Muslims, Law and Religious Freedom in Albania

Yıl 2019, Sayı: 2, 83 - 121, 30.06.2019

Jochen Töpfer

Öz

Freedom of religion is commonly defined in the
three dimensions as the freedom to choose, not to have, or to criticise
religion. Hereby, social, political, and legal regulations are main forces
limiting and enabling the exercise of this specific human right. Hence, the
following article describes the current situation of relationships in the
triangle of state, law, and religious organizations in Albania, focussing on
the major institutions and issues. The basic and underlying assumption is that
a high level of willingness to religious harmony and integrative behaviour exists
on the side of organized religions, which is met by the state in a regulatory
basis favouring acknowledged communities and a significant delay in
decision-making and implementation processes. These findings are also valid for
the assessment of the relationship between the state as a guarantor of
religious freedom and Muslims organizations.

Anahtar Kelimeler

Albania, Islam, Religious Freedom

Kaynakça

• Association of Religion Data Archives. Social Regulation of Religion Index (SRI), Albania, 2008. Pennsylvania: Pennsylvania State University, 2015. See http://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_3_1.asp, accessed July 1, 2018.
• Cheney, David M.. The Hierarchy of the Catholic Church. Current and historical information about its bishops and dioceses. Kansas: 2018. See http://www.catholic-hierarchy.org/, accessed December 12, 2018.
• Elbasani, Arolda. State-organized Religion and Muslims` Commitment to Democracy in Albania. In: Europe-Asia Studies, Vol. 68:2 (2016): 253-269.
• Endresen, Cecile. Is the Albanian’s Religion Really “Albanism”? Religion and Nation According to Muslim and Christian Leaders in Albania. Vienna: Harrasowitz, 2012.
• European Commission (ed.). Albania 2018 Report, SWD 2018 (151).
• Gjykata e Lartë e Republikës së Shqipërisë. Vendim Nr. 05, 30.03.2005. Tirana: 2005. See http://gjykataelarte.gov.al/web/Vendime_2005_406_1.php, accessed October 25, 2018.
• Gjykata Kushtetuese e Republikës së Shqipërisë. Vendim Nr. 37, 07.03.2002. Tirana: 2002. In: Fletorja Zyrtare, (06) 2002: 133-135.
• Gjykata Kushtetuese e Republikës së Shqipërisë. Vendim Nr. 01, 25.01.2010. Tirana: 2010. In: Fletorja Zyrtare, Fn. 64, (01) 2010: 236-241.
• Hoti, Bledar. Pronat, qeveria përcakton kompensimin financiar me tri shkallë dhe me vlerë jo të plotë. Tirana: Gazeta Shqip 24.03.2016. See http://gazeta-shqip.com/lajme/2016/03/24/ pronat-qeveria-percakton-kompensimin-financiar-me-tri-shkalle-dhe-me-vlere-jo-te-plote/, accessed December 12, 2018.
• Inglehart, R., Haerpfer, C., Moreno, A., Welzel, C., Kizilova, K., Diez-Medrano, J., Lagos, M., Norris, P., Ponarin, E. & B. Puranen et al. (eds.). 2014. World Values Survey: Round Six - Country-Pooled Datafile 2010-2014. Madrid: JD Systems Institute 2014. Version: http://www.worldvaluessurvey.org/WVSDocumentationWV6.jsp, accessed November 6, 2018.
• Instituti i Statistikave. Censusi i Popullsisë dhe Banesave 2011. Tirana: 2012. See http://www.instat.gov.al/en/themes/censuses/census-of-population-and-housing/#tab2, accessed November 6, 2018.
• Instituti i Statistikave. A New Urban-Rural Classification of Albanian Population. Tirana: 2014.
• Instituti i Statistikave. Regional Statistical Yearbook. Tirana: 2016.
• Inter-Religious Collaboration Center Elbasan (IRCCE). See http://interreligiouscenter.com/, accessed September 7, 2018.
• Jazexhi, Olsi. Albania. In: Nielsen, J. / Akgönül, S. / Alibašić, A. / Račius, E. (eds.). Yearbook of Muslims in Europe. Vol. 4, 2012: 1-16.
• Kalaja, Ahmed / Plumbi, Altin / Ramkaj, Arben et al.. Deklaratë e 41 imamëve të xhamive në vend. Tirana: 2010. See http://www.arkivalajmeve.com/Deklarate-e-41-imameve-te-xhamive-ne-vend.352586/, accessed December 04, 2018.
• Këshilli i Ministrave. Ligj për mbi komunitet fetare. Tirana: 1922. See State Committee for Cults, http://kshk.gov.al/legjislacioni-per-fene-deri-ne-vitin-1939/, accessed December 5, 2018.
