Çok Sesliliğin Gündüşleri: Müzik Devriminden Türk Popüler Kültürün Doğuşuna

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 81 - 100, 30.06.2019

Poyraz Kolluoğlu

Öz

Öz

Kurucu elitleri yeni seküler bir toplumu dağılmakta olan kozmopolit bir uygarlığın üzerine inşa etmeye

teşebbüs ettiklerinden dolayı Türk Kültürel Devrimi sosyal bilimler disiplininin farklı alanlarından gelen pek

çok akademisyen için değişemeyen tartışmalı bir konu olmuştur. Atatürk liderliği altındaki bir gurup elit asker

grubu önderliğinde yürüyen bu modernleşme projesinin bir alt uzantısı Türk müzik devrimi olarak da bilinir.

Bu makalede, Türkiye’nin ki gibi geç, az gelişmiş şarklı bir alan içinde zuhur eden bir ulusun ve onun kültürel

formlarının tahayyülünü gündüşü olarak tanımlıyorum çünkü 1930’lar ve 1940’lar boyunca zuhur eden bu

topyekûn kültürel dizaynın müzik devrimi etno-ırkçı söylemlere paralel olarak kafa karışıklığı, endişe hisleri,

sanatsal ve kültürel uçuculuk ile sonuçlanmıştır ve nihayetinde Garp ve Şark zamansal-alansallığı arasında

bir seyrinin önünü açmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Müzik Devrimi, Kültürel devrim, Milliyetçilik, Garbiyatçılık, Modernite, Popüler Kültür

The Daydreams of Polyphony: From The Music Revolution to The Birth of Turkish Popular Culture

Öz

Abstract

The Turkish Cultural Revolution has been a steady of debate and controversy for scholars coming from different

disciplines of social science since the founding elites attempted to build the new secular society upon a

disintegrating cosmopolitan empire in 1923. One of the off shoots of this modernization project championed

by a group of elite soldiers under the leadership of Atatürk was the so-called Turkish music revolution. In

this paper, I am defining the imagination of a nation and its cultural modular forms in an underdeveloped

oriental milieu as that of Turkey as daydreaming because I would argue that the so-called music revolution

of this total cultural fabrication throughout the 1930s, 1940s resulted in confusion, feelings of anxiety, artistic

and cultural volatility, and, thereby, paved the way for an opportunity to navigate in a space between the

Occident and the Orient spatio-temporality in parallel to ethno-racist discourses.

Anahtar Kelimeler

The Turkish Music Revolution, Cultural Revolution, Nationalism, Occidentalism, Modernity, Popular culture

