Sınıf Öğretmenlerinin Gözüyle Kaynaştırma Eğitimi Gerçeği*

Yıl 2015, USOS 2015 - ÖZEL SAYI, 74 - 90, 04.10.2015

Hüseyin Anılan Gamze Kayacan

Öz

Bu araştırmada ilkokullarda uygulanan kaynaştırma eğitiminin sınıf öğretmenlerinin gözüyle
değerlendirilmesi ve irdelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmayla sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik
tutumları ve bilgileri, kaynaştırma öğrencileriyle yaşanan olayların onlarda bıraktığı etkiler ve kaynaştırma eğitimi
sürecinde sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları sorunlar ve bunlarla baş etme yolları belirlenmeye çalışılmıştır.
Araştırmada nitel araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmaya 2013-2014 öğretim yılı bahar yarıyılında
Eskişehir’de görev yapan ve sınıflarında kaynaştırma öğrencisi bulunan gönüllü 10 sınıf öğretmeni katılmıştır.
Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme yoluyla toplanmıştır. Görüşmeler öğretmenlerin çalıştıkları
okullarda ya da okul dışı mekânlarda gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerin en kısası 12 dakika en uzunu da 26 dakika
sürmüştür. Yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanan veriler, betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir.
Araştırmadan elde edilen bulgulara göre araştırmaya katılan öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine olan tutumlarının
olumlu olduğu, kaynaştırma eğitimine yönelik planlı bir eğitim almadıkları, kaynaştırma öğrencisi olan sınıflardaki
diğer velilerin bu öğrencilere yönelik genelde olumsuz düşünmedikleri, öğretmenlerin sınıf yönetiminde ve bu
öğrencileri kontrol etmede zorlandıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kaynaştırma, sınıf öğretmeni, kaynaştırma eğitimi