• Këshilli i Ministrave. Statuti legal I komiteteve fetare. Tirana: 03.06.1923. See http://licodu.cois.it/?p=285&lang=en/, accessed December 4, 2018.
• Këshilli i Ministrave. Dekret – Ligje mbi formimin e komuniteteve fetare. Tirana: 09.07.1929. See http://kshk.gov.al/legjislacioni-per-fene-deri-ne-vitin-1939/ , accessed December 5, 2018.
• Këshillit i Ministrave të Republikës së Shqipërisë. Vendim Nr. 452, Për Ristrukturimin e Ndërmarrjeve Bujqësore. Tirana: 17.10.1992.
• Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë. Vendim Nr. 459, Për krijimin e Komitetit Shtetëror për Kultet. Tirana: 23.9.1999.
• Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë. Vendim Nr. 226, Për një ndryshim në vendimin nr.335, datë 2.9.1997, të Këshillit të Ministrave, “Për lëshimin e pasaportave diplomatike dhe të shërbimit”. Tirana: 05.05.2000. In: Fletorja Zyrtare, 2000 (13): 618.
• Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë. Vendim Nr. 49, Për një shtesë në vendimin Nr. 335, datë 2.9.1997, të Këshillit të Ministrave, “Për lëshimin e pasaportave diplomatike dhe të shërbimit”, të ndryshuar. Tirana: 14.01.2009. In: Fletorja Zyrtare, 2009 (04): 58.
• Komuniteti Mysliman i Shqipërisë. Myftinitë e Shqipërisë. Tirana: 2018. See http://www.kmsh.al/al/komuniteti-mysliman-i-shqiperise/myftinite/, accessed December 5, 2018.
• Komiteti Shtetëror për Kultet. Historiku i Komitetit. Tirana: 2014. See http://kshk.gov.al/historiku-i-komitetit-2/, accessed December 8, 2018.
• Komitetit Shtetëror për Kultet. Kreu i Kulteve, zoti Ilir Dizdari takon kreun e VUSH-it, Pastor Ali Kurtin. Tirana: 2015. See http://kshk.gov.al/kreu-i-kulteve-zoti-ilir-dizdari-takon-kreun-e-vush-it-pastor-ali-kurtin/, accessed December 7, 2018.
• Komiteti Shtetëror për Kultet. Departamentet. Tirana: 2018. See http://kshk.gov.al/departamentet/, accessed November 5, 2018.
• Kryesija e Këshillit Antifashist. Ligjë Nr. 108 “Mbi Reformën Agrare“. Tirana: 29.08.1945. See http://licodu.cois.it/?p=5677&lang=en/, accessed December 4, 2018.
• Kuvendi Popullor i Shqipërisë. Ligji nr. 7491 "Per dispozitat kryesore kushtetuese". Tirana: 29.04.1991.
• Kuvendi Popullor i Shqipërisë. Ligj Nr. 7843, Për Regjistrimin e Pasurive të Paluajtshme, Tirana: 13.07.1994.
• Kuvendi i Shqipërisë. Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë. Ligj Nr. 8417. Tirana: 21.10.1998. See https://www.parlament.al/Kuvendi/Kushtetuta, accessed October 14, 2018.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj 8781, Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr.7850, datë 29.7.1994 “Kodi Civil i Republikës së Shqipërisë”. Tirana: 2001 (2001a). In: Fletorja Zyrtare 2001 (24): 754-758.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj 8788, Për organizatat jofitimprurëse. Ligj 8789, Për regjistrimin e organizatave jofitimprurëse. Tirana: 2001 (2001b). In: Fletorja Zyrtare 2001 (28): 857-882.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj 8902, Marrëveshja ndërmjet Republikës se Shqipërisë dhe Selisë se Shenjte për rregullimin e marrëdhënieve te ndërsjella. Tirana: 23.05.2002 (2002a). In: Fletorja Zyrtare 2002 (26): 836-838.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj Nr. 8982, Për Sistemin e Taksave Vendore. Tirana: 12.12.2002 (2002b).
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj 9365, Për procedurat e njohjes së zotësisë juridike të personave juridikë kishtarë të Kishës Katolike. Tirana: 31.03.2005. In: Fletorja Zyrtare 2005 (29): 1115-1117.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligji 9628, Marrëveshja ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe të Sant`Egidio-s për selinë dhe veprimtarinë e këtij Komuniteti në Shqipëri. Tirana: 30.10.2006. In: Fletorja Zyrtare 2006 (122): 4862-4865.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligji 9865, Marrëveshja ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Selisë së Shenjtë për disa cështje ekonomike dhe tatimore. Tirana: 31.01.2008. In: Fletorja Zyrtare 2008 (17): 612-615.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj 10056, Marrëveshja ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Komunitetit Mysliman të Shqipërisë për rregullimin e marrëdhënieve të ndërsjella. Tirana: 22.01.2009 (2009a). In: Fletorja Zyrtare 2009 (7): 130-138.