DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR, İSTİHDAM VE GELİR EŞİTSİZLİĞİ İLİŞKİSİ: GELİŞMİŞ ÜLKELER ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 2, 123 - 152, 30.06.2019

Hamza Çeştepe Havanur Ergün Tatar

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.472920

Öz

Gelir
eşitsizliği günümüz ekonomilerinin en önemli sorunlarından biridir. Gelir
eşitsizliğinin nedenleri, literatürde geleneksel ve yeni nedenler olarak iki
grupta incelenmektedir. Yeni nedenler arasında yer alan doğrudan yabancı
yatırımlar, ülkelerin ekonomik yapısı ve geldiği sektörün yapısına bağlı olarak
gelir eşitsizliğini etkilemektedir. Bu çalışmada, doğrudan yabancı yatırımların
istihdam kanalıyla gelir eşitsizliği üzerindeki etkisi incelenmiştir. Temel
sektörler bazında yapılan çalışmanın temel hipotezi “doğrudan yabancı
yatırımların emek yoğun sektörlerde gelir eşitsizliğini azaltıcı, teknoloji
yoğun sektörlerde gelir eşitsizliğini arttırıcı etkiye sahip olduğu” şeklinde
belirlenmiştir. Sektörel doğrudan yabancı yatırımların gelir eşitsizliği
üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla, seçilmiş gelişmiş ülkelerin 1999-2011
dönemi verileri kullanılarak panel veri analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına
göre temel hipotez, seçilmiş ülke grubunda sadece hizmet sektörü için doğrulanmıştır.
Gelişmiş ülkelerde birincil sektörde geliri yüksek kesimin gelirden aldığı
payın muhtemelen fazla olması, imalat sektöründe ise ülkelerin çoğunda
ücretlerin ortalama ücretlerin altında kalması sebebiyle temel hipotez
doğrulanamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırım, İstihdam, Gelir Eşitsizliği

