Sınıf Mücadelesinin Bir Kozu Olarak Kent Mekanı: Tekel Direnişi Örneği

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 23, 31.07.2019

Hikmet Kuran

Öz

Kapitalizmin kendini yeniden
üretmesi ve devamlılığını sağlaması açısından mekânı kullanma becerisine
yönelik özgün bir yaklaşım geliştiren Henri Lefebvre, kent mekânının sınıf
mücadelesi açısından önemini de güçlü bir şekilde vurgulamıştır. Buna göre,
kapitalizmin eşitsizlik üreten işleyişinin mekânsal ve yaşamsal yansımalarının
düzlemi olan kent mekânı, aynı zamanda bu duruma yönelik mücadele pratikleri
açısından da ciddi avantajlar ve potansiyeller barındırmaktadır. Neoliberal
ideolojinin başat hale gelmesi ile birlikte yoğunluğu artan bu süreçte emek
mücadelesinin mekânsal boyutu önem kazanmıştır. Çalışma, bu kavramsal çerçeveyi
temel alarak özelleştirme karşıtı mücadelenin Türkiye’deki en kapsamlı örneği
olan Tekel Direnişini konu edinmektedir. Ankara kent merkezinde kurulan
çadırlarda 78 gün süren Tekel Direnişi örneğinin, sınıfsal mücadele açısından
kent mekânının kullanılması konusundaki niteliğinin çözümlenmesi çalışmanın ana
amacını oluşturmaktadır.

 

Anahtar Kelimeler

Tekel Direnişi, Lefebvre, Mekanın Üretimi, Sınıf Mücadelesi, Kent Mekanı

Kaynakça

• ÂŞIK, M. (2010). “Hasan Uyanıyor!”, Milliyet, 26.02.2010.BULUT, G. (2010). Tekel Direnişinin Işığında Gelenekselden Yeniye İşçi Sınıfı Hareketi, Notabene Yayınları, Ankara.CEMAL, N. (2012). Tekel’in Elleri, H2O Yayınları, İstanbul.COŞKUN, M.K. ve ŞENTÜRK, B.. (2012). “Tekel İşçilerinin Varoluşsal İkilemi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67 (3), s. 57-74.GÜLMEZ, M. (2012). 4/C Anarşisi: Hukuksuz Dayanaklarıyla 4/C’ler ve 4/C’liler 1965-2012, Legal Yayınları, İstanbul.GÜNAYDIN, G. (2010). Tarım ve Kırsallıkta Dönüşüm: AB ve Türkiye, Tan Kitabevi Yayınları, Ankara.HACISALİHOĞLU, E., UĞURLU, G. ve YÜCESAN ÖZDEMİR G.. (2010). “21. Yüzyılda Sosyal Hak Mücadelesi: Tekel Direnişi”, Sosyal Haklar Sempozyumu Bildiri Kitabı, İstanbul, s. 171-186.HARVEY, D. (2012). Postmodernliğin Durumu, Metis Yayınları, 6. Baskı, İstanbul.HOLTON, R.J. (1999). Kentler, Kapitalizm ve Uygarlık, (Çev.) KELEŞ, R., İmge Kitabevi, Ankara.KAYA, G. (2015). “Adıyaman’daki Eski Tekel İşçilerinin Özelleştirme Öncesi ve Sonrası Çalışma İlişkilerinin Karşılaştırılması”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 11, s. 1025-1055.KOÇ, N.G. (2012). “Türkiye’deki Yazılı Basında Tekel İşçi Eyleminin Sunumu”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2012/4, s.189-215.KUMLU, S. (2012). “Neoliberal Çağda İşçi Sınıfının Konumu ve Sınıf Hareketi: 4/C ve Tekel Direnişi Örneği”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, , Ankara.LEFEBVRE, H. (1976). The Survival of Capitalism, St. Martin’s Press, New York.LEFEBVRE, H. (2014). Mekânın Üretimi, (Çev.) ERGÜDEN, I., 3. Baskı, Sel Yayıncılık, İstanbul.LEFEBVRE, H. (2015a). Gündelik Hayatın Eleştirisi III: Moderniteden Modernizme (Gündelik Hayatın Meta-Felsefesi), (Çev.) ERGÜDEN, I., Sel Yayıncılık, İstanbul.LEFEBVRE, H. (2015b). Gündelik Hayatın Eleştirisi I, (Çev) ERGÜDEN, I., Sel Yayıncılık, 3. Baskı, İstanbul.MARX, K ve ENGELS F.. (2018)[1848]. Komünist Manifesto, (Çev.) BORA, T., İletişim, İstanbul.PARK, R. Ve BURGESS, E. (2015)[1925]. Şehir: Kent Ortamındaki İnsan Davranışlarının Araştırılması Üzerine Öneriler, (Çev.) KAYALIGİL, P.K., Heretik, Ankara.Petrol-İş Sendikası Dergisi, Şubat 2010 Sayısı.Sosyal-İş Sendikası Gazetesi, Şubat-Mart-Nisan 2010 Sayısı.ŞENGÜL, T. (2001). “Sınıf Mücadelesi ve Kent Mekânı”, Praksis, 2001(2), s. 9-31.TOPAK, O. (2007). “2000’li Yıllarda Türkiye’de Refah Devleti”, Ankara Örneği”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.TÜRKMEN, N. (2012). Eylemden Öğrenmek: Tekel Direnişi ve Sınıf Bilinci, İletişim Yayınları, İstanbul.WIRTH, L. (1957). “Bir Yaşam Biçimi Olarak Kentlileşme”, içinde 20. Yüzyıl Kenti (Der. ve Çev.) ALKAN, A. ve DURU. B., İmge Yayınevi, Ankara, 2002, s. 77-106.YAMAN, M. ve KESKİN, N.E. (2013). Türkiye’de Tütün: Reji’den Tekel’e Tekel’den Bugüne, Notabene Yayınları, Ankara.YIKILMAZ, G. ve KUMLU, S. (2011). Tekel Eylemine Kenar Notları, Phoenix, Ankara.