Toplumsal Cinsiyetin, Mekânın ve Zamanın Tektipleştirilmesi: Tecavüz İçerikli Karikatürler ve Gerçek Temsiller Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 1, 170 - 192, 30.04.2019

Muhammet Öksüz Ayla Deniz

https://doi.org/10.33688/aucbd.559283

Cited By: 7

Öz

Bu çalışmada, tecavüz içerikli
karikatürlerde toplumsal cinsiyet ve mekân ilişkilerinin kurgulanma biçimleri
ele alınmaktadır. Aynı zamanda bu ele alışla ortaya çıkan görünümün, gerçek
mağdurların deneyimleriyle karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Bu yolla
karikatürlerdeki içerikle gerçeklik arasındaki ilişkinin nasıl olduğu ve bunu
yaratan bağlam belirginleştirilmeye çalışılmaktadır. Bu kapsamda 80 karikatür
ve tecavüzle ilgili 150 haber incelenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda, tecavüz
karikatürlerinde faillerin ve mağdurların tektipleştirildiği ve belirli
grupları işaret ettiği görülmüştür. Gerçek mağdurlara ilişkin taranan
haberlerde ise bu tektipleştirmenin olmadığı, daha çeşitli grupların tecavüzün
tarafları olduğu anlaşılmıştır. Yine karikatürde tecavüz mekânları olarak
kamusal mekânlar gösterilmektedir. Bununla birlikte, gerçek tecavüz
örneklerinde özel alanda tecavüzün daha fazla gerçekleştiği görülmüştür.
Dolayısıyla tecavüz içerikli karikatürlerin bu haliyle toplumsal cinsiyet
eşitliğine ve sosyal adalete hizmet etmediği gibi var olan toplumsal cinsiyet
rollerini pekiştirdiği, toplumsal cinsiyet eşitsizliğini güçlendirdiği ve
bunları yeniden ürettiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tecavüz, Karikatür, Temsil, Haber, Gerçeklik

Monotyping gender, place and time: a study on rape caricatures and real life portrayals

Öz

This study examines the ways
in which gender, place, and time relations are constructed in rape cartoons. In
addition, the situation in rape cartoons is intended to be compared with the
stories of real victims. In this way, this study seeks to clarify the
relationship between cartoons and reality. In this context, 80 cartoons and 150
news about rape were examined. As a result of this study, it was seen that the
perpetrators and the victims were very monotype in the cartoons but were more
diverse in the news. Furthermore, in the cartoons, public places are shown as
places where rape occur. However, in news, it has been observed that rape
occurred more often in private places. Therefore, it was concluded that rape
cartoons did not serve gender equality and social justice in this form. On the
contrary, they are reinforcing existing gender roles, strengthening gender
inequality, and reproducing them.

