The Armor of the Mounted Nomadic Tribes in Eurasia in the 1st Millenium BC

Yıl 2019, Sayı: 90, 1 - 19, 30.07.2019

Bagdaulet Sizdikov

https://doi.org/10.12995/bilig.9001

Öz

Both archaeological data and written sources confirm the existence of the mounted nomadic tribes mainly Scythians and the Sauromat-Sarmatian tribes in a wide geographical area from the Great Wall of China to the Carpathian Mountains in the 1st Millenium BC. The tribes in question, which adopted the nomadic lifestyle, the importance of horses in this type of lifestyle is the reason they are called “Mounted Nomadic Tribes”. Especially, the weapons of the nomadic tribes in the Russia territory, the North Caucauses, and the North Black sea area, till this day is been made a subject of study by researchers. Despite that, the study made on the weapons of the nomadic tribes that existed in Eurasia is extremely limited. In this article, the emergence of the metal armor used as a defense weapon by the mounted nomadic tribes and its spread in Eurasia will try to be specified. However, the types and the manufacturing techniques of the metal armors will also be focused on.

Anahtar Kelimeler

Nomadic tribes, Scythians, Sauromat - Sarmat, Eurasia, weapons, armor

M.Ö. 1. Binde Avrasya Bozkırlarında Yaşayan Atlı Göçebe Kavimlerin Zırhları

Öz

M.Ö. 1. Binde doğuda Çin Seddi’nden batıda Karpat Dağları’na kadar yayılan geniş bir coğrafyada, atlı göçebe kavimleri olarak bilinen İskit ve Sauromat – Sarmat kavimlerinin yaşamış olduklarını hem arkeolojik veriler hem de yazılı kaynaklar doğrulamaktadır. Göçebe hayat tarzını benimsemiş olan söz konusu kavimler, atın bu hayat tarzındaki öneminden dolayı tarihte “Atlı Göçebe Kavimler” olarak tanınmışlardır. Özellikle Rusya toprakları, Kuzey Kafkasya ile Kuzey Karadeniz coğrafyalarındaki göçebe kavimlerin silâhları günümüze kadar birçok araştırmacı tarafından çalışma konusu edinilmiştir. Buna karşın Avrasya’da hayatını sürdürmüş olan Sauromat – Sarmat kavimlerin silâhları üzerine yapılan çalışmalar son derece sınırlıdır. Bu makalede savunma silâhı olarak kullanılan metal zırhların ortaya çıkışı, atlı göçebe kavimler tarafından kullanılması ve Avrasya’ya yayılması belirtilmeye çalışılacaktır. Ayrıca metal zırhların çeşitleri ve imalât teknikleri üzerinde de durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Göçebe kavimler, İskit, Sauromat – Sarmat, Avrasya, silâh, zırh

