bahçe Bitkileri Hastalıkları. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Bitki Koruma Bölümü, s:56.
• Cemeroğlu, B., ve Acar, J., 1986. Meyve ve Sebze İşleme Teknolojisi. Gıda Tek. Der. Yayını No:6 s:506, Ankara.
• Demir, İ., 1990. Genel Sebze Islahı. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayını., No:496, S:365.
• Eriş, A., Abak, K., Yanmaz, R., 1985. Sebze tohumculuğumuz ve sorunları. Türkiye’de Sert. Kont. Toh. Ür.Doğ. Sor. Simp., Şubat 1985, İzmir, s:91-96.
• Genç, İ., 1988. Bitki Islahı. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yayını., No:73, S:96.
• Güvenç, İ., 2002. Effect of nitrogen fertilization on growth, yield and nitrogen contents of radishes. Gartenbauwissenschaft, 67(1):23-27.
• Güvenç, İ., ve Alan, R., 1994. Türkiye ile avrupa ülkeleri sebzeciliğinin temel üretim özellikleri bakımından karşılaştırılması. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 25(4):627-633.
• Güvenç, İ., ve Dursun, A., 1996. Türkiye’de sebze tohumculuğu gereksinimi, temini ve dış ticareti. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Der. 27(2):334-340.
• Güvenç, İ., Güngör, F., 1996. Türkiye’de tescilli fasulye çeşitlerine ait tohumların fiziksel özellikleri ve besin bileşimleri. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Der. 27(4):524-529.
• Han, E., 1992. İkdisada Giriş (Ünite:28). TC Anadolu Üniversitesi Yayını, No:171 s:632.
• Karaca, İ., 1985. Türkiye’de tohum üretim ve dağıtım sorunları. Türkiye’de Sert. Kont. Toh. Ür.Doğ. Sor. Simp., Şubat 1985, İzmir, s:1-9.
• Kasapoğlu, A., 1996. Tohum politikası. Hasad Dergisi, 3:17-21.
• Kün, E., 1988. Türkiye’de çeşit geliştirme çalışmaları. Türkiye’de Tohumculuğun Gelişimi ve Geleceği Sempozyumu, TMMM Ziraat Müh. Odası 13-14 Aralık, Ankara, s:152-187
• Nieuwhof, M., and Jansen R.C., 1993. Effect of nitrogen fertilization on nitrate content of radish (raphanus sativus l.). Gartenbauwissenchaft 58(3):130-134.
• Padem, H., 1992. Sebze kalitesinin ölçülmesi ile ilgili araştırma ve uygulamalar. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Der. 23(1):94-103.
• Peterson, C. E.; Williams, P.H., Palmer, M., Lourward, P., 1983. Wisconsin 2757 Cucumber. Hortscience 1982 17(2):268.
• Spplittstoesser, W.E., 1990. Vegetable Growing Handbook. Printed in United States of America, New York. P: 362.
• Şencan, M., 1985. Türkiye tohum üretiminde sebze tohumu üreten özel kuruluşların yeri, önemi, ve genel sorunları. Türkiye’de Sert. Kont. Toh. Ür.Doğ. Sor. Simp., Şubat 1985, İzmir, s:191-197.
• Şeniz, V., 1990. Bahçe Bitkilerinin Islahı. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Ders Notları No:13., S:275.
• Şeniz, V., 1992. Domates, Biber ve Patlıcan Yetiştiriciliği. TAY Yayınları No:26, Yalova, s:174
• Yanmaz, R., 1991. Sebze üretiminde nitelikli tohumun önemi. Bahçe ve Sera Dergisi, 1(3):29-32.