Kaynakça

• AITKEN, Brian, Ann HARRISON, ve Robert LIPSEY (1996), “Wages And Foreign Ownership: A Comparative Study of Mexico, Venezuela, and the United States’’, Journal of International Economics, C: 40, S: 3-4, ss. 345–371.
• BASU, Parantap ve Alessandra GUAFIGLIA (2003), ‘‘Foreign Direct Investment, Inequality and Growth’’, (http://clahrc-ndl.nihr.ac.uk/economics/ documents/discussion-papers/03-23.pdf, (10.10.2014).
• BAUM, Christopher F. (2001), ‘‘Residual Diagnostics for CrossSection Time Series Regression Models’’, The Stata Journal, C: 1, S: 1, ss. 101-104.
• BHANDARI, Bornali (2007), ‘‘Effect of Inward Foreign Direct Investment on Income Inequality in Transition Countries’’, Journal of Economic Integration, C: 22, S: 4, ss. 888-928.
• BORN, Benjamin ve Jörg BREITUNG (2013), “Testing for Serial Correlation in Fixed-Effects Panel Data Models’’, (http://www.ect.uni-bonn.de/mitarbeiter/ joerg-breitung/serialcorr_er3rd.pdf), (12.02.2014).
• CHINTRAKARN, Pandej, Dierk HERZER ve Peter NUNNENKAMP (2012), ‘‘FDI and Income Inequality: Evidence From A Panel of U.S. States’’, Economic Inquiry, C: 50, S: 3, ss. 788-801.
• CHOI, Changkyu (2006), ‘‘Does Foreign Direct Investment Affect Domestic Income Inequality?,’’ (http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/ 1350485 0500400637), (08.08.2014).
• EROL, Ece ve Serkan ÇINAR (2013), ‘‘Doğrudan Yabancı Yatırımların Analizi ve Gelir İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği’’, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C: 13, S: 1, ss. 17-36.
• FIGINI, Paolo ve Holger GÖRG, (2011), ‘‘Does Foreign Direct Investment Affect Wage Inequality? An Empirical Investigation’’, The World Economy, C: 34, S: 9, ss. 1455-1475.
• GOHOU, Gaston ve Issouf SOUMARÉ (2009), ‘‘Impact of FDI on Poverty Reduction in Africa: Are There Regional Differences?’’, (http://www.afdb.org/fileadmin/uploads/afdb/Documents/Knowledge/2009%20AEC%20Impact%20of%20FDI%20on%20Welfare%20and%20Regional%20Integration%20in%20Africa.pdf),(18.4.2015).
• GREANEY, Theresa ve Yao LI (2012), ‘‘Foreign Direct Investment and Income Inequality in China’’, (http://faculty.washington.edu/karyiu/confer/sea12/papers/Greaney_t.pdf), (10.10.2014). GREENE, William H. (2003), ‘‘Econometric Analysis’’, (http://stat.smmu.edu.cn/ DOWNLOAD/ebook/econometric.pdf), (02.02.2015).
• HAUSMAN, Jery ALLEN (1978), “Specification Tests in Econometrics”, Econometrica, C: 46, S: 6, ss. 1251–1271.
• HERZER, Dierk ve Peter NUNNENKAMP (2011), ‘‘FDI and Income Inequality: Evidence from Europe’’, (https://www.econstor.eu/bitstream/10419/45887/1/643791663.pdf), (10.10.2014).
• IM, Kuyong So, M. Hashem PESARAN ve Yongcheol SHIN (2003), “Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels”, Journal of Econometrics, C: 115, S: 1, ss. 53-74.
• INDEX MUNDI (2014), (http://www.indexmundi.com/facts/brazil/school-enrollment), (08.08.2014).
• LIPSEY, Robert (2002), ‘‘Home- and Host-Country Effects of Foreign Direct Investment’’, (http://www.nber.org/chapters/c9543.pdf), (06.08.2015).
• LIPSEY, Robert ve Fredrik SJÖHOLM (2004), ‘‘Host Country Impacts of Inward FDI: Why Such Different Answers?’’, (http://swopec.hhs.se/eijswp/ papers/eijswp0192.pdf), (15.05.2016).
• MADDALA, G.S. ve WU, Shaowen (1999), “A comparative study of unit root tests with panel data and a new simple test”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, C: 61, S: 1, ss. 631-652.
• MAHUTGA, Matthew C. ve Nina BANDELJ (2008), ‘‘Foreign Investment and Income Inequality: The Natural Experiment of Central and Eastern Europe’’, (http://cos.sagepub.com/content/49/6/429.full.pdf+html), (10.10.2014).
• OECD (2002), ‘‘Foreign Direct Investment for Development: Maximising Benefits, Minimising Costs, Paris’’, (http://www.oecd.org/dataoecd/ 47/51/1959815.pdf), (02.03.2016).
• OECD (2014), OECD Indicators, (http://stats.oecd.org), (08.10.2014).
• PESARAN, Mohammad Hashem (2004), ‘‘General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels’’, (https://www.repository.cam.ac.uk/ bitstream/ handle/1810/446/cwpe0435.pdf?sequence=1), (12.01. 2015).
• POTTER, Jonathan, Barry MOORE ve Rod SPIRES (2002), ‘‘The Wider Effects of Inward Foreign Direct Investment in Manufacturing on UK Industry’’, Journal of Economic Geography, C: 2, S: 3, ss. 279-310.
• SEYİDOĞLU, Halil (2013), Uluslararası İktisat, Güzem Can Yayınları, 18. Baskı.
• SUN, Feng (2007), ‘‘Foreign Direct Investment, Economic Growth, and İncome Inequality’’, Paper Presented at The Annual Meeting of the Midwest Political Science Association, (http://www.allacademic.com/ meta/p198955_index.html), (10.10.2014).
• SYLWESTER, Kevin (2006), ‘‘Foreign Direct Investment, Growth and Income İnequality in Less Developed Countries’’, International Review of Applied Economics, C: 19, S: 3, ss. 289–300.
• TATOĞLU YERDELEN, Ferda (2005), “Sermaye Piyasası’nda Riskin Sınırlı Bağımlı Değişkenli Panel Veri Modelleri İle Analizi”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TATOĞLU YERDELEN, Ferda (2013), Panel Veri Ekonometrisi Stata Uygulamalı, Beta Basım Yayın, İstanbul.
• TRANSPARENCY INTERNATIONAL (2014), (https://www.transparency.org), (08.10.2014).
• UNITED NATIONS UNIVERSITY (2014), (http://www.wider.unu.edu/research/WIID3-0B/en_GB/database), (08.10.2014).
• VELDE, te Dirk Willem ve Oliver MORRISSEY (2002), ‘‘Foreign Direct Investment, Skills and Wage Inequality in East Asia’’, (http://www.waipa.org/wpcontent/uploads/2016/07/ODI_Foreign-Direct-Investment-Skills-and-Wage-Inequality-in-East-Asia.pdf), (10.10.2014).
• WEI, Kailei, Shujie YAO ve Aying LIU (2009), ‘‘Foreign Direct Investment and Regional Inequality in China’’, Review of Development Economics, C: 13, S: 4, ss. 543-791.
• WORLD BANK (2017), World Bank Indicators, (http://data.worldbank.org), (17.04.2017).
• WU, Jyun Yi ve Chih Chiang HSU (2012), ‘‘Foreign Direct Investment and Income Inequality: Does The Relationship Vary with Absorptive Capacity?’’, Economic Modelling, C: 29, S: 6, ss. 2183–2189.
• YILDIRIM, Selim (2009), “Kurumsal İktisat Bağlamında Ülkeler Arası Büyüme Farklılıklarının Panel Veri Analizi”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.