Kaynakça

• Akdemir Okta, D. (2008). Kaynaştırma Sınıflarına Devam Eden İşitme Engeli Olan Öğrencilere ve Sınıf Öğretmenlerine Sağlanan Özel Eğitim Hizmetlerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir:
• Artan, İ. ve Uyanık Balat, G. (2003). Okul Öncesi Eğitimcilerinin Entegrasyona İlişkin Bilgi ve Düşüncelerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(1), 65-80.
• Ataman, A. (2009). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim. Ayşegül Ataman (Ed.), Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş İçinde (s. 13-26). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Babaoğlan, E. ve Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimindeki Yeterlikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 345-354.
• Barut, Y. (2009). Özel Gereksinimli Çocuk ve Ailelerine Yönelik Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri. Ayşegül Ataman (Ed.), Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş İçinde (s.87-101). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Batu, S. (2000). Kaynaştırma, Destek Hizmetler ve Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikleri. Özel Eğitim Dergisi, 2(4), 35-45.
• Batu, S. ve Kırcaali-İftar, G. (2009). Kaynaştırma. 4. Baskı. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Bilen, E. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Uygulamalarında Karşılaştıkları Sorunlarla İlgili Görüşleri ve Çözüm Önerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Bogdan, R., & Biklen, S. K. (2012). Qualitative Research for Education: An Introduction to Theories and Methods (6th ed.). London: Pearson Education.
• Borich, G. D. (2014). Etkili Öğretim Yöntemleri. (Çev. Ed. M. Bahaddin Acat) 8. Basımdan Çeviri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Cresswell, J. (2012). Educational Research. Boston: Pearson Education.
• Diken, H. İ. ve Sucuoğlu, B. (1999). Sınıfında Zihin Engelli Çocuk Bulunan ve Bulunmayan Sınıf Öğretmenlerinin Zihin Engelli Çocukların Kaynaştırılmasına Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması. Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 25-39.
• Elo, S.,& Kyngäs, H. (2007). The Qualitative Content Analysis Process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107-115.
• Eripek, S. (2012). Özel Eğitim ve Kaynaştırma Uygulamaları. Süleyman Eripek (Ed). İlköğretimde Kaynaştırma s(1-17). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Fairchild, T. N. ve Henson, F. O. (1993). Engelli Çocuklarda Kaynaştırma Eğitimi. (Çev. Ed. Sezen Ünlü) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• İzci, E. (2005). Sınıf Öğretmeni Adaylarının “Özel Eğitim” Konusundaki Yeterlikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 106-114.
• Kargın, T. (2004). Kaynaştırma: Tanımı, Gelişimi ve İlkeleri. Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1-13.
• Kılıç, R. (2010). Sunuş. Okullarımızda Neden-Niçin-Nasıl Kaynaştırma: Yönetici, Öğretmen ve Aile Kılavuzu. ss. VII-VIII. Ankara: MEB. Yayınları.
• Kirk, S. A. ve Gallagher J. J. (1989). Educating Exceptional Children. 6th Edition. Boston: Houghton Mifflin.
• Mağden, D., ve Avcı, N. (1999). Öğretmen Adaylarının Özürlü Öğrencilerin Kaynaştırılmasına İlişkin Görüşleri. (Yayına Hazırlayanlar: Özer B., vd.), IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, 4, 409-421.
• Mason, J. (2005). Qualitative Researching (2nd ed.). London: Sage.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An Expanded Source Book Qualitative Data Analysis (2nd ed.). California: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2006). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/10111226_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_son.pdf (Erişim Tarihi: 03.05.2015)
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2015). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2014-2015. http://sgb.meb.gov.tr/www/mill-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2014-2015/icerik/153 (Erişim Tarihi: 03.05.2015)
• Sadioğlu, Ö., Bilgin, A., Batu, S. ve Oksal, A. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırmaya İlişkin Sorunları, Beklentileri ve Önerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3). 1743-1765 http://www.edam.com.tr/kuyeb/pdf/tr/e41871a50010133172605dbaa2f4f721glutr.pdf (Erişim Tarihi: 03.05.2015)
• Sarı, H. (2003). Özel Eğitime Muhtaç Öğrencilerin Eğitimleriyle İlgili Çağdaş Öneriler. 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Saylan, G. ve Pekçağlıyan, N. (2002). Sınıf ve Okul Ortamına Uygun Olmayan Davranışların Azaltılmasında Sınıf Öğretmeni ve Akranlara Uyuşmayan Davranışların Ayrımlı Pekiştirilmesi İşlem Sürecinin Öğretimine Yönelik Kaynaştırma Destek Eğitim Programı Uygulama Örneği. XII. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. 289-298.
• Stemler, S. (2001). An Overview of Content Analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 7(17), 137- 146.
• Sucuoğlu, B. (2004). Türkiye’de Kaynaştırma Uygulamaları: Yayınlar/Araştırmalar (1980-2005). Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 15-23.
• Sucuoğlu, B., Ünsal, P. ve Özokçu, O. (2004). Kaynaştırma Sınıfı Öğretmenlerinin Önleyici Sınıf Yönetimi Becerilerinin İncelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 51-64.
• Sucuoğlu, B. (2006). Etkili Kaynaştırma Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2006). İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları: Yaklaşımlar, Yöntemler, Teknikler. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Uysal, A. (2004). Kaynaştırma Uygulaması Yapan Öğretmenlerin Kaynaştırmaya İlişkin Görüşleri. Özel Eğitimden Yansımalar - 13. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildirileri. (Ed.: A. Konrot). Ankara: Kök Yayıncılık, 121-135.
• Vural, M. ve Yıkmış, A. (2008). Kaynaştırma Sınıfı Öğretmenlerinin Öğretimin Uyarlanmasına İlişkin Yaptıkları Çalışmaların Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 141-159.
• Vuran, S. (2012). Özel Eğitim ve Kaynaştırma Uygulamaları. Süleyman Eripek (Ed.) Sosyal Yeterliklerin Geliştirilmesi. (s. 221-237). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Wolcott, H. F. (1990). On Seeking-Andrejecting-Validity in Qualitative Research. In E. W. Eisner, & A. Peshkin (Eds.), Qualitative Inquiry in Education the Continuing Debate (pp. 121-152). New York: Teachers Collage Press.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.