Anahtar Kelimeler

Rape, Caricature, Representation, News, Reality

Kaynakça

• Alkan, A. (2005). Yerel Yönetimler ve Cinsiyet: Kadınların Kentte Görünmez Varlığı. Ankara Araştırması. Dipnot Yayınları.
• Al-Mahadin, S. (2003). Gender Representations and Stereotypes in Cartoons: A Jordanian Case Study. Feminist Media Studies, 3(2), 131-151. doi:10.1080/1468077032000119281
• Alsaç, Ü. (1994). Türkiye’de Karikatür Çizgi Roman ve Çizgi Film. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Altuntaş, H. Ş. M. (2007). Kuran-ı Kerim Meali-Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara: Özgün Matbaacılık.
• Amed, S. (2015). Duyguların Kültürel Politikası. Sel Yayıncılık
• Balibar, E.,Wallerstein, I. (2017). Irk Ulus Sınıf: Belirsiz Kimlikler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Banks, A., Dwight B., Karen, T. (1993). Appalachian Studies, Resistance and Postmodernism. Stephen L. Fisher (Ed.). Appalachia: Traditions of Resistance and Change içinde. Philadelphia: Temple University Press.
• Becker, H. S. (2015). Haricîler (Outsiders): Bir Sapkınlık Sosyolojisi Çalışması. Ankara: Heretik Yayınları.
• Berktay, F. (2016). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bobo J (1992). The Politics of Interpretation: Black Critics, Filmmakers, Audiences. Gina Dent (Ed.) Black Popular Culture içinde Seattle: Bay Press.
• Bohner, G.,Danner, U. N., Siebler, F., Samson, G. B. (2002). Rape Myth Acceptanceand Judgments of Vulnerability to Sexual Assault. An Internet Experiment. Experimental Psychology, 49(4), 257-269.doi: 10.1026//1618-3169.49.4.257
• Bohner, G., Reinhard, M. A., Rutz, S., Sturm, S., Kerschbaum, B., Effler, D. (1998). Rape Myths as Neutralizing Cognitions: Evidence for A Causal İmpact of Anti-Victim Attitudes on Men’s Self-Reported Likelihood of Raping. European Journal of Social Psychology, 28, 257-268. doi: 10.1002/(SICI)1099-0992(199803/04)
• Bolt, M.,Caswell, J. (1981). Attribution of Responsibility to a Rape Victim. The Journal of Social Psychology, 114(1), 137-138.doi: 10.1080/00224545.1981.9922739
• Burt, M. R. (1980).Cultural Myths and Support for Rape. Journal of Personality and Social Psychology, 38(2), 217-230. doi: 10.1037/0022-3514.38.2.217
• Cantek, F.Ş. Ulutaş, Ünlütürk, Ç. Çakmak, S. (2017). Evin İçindeki Sokak, Sokağın İçindeki Ev: Kamusal İle Özel Arasında Kalanlar. Funda Şenol Cantek (Ed.), Kenarın Kitabı içinde. 121-159, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Donnan, H., Wilson, T. M. (2002). Sınırlar: Kimlik, Ulus ve Devletin Uçları. Ütopya.
• Donovan, J. (2016). Feminist Teori. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO) (2002). World Report on Violence and Health. Etienne G. Krug, Linda L. Dahlberg, James A. Mercy, Anthony B. Zwiand Rafael Lozano (Ed.) WHO Library Cataloguing içinde Publication Data. doi: 10.1016/S0140-6736(02)11133-0
• Düvenci, N. (2004). Cinsel Suçlar ve Kadın Mağdurun Korunması. 02.03.2019 tarihinde https://bianet.org/bianet/kadin/47797-cinsel-suclar-ve-kadin-magdurun-korunmasi adresinden alınmıştır.
• Eker, T., Erdener, A. (2011).Tecavüze İlişkin Kültürel Mitler ve Mitlerin Kabul Edilmesine Etki Eden Faktörler. Türk Psikoloji Yazıları, 14 (28), 60-72.
• Foucault, M. (2016). Cinselliğin Tarihi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Godenzi, A. (1992).Cinsel Şiddet. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Goffman, E. (2018). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle, N. (2016). Modern Mahrem: Medeniyet Ve Örtünme. İstanbul: Metis Yayınları.
• Hilav, S. (1994). Mizahın Evrimi ve Karikatür. Gül Diken: Dört Aylık Mizah Kültürü Dergisi. İris Yayıncılık.
• Hurst, C. E., Gibbon, H. M. F., Nurse, A. M. (2016). Social Inequality: Forms, Causes, and Consequences. Routledge. doi: 10.4324/9781315536859
• İlkkaracan, P. (2015). Giriş: Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. Pınar İlkaracan (Ed.), Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kar, İ (1999). Karikatür Sanatı. Ankara: TC. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Karacan, O. (2015). Olguda Seçicilik: Tecavüzün Tanımlanması. Ankara Barosu Dergisi, 4, 109-118.
• Karakuş, N. (2012). Medyada İntiharın Temsili: Karikatürde İntihar. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
• Kırbaş Canikoğlu, S. (2013). Feminist Bir Perspektifle Türk Ceza Kanunu’nda Cinsel Saldırı Suçu, Fe Dergi, 5 (1), 61-73.
• Kitabı Mukaddes (1988). Eski ve Yeni Ahit (Tevrat Zebur ve İncil). İstanbul: Kitâb-ı Mukaddes Şirketi