Kaynakça

• Alekseev, Andrei Yureviç (2003). “Koçevniki Evrazii: istoriya i arheologiya Skifi– aziyati i evropeisi”. Zolotie Oleni Evrazii. Sankt – Peterburg: Slaviya. 35.
• Ammianus, Marcellius (1935-1939). Ammianus Marcellinus. Çev. John Carew Rolfe. Cambridge: he Loeb Classical Library.
• Artamonov, Mihail İllarionoviç (1974) Kimmeriisıi i Skifıi. Leningrad: İzdatelstvo leningradskogo Universiteta.
• Bader, Otto Nikolaeviç (1957). “Kamskaya arheologiçeskaya ekspedisiya (raboti 1953 i 1954 gg.)”. KSİİMK Dergisi 70: 48-57.
• Bagrikov, G. İ. (1966). “İnformatsiya ob arkheologiçeskoy praktike studentov Uralskogo Pedagogiçeskogo İnstituta 1966”. Margulan Arkeoloji Enstitüsü Arşiv Materyalleri. Dosya №237. Almatı. 1-13.
• Bisembaev, Arman vd. (2004). “Oçet ob arheologiçeskih raskopkah u aula Ulguli”. Margulan Arkeoloji Enstitüsü Arşiv Materyalleri. Dosya №2614. Uralsk. 2-33.
• Brezezinski, Richard and Mariusz Mielczarek (2002). The Sarmatians B.C. 600-AD 450. Oxford: Osprey Publishing.
• Çay, Abdülhaluk ve İlhami Durmuş (2002). “İskitler”. Genel Türk Tarihi. C. 1. Ankara: Yeni Türkiye Yay. 477-479.
• Çernenko, Evgen Vasiloviç (1964). “Skifski boiovi poyasi”. Arheologiya XVI: 37.
• Çernenko, Evgen Vasiloviç (1967). Skifskie kurgani na Nikopolşine. Odessa.
• Çernenko, Evgen Vasiloviç (1968). Skifskii Dospeh. Kiev: İzdatelstvo Naukova Dumka.
• Drews, Robert (2012). Tunç Çağı’nın Sonu Askeri Değişim ve Antik Akdeniz’de Çöküş. Çev. Ersoy Tolga ve Ergin Gürkan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay.
• Durmuş, İlhami (2012a). İskitler. Ankara: Akçağ Yay.
• Durmuş, İlhami (2012b). Sarmatlar. Ankara: Akçağ Yay.
• Esyan, Stepan Aleksandroviç (1962). “Zaşitnoe Voorujenie v Drevnei Armenii”. İstoriko – Fillologiöçeskii Jurnal AnN Arm. SSR Dergisi 1: 192-208.
• Grakov, Boris Nikolaeviç (1954). “Kamenskoe Gorodişe na Dnepre”. Materyalıi i issledovaniya pa arheologii SSSR Dergisi 36: 14.
• Hazanov, Anatoli Mihailoviç (1971). Oçerki vaennogo dela Sarmatov. Moskva: İzdatelstvo Nauka.
• Hippocrates (1881). Airs, Waters, and Palaces. Çev. Eminent Scholars. London: Messers, Wyman Sons.
• Homeros (2012). İlyada Tanrıların savaşı. Çev. Derya Öztürk. İstanbul: Paraf Yay.
• İlinskaya, Varvara Andreevna (1968). Skifi Dneprovskogo Lesostepnogo Levobrecya. Kiev: İzdatelstvo Naukova Dumka.
• Jelezçikov, Boris Federoviç ve Vladimir Adamoviç Kriger (1977). “Otçet arkheologiçeskie rabotıy v Uralskoy oblasti v 1977 g”. Margulan Arkeoloji Enstitüsü Arşiv Materyalleri. Dosya №1602. Uralsk. 5-151.
• Kozıbaev, Manaş Kabaşeviç (edi.) (2010). Kazakıstan tarihı köne zamannan bügünge deyin. Almatı: Atamura Baspası. Tom I.
• Kuşaev, Gayaz Abdulvalieviç (1978). “Nauçnıi oçet ob itogah arheologiçeskih raskopkah v Uralskoi oblasti v 1977 godu”. Margulan Arkeoloji Enstitüsü Arşiv Materyalleri. Dosya №1598. Uralsk. 14-30.
• Kuşaev, Gayaz Abdulvalieviç ve Boris Federoviç Jelezçikov (1974). “Otçet o arkheologiçeskikh issledovaniyakh v Uralskoy oblasti za 1974 god”. Margulan Arkeoloji Enstitüsü Arşiv Materyalleri. Dosya №1389. Uralsk. 22-61.