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj 10057, Marrëveshja ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë për rregullimin e marrëdhënieve të ndërsjella. Tirana: 22.01.2009 (2009b). In: Fletorja Zyrtare 2009 (7): 138-146.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj 10058, Marrëveshja ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Kryegjyshatës Botërore Bektashiane për rregullimin e marrëdhënieve të ndërsjella. Tirana: 22.01.2009 (2009c). In: Fletorja Zyrtare 2009 (7): 146-154.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj 10140, Për financimin nga buxheti i shtetit të bashkësive fetare, që kanë nënshkruar marrëveshje me këshillin e ministrave. Tirana: 15.05.2009 (2009d). In: Fletorja Zyrtare 2009 (87): 3822-3824.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj 10394, Marrëveshja ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe bashkësisë fetare "Vëllazëria Ungjillore e Shqipërisë" për rregullimin e marrëdhënieve të ndërsjella, Tirana: 10.03.2011. In: Fletorja Zyrtare 2011 (34): 1191-1198.
• Kuvendi i Shqipërisë. Ligj 133/2015, Për trajtimin e pronës dhe përfundimin e procesit të kompensimit të pronave. Tirana: 05.12.2015. In: Fletorja Zyrtare, 2015 (255): 18035-18047.
• Kuvendi i Shqipërisë. Historiku i shkurtër i parlamentit Shqipëtar. Tirana: 2018. See https://www.parlament.al/Kuvendi/Historiku, accessed December 12, 2018.
• Misha, Piro. Feja, laiciteti dhe hapësira publike. Shtypi shqiptar për raportet mes fesë, laicitetit dhe hapësirës publike Shtator 2011 - Qershor 2012. Tirana: Instituti i Dialogut dhe Komunikimit, 2012.
• Mlloja, Genc. Church Raized from Ruins – Interview with His Beatitude Archbishop Anastasios of Tirana, Durrës and All Albania. Tirana: 23.01.2017. See http://orthodoxalbania.org/alb/index.php/en-us/lajme-3/blog/4203-interv, accessed September 10, 2018.
• Nohlen, Dieter and Philip Stöver (eds.). Elections in Europe: A data handbook. Baden-Baden: Nomos Verlag, 2010.
• Osterberg-Kaufmann, Norma. Albania. In: Fruhstorfer, Anna / Hein, Michael (eds.): Constitutional Politics in Central and Eastern Europe. From Post-Socialist Transition to the Reform of Political Systems. Wiesbaden: Springer, 2016: 333-358.
• Presidiumi i Kuvendit Popullor. Ligjë Nr. 743 “Mbi Komunitetet Fetare”. Tirana: 26.11.1949. See http://kshk.gov.al/legjislacioni-per-fene-ne-periudhen-1939-1945/, accessed September 10, 2018.
• Presidiumi i Kuvendit Popullor. Dekreteve Nr. 4252 / 4253, “Për shtetëzimin e pasurisë së paluajtshme të komuniteteve fetare”, Tirana: 11.04.1967 (1967a). See http://licodu.cois.it/?p=349&lang=en/, accessed October 4, 2018.
• Presidiumi i Kuvendit Popullor. Dekret Nr. 4263 “Mbi shtetëzimin e lokaleve që janë ndërtuar për ushtrim tregëtie, industrie, zejtarie ose profesioni, për zyra ose depo, tëcilat janë prone private, si edhe shtetëzimin e pasurisë së palujtëshme të komuniteteve fetare“. Tirana: 11.04.1967 (1967b). See http://licodu.cois.it/?p=349&lang=en/, accessed October 4, 2018.
• Presidiumi i Kuvendit Popullor. Dekret Nr. 4337 “Mbi cfuqizimin e disa dekreteve“. Tirana: 13.11.1967 (1967c). See http://licodu.cois.it/?p=291&lang=en/, accessed October 4, 2018.
• Presidiumi i Kuvendit Popullor. Dekret Nr.5493, Kushtetuta e Republikës Popullore Socialiste e Shqipërisë. Tirana: 25.11.1976. See http://licodu.cois.it/?p=383&lang=en, accessed September 6, 2018.
• Qeverisë së Republikës të Shqipërisë. Ligj 8608, Marrëveshja ndërmjet Qeverisë së Republikës të Shqipërisë dhe Kishës Katholike në Shqipëri për ndërtimin dhe administrimin e spitalit „Zonja e Këshillit të Mirë“. Tirana: 2000. In: Fletorja Zyrtare 2000 (13): 573-576.
• Rama, Edi. Vëllazëria fetare, një thesar i paçmueshëm. In: Gazeta Shqiptare, Viti XXIV, Nr. 7548, 03.06.2018: 22. See http://www.gsh.al/wp-content/uploads/2018/06/03_06_2018_gsh.pdf, accessed September 4, 2018.Riis, Ole P.. Methodology in the Sociology of Religion. In: Clarke, Peter B. (ed.): The Oxford Handbook of the Sociology of Religion. Oxford: Oxford Univ. Press, 2011: 229 – 244.