Kaynakça

• *Cumhuriyet Newspaper,1963
• * Nota Periodical, 1934-1936
• *Müzik ve Sanat Harieketleri (1934-1935)
• *Musiki Mecbuası (1948-1949)
• *Müzik ve Sanat Hareketleri (1934-1935)
• *Radyo Periodical, 1937-1954
• *Yeni Adam Periodical, (1934-1960)
• Ahıska, M. (2002). Radyonun Sihirli Kapısı: Garbiyatçılık ve Politik Öznellik. Istanbul: İletişim.
• Ahıska, M. (2003). Occidentalism: The Historical Fantasy of the Modern. The South Atlantic Quarterly , 102(2/3), 351-379.
• Akkaya, A., & Çelik, F. (2006). 60’lardan 70’lere 45’lik Şarkılar. Istanbul: BGST yayınları .
• Aksoy, B. (2008). Geçmişin Musiki Mirasına Bakışlar. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Anderson, B. (1991). Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism . London: Verso.
• Ankete Cevaplar . (1948, July 1). Türk Musiki Dergisi, s. 14.
• Balkılıç, Ö. (2009). Cumhuriyet, Halkİ, Müzik: Türkiye’de Müzik Reformu (1922-1952). Ankara: Tan Kitapevi.
• Baltacıoğlu, H. (1934, July 1). Meyhane ve Caz Musikisine Karşı Harp. Yeni Adam(30), s. 143-144.
• Bauer, O. (1996). The Nation. B. Anderson, & G. Balakrishnan içinde, Mapping the Nation (s. 39-77). London, New York: Verso.
• Beğenç, & Cahit. (1946, January ). Radyomuzda Saz ve Ses İmtahanları . 1(9), s. 11-12.
• Behar, C. (2005). Musikiden Müziğe Osmanlı-Türk Müziği: Gelenek ve Modernlik. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berkes, N., & Feroz, A. (1998). The Development of Secularism in Turkey. London: Mcgill University Press.
• Berman, M. (1982). All That’s Solid Melts into Air: The Experience of Modernity . Penguin Books.
• Chatterjee, P. (1990). The Nationalist Resolution of the Women’s Question. K. Sangari, & S. Vaid (Dü) içinde, Recasting Women Essays in Colonial History (s. 233-253). New Delphi: Rutgers University Press.
• Chatterjee, P. (1993). The Nation and Its Fragments: Colonial and Postcolonial Histories. New Jersey: Princeton University Press.
• Çiçekoğlu, F. (1935, June 10). İzmir’in Son Yıllarındaki Müzik Yaşayışında İzmir Gençliği ve Birkaç Hatıra. Müzik ve Sanat Hareketleri.
• Ecipoğlu, H. (1946, July 1). Radyo’da Çalışmak İsteyenler Nasıl Bir Yol Tutmalı. Radyo, 5(55), s. 15.
• Edipoğlu, B. S. (1946, March). Ses ve Saz Sanatkarlarımızın İmtahanı . Radyo, 5(51), s. 15.
• Foucault, M. (1972). The Archeology of Knowledge. (S. A. Smith, Çev.) Tavistoc Publication.
• Güresin, E. (1941, October 23). Musiki Burhanı. Yeni Adam(356), s. 10-11.
• Hobsbawm, E. (1992). Introduction: Inventing Traditions. E. Hobsbawm, & R. Terence içinde, The Invention of Tradition (s. 1-14). Cambridge University Press.
• İstanbul Radyo’sunda bir İmtihan . (tarih yok). Radyo , 8(94-95-96).
• İzmir’deki Mandolin Modası. (1935, June). Müzik ve Sanat Hareketleri(10).
• Kolluoğlu, B. (2005). Forgetting the Smyrna Fire. Historical Workshop Journal(60), 25-44.
• Mandolina. (1943, October 25). Yeni Adam(461), s. 3.
• Meriç, M. (1999). Türkiye’de Caz: Bir Uzun Serüven . G. Paçacı (Dü.) içinde, Cumhuriyet’in Sesleri (s. 132*141). Istanbul: Bilanço Yayınları.
• Mimaroğlu, İ. (1958). Caz Sanatı. Istanbul: Yenilik Yayınevi .
• Münirebiceoğlu, H. (Date Unkown ). Bas Bariton Ruhi Su. Radyo, 3(19), s. 18.
• Müzik Hareketleri . (tarih yok). Radyo, 4(37), s. 18.
• Nişbey, İ. T. (1942, August 15). Alaturka, Alafrange ve Radyomuz. Radyo, 1(9).
• Nişbey, İ. T. (1943, January 15). Musiki İnkıabımızda Benliğimiz. Radyo, s. 2.
• Niyazi, M. (1933, April 23). Haftalık Musiki Mecmuası, Niçin Çıkıyoruz? Nota(1).
• Orsanay, G. (1976). Musiki Tarihi. Ankara: Ankara Eğitim Enstitüleri Bölümü Yayınları.
• Özbek, M. (1991). Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski. Istanbul: İletişim Yayınları.
• Özdemir, N. (2005). Cumhuriywet Dönemi Türk Eğlence Kültürü. Ankara: Akçağ.
• Öztürk, O. M. (2006). Benzerlikler ve Farklılıklar: Bütüleşik Bir `Geleneksel Anadolu Müziği Yaklaşımına Doğru”. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Paçacı, G. (1999). Cumhuriyet’in Sesli Serüveni. G. Paçacı içinde, Cumhuriyet’in Sesleri . Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı .
• Radyo. (1948, June-July-August). Radyo Yayınları İçin Açtığımız Anketin Sonuçları , 7(79-80-81).
• Radyo’da Müzik. (1941, February 13). Yeni Adam (320), s. 5.
• Radyo’da Sazınızı Dinlediğimiz Yeni Harika Çocuk. (1946, May 1). Radyo, 5(53), s. 20.
• Refik, A. (1998). İstanbul Nasıl Eğleniyordu? 1453’ten 1927’ye Kadar. Istanbul: iletişim Yayınları.
• Rey, C. R. (1963, November 11). Hatıralar. Cumhuriyet.
• Sağlam, A. (2009). Türk Musiki/Müzik Devrimi. Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
• Saygun, A. A. (1985). Atatürk ve Musiki: Onunla Birlikte Ondan Sonra . Sevda-Cenap ve Müzik Vakfı.
• Sazda İnkilap. (1934, April 15). Nota(25).
• Şenay, B. (2004). The Fall and the Rise of the Ney: From the Sufi Lodge the World Stage. Ethnomusicology Forum, 23(3), 405-425.
• Ses ve Saz Sanatkarlarmız . (1942, March 15). Radyo, 1(4), s. 19.
• Sevengil, R. A. (1998). İstanbul Nasıl Eğleniyordu, 1453’ten 1927’ye Kadar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Solmaz, M. (1996). Türkiye’de Pop Müzik: Dünü Buguünü ile bir İnfilak Masalı. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Stokes, M. (1988). Türkiye’de Arabesk Olayı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Stokes, M. (2012). Aşk Cumhuriyeti Türk Popüler Müziğinde Kültürel Mahrem . İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Tanrıkorur, C. (1998). Müzik Kimliğimiz Üzerine Düşünceler. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Tekelioğlu, O. (1998). Ciddi Müzikten Popülar Müziğe Musiki İnkılabının Sonuçları. G. Paçacı içinde, Cumhuriyetin Sesliler . İstanbul: Tarih Vakfı Yayınınları.
• Tör, V. N. (1943, June 15). İzahlı Opera Saati . Radyo, 2(19), s. 13.
• Tör, V. (tarih yok). Ses ve Zevk Sefaletı. 1(4), s. 3.
• Turhan, G. (1973). Cemal Granada Atatürk’ün Uşağı İdim. istanbul: Hürriyet Yayınları.
• Volkan, S. (1949, January 1). İstanbul Radyosu Açılırken. Türk Musikisi Dergisi, s. 1.