• Kuşaev, Gayaz Abdulvalieviç ve Boris Federoviç Jelezçikov (1976). “Otçet ob itogakh arkheologiçeskikh raskopok Uralskogo pedinstituta v 1975 god”. Margulan Arkeoloji Enstitüsü Arşiv Materyalleri. Dosya №1467. Uralsk. 12-81.
• Lappo Danilevskii, Aleksandr Sergeeviç (1887). “Skifskie drevnosti”. Zapiski Otdeleniya russkoi i slavyanskoi arheologi İmperatorskogo russkogo arheologiçeskogo pbestva. Sankt – Peterburg: Tipografiya İ. N. Skorohodova. 94.
• Lens, Eduard Eduardoviç (1905). “Zametki o predmetah voorujeniya iz raskopok 1903 goda bliz s. Jurovki Kievskoi guberni”. İzvestiya İmperatorskoi Arheologiçeskoi Komissii. Tom 14. Sankpeterbur: Tipografiya İmperatorkoi Akademii Nauk. 54-68.
• Manseviç, Anastasiya Petrovna (1950). “Greben i fiala iz kurgana Soloha”. Savetskaya Arheologiya Dergisi XIII: 217-238.
• Marquart, Josef (1901). Eransahr nach der Geographie des Ps. Moses Xorenaci. Berlin: Weidmannsche Buchhandlung.
• Melyukova, Anna İvanovna (1964). Voorucenie Skifov. Moskva: İzdatelstvo Nauka.
• Memiş, Ekrem (1987). İskit’lerin Tarihi. Konya: Selçuk Üniversitesi Yay.
• Pausanias (1918). Descl’iption of Greece. Volume I-IV. Çev. Jones William Henry and Ormerod Henry. Cambridge: Loeb Classical Library Volumes.
• Pavel, Kosintsev ve Zeynolla Samaşev (2014). Berelskie loşadi, Morfologiçeskoe issledovanie. Astana: İzdatelskaya gruppa filiyala İnstituta arheologi v g. Astana.
• Polo, Marco (1940). Puteşestviya. Çev. Konstantin İliç Kunin. Leningrad: Hudojestvenni Literatura.
• Pulak, Cemal (1993). “Uluburun (Kaş) Batağı Kazısı”. XV. Kazı Sonuçları Toplantısı I. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. 375-398.
• Renatus, Flavius Vegetius (1940). “Kratkoe İzlojenie Voennogo Dela”. Çev. Kondrateva Sergei Petroviç. Vestnik Drevney İstorii Dergisi 1: 231-300.
• Rostovsev, Mikhail İvanoviç (1925). Skifiya i Bospor. Kritiçeskoe obozrenie pamyatnikov literaturnih i arheologiçeskih. Leningrad: 1-vi Leningradskoi Trud.
• Rudenko, Sergei İvanoviç (1953). Kultura naseleniya gornogo Altaya v skifskoe vremya. Moskva: İzdatelstvo AN SSSR.
• Samaşev, Zeynolla vd. (2004). Dala Kösemderinin Kazınaarı. Almatı: OF “Berel”.
• Simonenko, Aleksandr Vladimeroviç (2009). Sarmatskie vasadniki Severnogo Priçernomorya. Sankt – Peterburg: Nestro – İstoriya.
• Sizdikov, Bagdaulet (2016). “Arkeolojik kazılarda ele geçen ok uçları ışığında Anadolu’da Atlı Göçebe Kavimlerin izleri üzerinde bir değerlendirme”. III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu. Cilt III. Bakü. 37-42.
• Smirnov, Konstantin Fedoroviç (1961). Voorucenie Savromatov. Moskva: İzdatelstvo Akademii Nauk SSSR.
• Stepi Evropeiskoi Çasti SSSR v Skifo-Sarmatskoe Vremya (1989). Moskva: İzdatelstvo Nauka.
• Strabon (1969). The Geography of Strabo. Çev. Horace Leonard Jones. Gambridge: The Loeb Classical Library.
• Şuls, Pavel Nikolaeviç (1967). “Skifskie izvayaniya Priçernomorya”. Antiçnoe Obşestvo. Moskva: İzdatelstvo Nauka. 225-236.
• Tacitus, Gaius Cornelius (1992). Historia. Çev. Clifford H. Moore. Cambridge: The Loeb Classical Library.
• Tolstov, Sergei Pavloviç (1962). Po drevnim del’tam Oksa i Yaksarta. Moskva: İzdatelstvo Vastoçnoi Literaturi.
• Winlock, Herbert Eustis (1947). The Rise and Fall of the Middle Kingdom in thebes. New York: The Macmillan Company.