• Kopper, B. A. (1996). Gender, Gender Identity, Rape Myth Acceptance, and Time of Initial Resistance on the Perception of Acquaintance Rape Blame and Avoid Ability. Sex Roles, 34 (1-2), 81-93.
• Koss, M, P.,Heıse, L. Russo, N, F. (1997). The Global Health Burden of Rape. Gender Violence. New York and London, New York University Press, 233. doi: 10.1111/j.1471-6402.1994.tb01046.x
• Küçük, B., Türkmen, B. (2017). Müzakeresiz Kamusallık: Milli Cemaatin Yeniden İnşası Sürecinde Demokrasi Nöbetleri. Toplum ve Bilim, 140, 181-214.
• Lefebvre, H. (2016). Mekânın Üretimi. Sel Yayıncılık.
• Lerner, G. (1986). The Creation of Patriarchy. ABD: Oxford University Press.
• Mackinnon, C. (2003). Feminist Bir Devlet Kuramına Doğru. İstanbul: Metis Yayınları.
• Mehrhof, B., Kearon, P. (1973) . Rape: An Act of Terror. Radical Feminism. Quadrangle: New York Times Book.
• Okray, Z. (2018).Türk Basınında Kadına Yönelik Tecavüz Haberlerinin Eleştirel Söylem Çözümlemesi Modeliyle İncelenmesi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21 (1), 190-238.
• Oliver M. B., Stephen G. (2001). Development of Gender Differences in Children’s Responses to Animated Entertainment. Plenum Publishing Corporation.
• Özbay, F. (2017). Dünden Bugüne Aile Kent ve Nüfus. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özdemir, O. (2010).Bir İktidar Tekniği Olarak Kadına Yönelik Tecavüz Tehdidi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
• Park, R. E., Burgess, E. W. (2012). The City: SuggestionsforInvestigation of Human Behavior in the Urban Environment (Heritage of Sociology Series). University of Chicago Press.
• Payne, D., L., Lonsway, K., A., Fitzgerald, L., F. (1999).Rape Myth Acceptance: Exploration of its Structure and its Measurement Using the Iillinois Rape Myth Acceptance Scale. Journal of Research in Personality, 33, 27-68.doi: 10.1006/jrpe.1998.2238
• Pilgrim, D. (2000). The Coon Caricature. 04.02.2019 tarihinde http://www.ferris.edu/htmls/news/jimcrow/coon adresinden edinilmiştir.
• Poppen, P. J., Segal, N. J. (1988). The Influence of Sex and Sex Role Orientation on Sexual Coercion. Sex Roles,19 (11-12), 689–701.
• Radford, J. (1987). Policing Male Violence- Policing Women. Jalna Hanmer, Mary Maynard (Ed.), Women, Violence and Social Control içinde Londra, Macmillan Press.
• Ross, S. (1974). Caricature. The Monist, Oxford University Press, 58 (2), 285-293. doi: 10.1093/monist/onv036
• Shoham, S. G., Hoffmann, J. P. (1991). A Primer in the Sociology of Crime. New York: Harrow and Heston Publishers.
• Smith, G. (1996). Madam and Eve: A Caricature of Black Women's Subjectivity? Agenda, 12 (31), 33-39.
• Stavrides, S. (2016). Kentsel Heterotopya, Özgürleşme Mekânı Olarak Eşikler Kentine Doğru. Sel Yayıncılık. Streicher, H. W. (1974).The Girls in the Cartoons. Journal of Communication, 24 (2), 125 129.doi: 10.1111/j.1460-2466.1974.tb00377.x
• Şahin, Ü. (2014). Çizginin Gücü: Karikatür ve Sansür, 04.02.2019 tarihinde http://www.umut.org.tr/userfiles/files/Document/document_ca5f01b9796a40f782b43262be5fd0a9.pdf adresinden edinilmiştir.
• Thompson T. L., Zerbinos E. (1995). Gender Roles in Animated Cartoons: Has the Picture Changed in 20 Years. Plenum, Publishing Corporation.
• Tülü, İ. A.( 2010).Tecavüz Suçlularında ve Çocuk Cinsel İstismarcılarında Suç Analizi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
• Uğur, A. (2013). Denizli Şehrinde Mala Karşı İşlenen Suçların Mekânsal Analizi. Polis Bilimleri Dergisi, 15(2), 1-37.
• Uzun, A., Aliağaoğlu, A. (2009). Tokat Şehrinde Mala Karşı Suçlar, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 430- 444.
• Üresinler, R. (2005). Sosyo-Kültürel Yapı ve Suç (Kırıkkale Örneği). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
• Wikstrom, P. O. H. (1995). Preventing City Center, Street Crime. Crime and Justice, The University of Chicago Press 19, 429-468.
• Williamson, J. W. (1995). Hillbillyland: What the Movies did to the Mountains and What the Mountains did to the Movies. UNC Press Books.
• Yancı, F., Alioğlu, F., Polat, A. (2018). Tecavüze İlişkin Suçlayıcı Tutumlar ve Tecavüz Mitlerinin Farklı Değişkenle Açısından İncelenmesi. The Journal of Neuro Behavioral Sciences. (5) 2, 106-114
• Yengin, D. (2010). İletişim Aracı Olarak Karikatürde "Komik Şiddet" Kullanımı. III. Ulusal İletişim Kongresi, Gülmenin Arkeolojisi ve Medyada Mizah Olgusu, 335-342.
• Yücel, A. (2018). Feminist Kahkahanın Ötesinde: Karikatür Sanatı İçin Dişil Öznellik Bağlamında Bir Yöntem Önerisi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.