Anayasa Yargısı Bakımından Fransa İle Almanya’nın Karşılaştırılması

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 689 - 717, 21.12.2018

Hakan Özdemir

Öz

Bu çalışmada, anayasaya yargısı
bakımından Fransa ile Almanya’nın karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Bu amaçla
sürdürülen çalışmada, öncelikle anayasa yargısı ve Fransa ile Almanya’nın
anayasal düzeni hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra da Fransa ve Almanya’da
anayasa yargısının yapısı ve işleyişine değinilerek, her iki ülke anayasa
yargısı bakımından karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonunda, Fransa ile
Almanya’nın anayasaya uygunluk denetiminin yapılış zamanı ve uygunluk
denetimini gerçekleştiren organlara başvuru usulü, denetim organlarının yapısı
ve işleyişi bakımından farklı özelliklere sahip olduğu sonucuna erişilmiştir.
Ayrıca denetim organlarının anayasal düzen içindeki konumu, kararlarının kapsam
ve etkisi, denetim sürecinin işleyişi gibi hususların da farklılık gösterdiği
tespit edilmiştir. Saptanan bu farklılıkların da her iki Ülkenin siyasi rejim,
tarih, ekonomik ve sosyal gelişmişlik düzeyi, idari ve anayasal teamüller
bakımından haiz olduğu ayrı özellikleri üzerinden okunması gerektiği kanaatine
varılmıştır.00

