Doygun Hidrolik İletkenlik: Killi Topraklarda Bir Path Analizi Çalışması

Yıl 2005, Cilt: 36 Sayı: 1, 23 - 25, 10.01.2011

Tayfun Aşkın

Öz

Doygun hidrolik iletkenlik, su ve çözünmüş madde taşınmasıyla ilişkili olarak toprağın önemli bir fiziksel özelliğidir. Bu
çalışmada; toprakların kil içeriği (C), organik karbon içeriği (OCC), tarla kapasitesi (FC) ve boşluk oranı (e) gibi bazı fiziksel ve
kimyasal toprak özellikleriyle doygun hidrolik iletkenlik (Ks) değerleri arasındaki ilişkiler, killi tekstüre sahip yetmiş yedi adet yüzey
toprağında (0-20 cm) path analizi kullanılarak araştırılmıştır. Doygun hidrolik iletkenlik (Ks), OCC ve e ile pozitif; C ve FC ile negatif
ilişkiler göstermiştir. Araştırmadaki toprak özelliklerinin Ks üzerine olan doğrudan etkileri büyükten küçüğe doğru; C > e > OCC > FC
şeklinde sıralanmıştır. Toprak özellikleri doğrudan etkilerini genellikle C ve e üzerinden göstermiştir. Killi topraklar üzerinde yürütülen
bu çalışmada; kil içeriği ve boşluk oranının, doygun hidrolik iletkenliği (Ks) etkileyen en önemli toprak özellikleri olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Doygun hidrolik iletkenlik, boşluk oranı, path analizi

Kaynakça

• Anonymous, 2002. Samsun Climatic Data (1974-2001). State Meteorological Services (DMI), Unpublished, Ankara, Turkey.
• Blake, G.R., Hartge, K.H., 1986. Bulk Density. Methods of Soil
• Analysis, Part 1, Soil Sci. Soc. Am., 363-376, Madison, WI, USA.
• Demiralay, İ., 1993. Toprak Fiziksel Analizleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:143, s:96-104, Erzurum.
• Flint, L.E., Selker, J.S., 2003. Use of porosity to estimate hydraulic properties of volcanic tuffs. Advances in Water Resources, 26(5):561-571.
• Gee, G.W., Bauder, J.W., 1979. Particle size analysis by hydrometer: A simplified method for routine textural analysis and a sensitivity test of measured parameters. Soil Sci. Soc. Am. J., 43:1004-1007.
• Hillel, D., 1982. Introduction to Soil Physics. Academic Press Limited, 24-28 Oval Road, London.
• Kern, J.S., 1995. Evaluation of soil water retention models based on basic soil physical properties. Soil Sci. Soc. Am. J., 59:1134- 1141.
• Klute, A., 1986. Water Retention: Laboratory methods. In A. Klute (ed.), Methods of Soil Analysis, Part I, Second edition, Agron. Monogr. p: 635-662, 9 ASA and SSSA, Madison, WI.
• Lowery, B., Arshad, M.A., Lal, R., Hickey, W.J., 1996. Soil water parameters and soil quality. In: J.W. Doran and A.J. Jones (eds.) Methods for assessing soil quality. Soil Sci. Soc. Am. Spec. Publ. 49. SSSA,Madison, WI.
• Petersen, L.W., Moldrup, P., Jacobsen, O.H., Rolston, D.E., 1996. Relations between specific surface area and soil physical and chemical properties. Soil Sci. Vol. 161, No. 1, 9-20, USA.
• Ragab, R., Cooper, J.D., 1990. Obtaining Soil Hydraulic Propertis from Field, Laboratory and Predictive Methods. Institue of Hydrology, p: 47, Wallingford, Oxforshire, UK.
• Rowell, D.L., 1996. Soil Science: Methods and Applications. 3rd Ed. Longman. London, UK.
• Soil Survey Staff, 1993. Soil Survey Manuel. USDA Handbook No:18, Washington, USA.
• Wright, S., 1968. Path Analysis: Theory, Evolution and The Genetics of Populations, Volume: 1, 299-324, The University of Chicago Press. 25