Antik Yunan’dan Avrupa Krizine Teorik Çözüm Önerisi: Castoriadis’in Gözünden Yunan Mirası

Yıl 2019, Sayı: 2, 141 - 164, 30.06.2019

Deniz Ertuğ

Öz

Philosopher, theorician, economist and psychanalist Cornelius Castoriadis (1922, Istanbul – 1997, Paris), is one of the most distinctive figures in the 21th-century French philosophy. His main philosophical theory, the autonomy project (Le project d’autonomie) could be considered as a theory he specifically formulated as a solution for the contemporary European crisis. For Castoriadis this crisis is so profound that it is necessary to develop a brand-new theory so that all the foundations, values and notions upon which the European system is built should be
interrogated and re-established. In this respect, his project highly inspired by the Ancient Greek heritage, made quite an impact in philosophical and political circles in his time. In this paper, several notions of this Greek heritage which Castoriadis considers as a germ, rather than a model to be mimicked entirely, will be elaborated. The most important question to be asked here is which of the ancient Greek concepts could be considered as valuable for present-day European society. In the first part, the main principles of Castoriadis’ project of autonomy will be clarified, and the second part will be on the most significant ancient Greek concepts which could be revaluated and reformulated for today’s crisis. 

Anahtar Kelimeler

autonomy project, Cornelius Castoriadis, Ancient Greece, democracy, polis

Antik Yunan’dan Avrupa Krizine Teorik Çözüm Önerisi: Castoriadis’in Gözünden Yunan Mirası

Öz

Felsefeci, teorisyen, ekonomist ve
psikanalist Cornelius Castoriadis, 21.yüzyıl Fransız felsefesinde öne çıkan bir
figürdür. Özellikle ortaya attığı otonomi projesi (Le projet d’autonomie) Avrupa’nın son yüzyılda yaşadığı krize bir
çözüm önerisi olarak değerlendirilebilir. Castoriadis’e göre, bu kriz öylesine
derindir ki yepyeni bir teoriye ihtiyaç vardır. Böylece Avrupa sisteminin
temelini oluşturan kurumlar, değerler ve nosyonlar sorgulanmalı ve yeniden
tanımlanmalıdır. Bu bağlamda, Antik Yunan mirasından ilham alan otonomi projesi
felsefi ve siyasal çevrelerde büyük etki yaratmıştır. Bu çalışmada,
Castoriadis’in birebir taklit edilecek bir model olmaktan ziyade, bir nüve
olarak gördüğü Antik Yunan’a ait bazı kavramlar üzerinde durulacaktır. Burada
önemli olan soru hangi kavramların günümüz Avrupa toplumu için önemli olarak
addedilebileceğidir. İlk bölümde Castoriadis’in otonomi projesi ana hatlarıyla
ele alınırken, ikinci bölüm mevcut krizden çıkış için üretilecek bir çözüm
bağlamında Antik Yunan’ın ortaya attığı ve yeniden düşünülmesi gereken bazı
önemli kavram ve değerlere yer verilecektir.    

Anahtar Kelimeler

otonomi projesi, Cornelius Castoriadis, Antik Yunan, demokrasi, poils

Kaynakça

• Castoriadis, Cornelius. Domaines de l’Homme. Paris: Seuil, 1977.
• _________________. Political and Social Writings, Vol. 1. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1988. __________________. World in Fragments. Stanford: Stanford University Press, 1997a.
• __________________. The Castoriadis Reader. Oxford: Blackwell Publishers, 1997b.
• __________________. Fait et à Faire. Paris: Seuil, 1997c.
• __________________. Rising Tide of Insignificancy. http://www.notbored.org/RTI.pdf, 2003.
• __________________. The Imaginary Institution of Society. Cambridge: Polity Press, 2005.
• __________________. Figures of the Thinkable. Stanford, CA: Stanford UP, 2007.
• __________________. A Society Adrift. New York: Fordham University Press, 2010.
• Kastoriadēs, Kornēlios. Ē Archaia Ellēnikē Dēmokratia kai Sēmasia tēs gia mas Sēmera. Athēna: Upsilon, 1999.
• __________________. Oi Omilies stēn Ellada. Athēna: Upsilon, 2000a.
• __________________. To Epanastatiko Problēma Sēmera. Athēna: Upsilon, 2000b.
• __________________. Anthrōpologia, Politikē, Filosofia. Athēna: Upsilon, 2001.
• __________________. Ē Ellēnikē idiaiterotēta, Tomos B, Ē Polis kai oi nomoi, Seminaria 1983-1984. Athēna: Ekdoseis Kritikē, 2008.
• Caumières, Philippe. Le projet d’autonomie. Paris: Éditions Michalon, 2007.
• ________________. Castoriadis: Critique sociale et émancipation. Paris: Éditions Textuel, 2011.
• Dosse, François. Castoriadis: Une Vie. Paris: Éditions La Découverte, 2014.
• Gagnon, Gabriel. “À la Recherche de l’autonomie.” Sociologie et sociétés 14:2 (1982): 113-118.
• Gottraux, Philippe. “Socialisme ou Barbarie: Une revue iconoclaste dans la France de l’après-guerre.” La revue des revues vol. 23 (1997).
• L’Exigence Révolutionnaire: Entretien avec Olivier Mongin, Paul Thibaud et Pierre Rosanvallon. Esprit (February, 1977): 15-39.
• Poirier, Nicolas. (2011). L’Ontologie Politique de Castoriadis. Paris: Éditions Payot & Rivages, 2011.
• Rantēs, Kōnstantinos, “Ē ennoia tēs Dialektikēs ston Kornēlio Kastoriadē.” In Afierōma ston Kornēlio Kastoriadē, ed. Dēmētrēs Armaos, 361-378. Athēna: Sugchronē Delfikē Amfiktonia, 2010.
• Tsakirē, Despoina “Dēmokratia, nomos, paideia: Ē sumbolē tēs kastoriadikēs skepsēs stē diaugasē tēs dēmokratikēs praktikēs.” in Ē Genesē tēs Dēmokratias kai ē Sēmerinē Krisē, ed. Giōrgos Oikonomou, 239-255. Athēna: Eurasia, 2011.