Anahtar Kelimeler

Anayasa Yargısı, Fransa, Almanya, Anayasa Konseyi, Federal Anayasa Mahkemesi

Kaynakça

• Aliefendioğlu, Y. (1997). Anayasa Yargısı. Ankara: Yetkin Yayınları.Alkan, H. (2013). Karşılaştırmalı Siyaset Başkanlık ve Parlamenter Sistemler Işığında Yarı Başkanlık Modelleri. İstanbul: Açılım Kitap.Anayurt, Ö. (2009). Avrupa Birliği Ülkelerinde Anayasa Mahkemelerinin Kompozisyonuna İlişkin Tartışmalar. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(1-2), 117-160.Arslan, R. (2013). Demokratik Yönetim Sistemleri. Bursa: Dora Basın Yayıncılık.Candan, K. (2017). Koalisyon Kültürüne Dayalı Bir Parlamenter Sistem Örneği: Almanya Federal Cumhuriyeti. S. Gökçimen içinde, Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri: Parlamenter Sistem (Almanya, Güney Afrika, Hindistan, İngiltere, İtalya ve Japonya Örnekleri) (s. 33-67). Ankara: TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı Yayınları. Çam, E. (2000). Çağdaş Devlet Sistemleri. İstanbul: Der Yayınları.Dainow, J. (1961). the Constitutional and Judicial Organization of France and Germany and Some Comparisons of the Civil Law and Common Law Systems. Indiana Law Journal, 37(1), 1-50.4 Ekim 1958 Fransa Anayasası. 03.01.2018 tarihinde http://www.adalet.gov.tr/duyurular/2011/eylul/anayasalar/ulkeana/pdf/07-FRANSA%20169-208.pdf adresinden alındı. Duran, M. (2014). Fransız Adli Yargı Sistemi. Ankara: Adalet Yayınevi.Eroğul, C. (2001). Çağdaş Devlet Düzenleri. Ankara: İmaj Kitabevi.Faure, M. (1992). Fransa ve Anayasa Konseyi’ne Kişisel Başvuru Sorunu. Anayasa Yargısı Dergisi, 9, 221-227. Federal Almanya Anayasa Mahkemesi Kanunu. (Çev. S. Armağan). İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, 4(6), 191-230.Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası. 03.01.2018 tarihinde http://www.adalet.gov.tr/duyurular/2011/eylul/anayasalar/ulkeana/pdf/08-almanya%20209-276.pdf adresinden alındı.Goldoni, M. (2012). At the Origins of Constitutional Review: Sieyés’ Constitutional Jury and the Taming of Constituent Power. Oxford Journal of Legal Studies, 33(2), 211-234.Gönenç, L. (2010).Yasaların Anayasaya Uygunluğunun Denetimi ve Anayasa Yargısı. Ankara: TEPAV Yayınları.Gören, Z. (1996). Anayasa Yargısı ve Yasama Türk ve Alman Hukukunda Anayasa Mahkemesi ve Parlamentonun Karşılıklı Etkileşimi. Anayasa Yargısı Dergisi, 13, 81-145.Göze, A. (2013). Siyasal Düşünceler ve Yönetimler. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.Gözler, K. (2010). Anayasa Hukukuna Giriş Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.Gözler, K. (2013). Türkiye’de Bir Bilinmeyen: Isdar. M. Öden vd. içinde, Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan II. Cilt (s. 897-949). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.Gözübüyük, A. Ş. (2003). Anayasa Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.Hassemer, Winfried (2004). Anayasa Mahkemelerinde Yapılanma: Almanya Raporu. (Çev. F. Sağlam). Anayasa Yargısı Dergisi, 24, 27-49.Hazır, H. (2004). Anayasa Hukuku. Ankara: Alter Yayınları.Hector, P. (2009). Alman Anayasasında Hakların Korunması- Özel Olarak Anayasa Şikâyeti. Ç. Kırca & A.Yongalık içinde, Anayasa Şikâyeti (s. 99-128), Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.Kaboğlu, İ. Ö. (2000). Anayasa Yargısı. Ankara: İmge Kitabevi.Kaptıkaçtı, B., Palabıyık, H., Gezer, H. C., Altay, Ö. (2012). Yargı. A. Yıldız içinde, Karşılaştırmalı Anayasa Çalışmaları (s.321-369),Ankara: TBMM Araştırma Merkezi Yayınları.Karaer, T. (1989). Federal Almanya’da Siyasal ve Yönetsel Yapının Genel Görünümü. Amme İdaresi Dergisi, 22(3), 15-29.Karagülmez, A. (2004). 5170 Sayılı Yasa’yla Anayasa’nın 90. Maddesinde Yapılan Değişikliğe Bir Bakış. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 54, 163-177.Korkmaz, T. (2015). Fransa Cumhuriyeti. B. Aykaç & Ş.. Durgun içinde, Çağdaş Siyasal Sistemler (s. 97-134). Ankara: Alter Yayınları.Marigne-Jozeau, L. (1987). Fransız Anayasa Mahkemesi. Anayasa Yargısı Dergisi, 4, 53-58.Mellinghof, R. (2009). Federal Almanya Cumhuriyeti’nde Anayasa Şikayeti. Anayasa Yargısı, 26, 31-44.Muratoğlu, T. (2014). Almanya Federal Cumhuriyetinde Devlet Yapılanması. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18(2), 291-366.Oytan, M. (1980). Fransa`da Anayasa Konseyinin Kuruluşu, Görevleri ve İşleyişi Konusunda Bir İnceleme. Amme İdaresi Dergisi, 13(3), 25-38.Özbudun, E. (2000). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.Parlak, B. ve Caner, C. (2009). Karşılaştırmalı Siyasal ve Yönetsel Yapılar. Bursa: Aktüel Yayınları.Roskin, M. G. (2014). Çağdaş Devlet Sistemleri Siyaset, Coğrafya, Kültür. Çev. B. Seçilmişoğlu. Ankara: Adres Yayınları.Sabuncu, Y. (1984). Alman Anayasa Yargısında Geçici Tedbir Kararı. Amme İdaresi Dergisi, 17(2), 76-86.Sayhan, Ş. (1996).İdari Yargı Sistemlerinin Karşılaştırmalı Analizi. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 15, 67-74.Serim, E. (1979). Federal Anayasa Mahkemesi’nin Yargısal Eğilimi. Ankara Barosu Dergisi, 1979/6, 54-62.Serim, E. (1987). Fransız Anayasa Konseyi ile Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi Arasındaki Siyasi ve Hukuki Farklar. Ankara Barosu Dergisi, 1987/5, 667-670.Şencan, H. (2014). Çatışmacı Parlamentarizmden Melez Bir Çözüme: Fransa’da Yarı Başkanlık Sistemi. A.Yıldız içinde. Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri Yarı-Başkanlık Sistemi Fransa, Polonya ve Rusya Örnekleri (s. 27-99). Ankara: TBMM Araştırma Merkezi Yayınları.Uzun, Ş. (2003). Federal Almanya Yönetim Sistemi. K. Nitas içinde, 21. Yüzyılda Yönetim (s. 596-630). Ankara: Türk İdari Araştırmalar Vakfı Yayınları.Tanör, B. & Yüzbaşıoğlu, N. (2002). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.Tatar, T. (2015). Federal Almanya Cumhuriyeti. B. Aykaç & Ş. Durgun içinde, Çağdaş Siyasal Sistemler (s. 155-184). Ankara: Alter Yayınları.Teziç, E. (2009). Anayasa Hukuku. İstanbul: Beta Basım A.Ş.Tunç, H. (1999). Anayasa Hukukuna Giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Tunç, H. & Bilir, F. (2005). Anayasa Hukuku Uygulamaları (Örnek Çözümlü Olaylar). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Yayla, A. (2014). Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler. Ankara: Adres Yayınları.Zeidler, W. (1987). Federal Almanya Anayasa Mahkemesi. Anayasa Yargısı Dergisi, 4, 37-43.