Bazı Yonca Ekotiplerinde (Medicago sati'va L.) Ot ve Tohum Verimine Ait Biyornetrik Özelliklerin Değerlendirilmesi / Evaluation of some biometric paramelers of dry matter and seed yield components in alfalfa ecotypes (Medicago sativa I.) as criterion for

Yıl 2004, Cilt: 35 Sayı: 1-2, - , 10.01.2011

Süleyman Şengül Sevim Sağöz

Öz

ÖZET: Araştmna Van GölU yöresinde uzun yıllardan beri üre'ıimi yapılan yoncalarda ot ve tohum verimine ajt biyometrik özelliklerin
belirlcnmesi amacıyla yÜnltülmüştUr. Atatürk Üniversitesi Ziraa:. Fakültesi seralarında yetiştirilen bitki/eT iki yıl silreyle de~erlendirilmiştir.
Ekotipler.arasında bitki karakterleri bakımındm önemli varyasyonlar belirlenmiştir. Ot veriminde yılların etkisi rum karakterlerde önemli,
ekotipte sap sayısı ve kök ~ırlı~ı, ekotip yıl i'lteraksiyonu bakumndan yaprak indeksi, kllk uzunlu~u ve kök a~ırlı~ı önemsiz yaryasyonlar
lespit edilmiştir. Geniş manalı kalıtım derecesindeCh') kök uZlln.:u~u ("!o8ı Sı, yeşil ol vcrimi (%78.0), sap kalınlı~ı (%73.0), bitki boyu (%
68.1) ve kuru ot verimi %54.1 olarak bulunmuştur. En bUyUk genetik varyasyon katsayısı kuru ot verimi (%17.08) tohum verimi
denemesinde ise salkım boyunda (% 52.49) b.:lirlenirken meyvede tohum sayısı %6.62 ıle ikinci sırada yer almıştır. Beklenen seleksiyon
kazancı ot veriminde kuru ot verimi (%25.9), kök uzunlu~u (%13.0) 'ıe bitki boyu (% 19.0), tohum yeriminde ise salkım boyu (% 106.0),
çimlenme güca (% 33.6), meyvede tohum sayısı (o/. 12.5) olarak saptınmıştfI. A~tırmada; seleksiyon kriteri olarak alınabilecek
karakterlerin belirlenmesinde sadeçe katıtım derecesinin yüks<:k ve önemliligi yeterli olmayıp, aynı zamanda karakıerin geniş genetik
varyabiliteye sahip olmasınm önemi ortaya çıkmıştlr. Erzurum ve benzeri ~kolojjk şarlarda oı verimi için üs1lln gı~notjplerjn seçiminde;
yeşil ot verimi, sap kahnlığı, bitki boyu ve yaprak alanı indeksinin, tohum verimi için ise salkım boyu, me)'vede tolıwn sayısı, bayrak
yaprak uzunluğu ve 1000 tane ağırtı~ımn sek<.siyon kriteri olarıık alınabilece~i sonucuna vanImıştir.
Anahtar Kelimeler: Medicago sativa, ot VI' ıobum verimi, v~rim unsurlan, geniş mana.tı kalıtım derecesi, gencti!: varyasyon katsayısı,
seleksiyon kazancı
Evaluation of some biometric paramelers of dr)' matter and seed yield components İn alfalfa ecotypes
(Meıiicago sativa L) as criterion for sı~le<;tion

 

ABSTRACT: This study has been purposed to evalu:ıte same bıoınetric param~ıers of forage and seed yield components in alfalfa ecotypes
which had been produced Van Lake region ırı long period of cultivation. Research has heen carried out for two yı~rs at glass house of
Agricultural Facu1ty of Atatürk University. Significant variations among alfalfa ecolypes werc detcrmined ın plant chanıcıers. Years effect
on fOl1lge production WM highly significant in all planı characters. There was a higbly sıgnıficant difference in ecotype variation but no
differences found for stem number and root weight. and also llıere was no any significant differences for leaf area index, root length and
root weight at eeotype x year inlerdctions in forage produeı:ion. Broad-sensc beriıability was very high and significant for root (ength (hI =
81.5 % ), fresh forage yield (78.0%), stem thickness (73.0%), plant height (6&.1 %) and dry ınatter yield (54.1 %) f'or forage productimı).
The highest genetie coefficienlS of variation \'Iere determine<! in dry matter yield (17.08%) of forage production, panicles lengıh (52.49%),
seed number in fruit (6.62%) for seed production experiment, respectively. Expected genetic advances were high in dry matter yield
(25.9%), root length (23.0%) and plant height (l9.0%) in forage yield. panides length (106.0%), germinatian force (33.6%), and see<!
number in fruit (\2.5%) in seed production experiment. In the detennina1İm~ of the charaçters as selecı.ion cnterion, not only is the higb and
significam heritability sufficient, but also the importance of having the broad genetic variances for the clıaracters was appeared. It was
concluded that fresb forage yield, stem thickness, plant heiglıt, and I.eaf area index can be useful criıerion for the selectian of high forage
yield, and high panieles length, seed number in fmit, flag leaf length, and i 000 see<! weight for high seed yield in alfalfa as for Erzurum and
similar ecological eonditions.
Keywords: Medicago sativa, forage and seed yields, yield components, broad sense heritability, genotipik variation wefficienl, selection
gain (genetic advance).

Anahtar Kelimeler

-