• Siebertz, Paul. Albanien und die Albanesen: Landschafts- und Charakterbilder. Vienna: Manz, 1910.
• Statuti themeltar i Republikës Shqiptare (Founding Statute of The Republic of Albania). Tirana: 07.03.1925. See http://licodu.cois.it/?p=379&lang=al , accessed October 4, 2018.
• Statuti themeltar i Mbretërisë Shqiptare (Founding Statute of The Kingdom of Albania). Tirana: 01.12.1928. See http://licodu.cois.it/?p=376&lang=al , accessed November 12, 2018.
• Tg. Në Shqipëri respektohen besimet fetare. Tirana: 01.08.2012. See http://telegraf.al/politike/ne-shqiperi-respektohen-besimet-fetare/, accessed October 10, 2018.
• The Orthodox Autocephalous Church Of Albania. Official Declaration. Tirana: 17.12.2012 (2012a). See http://orthodoxalbania.org/alb/index.php/en-us/lajme-3/16-lajme/deklarat/, accessed November 3, 2018.
• The Orthodox Autocephalous Church Of Albania. Sinodi i Shenjtë. Tirana: 2012 (2012b). See http://orthodoxalbania.org/alb/index.php/al/kisha-jone/sinodi-i-shenjte, accessed July 6, 2018.
• The Orthodox Autocephalous Church of Albania. Congratulation Messages Send to Archbishop Anastasios for Receiving the Albanian Citizenship. Tirana: 2017. See http://orthodoxalbania.org/alb/index.php/en-us/lajme-3/blog/4589-mesazhe-urimi-drejtuar-kryepiskopit-anastas-per-dhenien-e-nenshtetesie-shqiptare-2, accessed November 27, 2018.
• Tönnes, Bernhard. Albania: An Atheist State. In: Religion in Communist Lands, (3) 1975, Centre for the Study of Religion and Communism: 4-7.
• Tönnes, Bernhard. Religious Persecution in Albania. In: Religion in Communist Lands, (3) 1982, Centre for the Study of Religion and Communism: 242-255.
• United States Department of State, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor (ed.). Albania International Religious Freedom Report 2005. Washington: 2006. See https://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2005/51536.htm, accessed July 26, 2018.
• United States Department of State, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor (ed.). Albania International Religious Freedom Report 2007. Washington: 2008. See https://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2007/90160.htm, accessed July 26, 2018.
• United States Department of State, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor (ed.). Albania 2016 International Religious Freedom Report. Washington: 2017. See https://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2016religiousfreedom/index.htm?year=2016&dlid=268782accessed July 26, 2018.
• United States Department of State, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor (ed.). Albania 2017 International Religious Freedom Report. Washington: 2018. See https://www.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm?year=2017&dlid=280874accessed July 26, 2018.
• University of Minnesota. Human Rights Library. Minneapolis: 2018. See http://hrlibrary.umn.edu/research/ratification-albania.html, accessed July 26, 2018.
• Vëllazëria Ungjillore e Shqipërisë. Kush është VUSH. Tirana: 2018. See http://vush.al/kush-eshte-vush/, accessed November 1, 2018.
• Venice Commission (ed.). Opinion No. 861, Albania, Law No. 133/2015 On the Treatment of Property and Finalisation of the Process of Compensation of Property and Explanatory Memorandum and Report on the Law (Explanatory Report). Brussels: 04.08.2016.
• World Methodist Council (ed.). Albania, United Methodist Church. Lake Junaluska, North Carolina: 2018. See http://worldmethodistcouncil.org/about/member-churches/europe/name/albania-united-methodist-church/, accessed July 25, 2018.
• Young, Antonia. Religion and society in present‐day Albania. In: Journal of Contemporary Religion, 14 (1), 1999: 5-16.
• Zaffi, Davide. Das millet-System im Osmanischen Reich. In: Pan, C. / Pfeil, B. (eds.). Zur Entstehung des modernen Minderheitenschutzes in Europa. Vienna: Springer, 2006: 132-155.
• Zaimi, Ali. 90 vjet Komunitet Mysliman Shqiptar. Tirana: Zani i Naltë, 25.03.2013. See http://zaninalte.al/2013/02/90-vjet-komunitet-mysliman-shqiptar/, accessed December 12, 2018.