Ses Temelli Cümle Öğretim Yöntemine ilişkin Uygulamalar Konusunda Öğretmen Görüşleri

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 61 - 79, 29.06.2019

Meltem Pehlivan Eroğlu Necdet Tozlu Mehmet Özbaş

Öz

İlkokullar, akademik öğrenimin başladığı ve öğrencilerin her alanda temel beceriler edindirilmeye çalışıldığı temel eğitim kademesini oluşturmaktadır. İlkokul 1. sınıfların en önemli işlevlerinden biri, öğrencilere ilk okuma yazma yeterlikleri kazandırıp onlar için bilişsel akademik öğretimin temellerinin en sağlam şekilde atılmasını sağlamaktır. Bu araştırmanın amacı, ilk okuma yazma süreçlerinde kullanılan ses temelli cümle öğretim yöntemine ilişkin öğretmen görüşlerini almaktır. Araştırma, 2017-2018 öğretim yılında, Diyarbakır il merkezi ile merkeze bağlı yerleşim birimlerindeki ilkokullarda görev yapan 229 ilkokul birinci sınıf öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, Gün (2006) tarafından geliştirilen Ses Temelli Cümle Yöntemi Algı Ölçeği (STCYAÖ) kullanılmıştır. Ölçeğin bu araştırma için yapılan geçerlik ve güvenirlik analizlerinde, Cronbach Alpha güvenirlik katsayılarının .656 ile .865 arasında değiştiği; faktör yük değerlerinin ise % 3,385 ile 9,231 arasında ortaya çıktığı saptanmıştır. Araştırma bulgularına göre, öğrencilerin yaşam çevrelerinde bitişik eğik yazı örnekleri olmadığından bu yazı biçimiyle yazmakta zorlanmaktadır. Bitişik eğik yazı ile yazılan okuma metinleri öğrencilerin seviyelerinin üzerindedir. Öğretmenlere göre, ses temelli cümle yöntemi ile birlikte uygulanan bitişik eğik yazı el-göz koordinasyonunu sağlamakta yetersizdir. Ses temelli cümle yöntemi, konuşmanın seslerin birleştirilmesi yoluyla oluştuğunu fark ettirmede yetersizdir. Öğretmenler, ses temelli cümle yönteminde öğrenci katılımının düşük olduğunu vurgulamaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, 51 ve üzeri yaş grubundaki öğretmenler, ses temelli cümle öğretim yönteminin zor yönlerini vurgulamaktadırlar. En yaşlı öğretmen grubunun aynı zamanda kendilerine ait ses temelli cümle yöntemine ilişkin uygulama beceri ve yetersizliklerinin olumsuz olduğunu belirttikleri de saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anahtar ses temelli cümle yöntemi, ilk okuma-yazma öğretimi, ilkokul 1. sınıf öğretmeni

Teachers’ views on Sound-Based Sentence Teaching Practices

Öz

Primary schools form the basic education level in which academic learning starts and where students try to gain basic skills in all fields. One of the most important functions of the first year of primary school is to provide students with the first reading and writing competencies and to ensure that the foundations of cognitive academic education are laid in the most robust way. The aim of this research is to take the opinions of teachers about sound based sentence teaching method used in the first reading and writing processes. The research was carried out with 229 primary school first class teachers who teach in primary schools in Diyarbakır center and in the neighborhoods connected to the center. In this study, Sound Based Sentence Method Perception Scale developed by Gün was used. In the reliability and validity analysis of the scale, Cronbach Alpha reliability coefficients ranged between .656 and .865. Factor load values were between 3,385 and 9,231%. According to the findings of the research, it is difficult to write such writing style because there are no examples of adjacent cursive script in the living environment. Reading texts written with adjacent cursive script are above the students' level. According to the teachers, adjacent cursive script in conjunction with the soundbased sentence teaching method is insufficient to provide hand-eye coordination. The sound-based sentence method is insufficient to make sense that speech is formed by combining sounds. It emphasizes that student participation in the sound-based sentence method is low. The results of the research suggest that teachers in the 51+ age group emphasize the difficult aspects of the sound-based sentence teaching method. It was also found that the oldest teacher group also stated that their application skills and deficiencies related to their sound-based sentence method were negative.

Anahtar Kelimeler

Sound-based sentence method, teaching basic reading-writing, primary school first class teacher

Kaynakça

• Alyıldız, A. (2011). Ses temelli cümle yöntemi ile ilk okuma yazma öğretiminde öğrenci hatalarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Akyol, H., ve Temur, T. (2008). Ses temelli cümle yöntemi ve cümle yöntemi ile okuma yazma öğrenen öğrencilerin okuma becerilerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi/Comparing reading skills of first grade students who learn reading-writing with sound-based clause method and clause method. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (9), ss. 79–95.
• Bay, Y. (2008). Ses temelli cümle yöntemiyle ilk okuma yazma öğretiminin değerlendirilmesi (Ankara Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bektaş, S. (2011). Ses temelli cümle yöntemine ilişkin öğretmen görüşleri (Edirne Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Cemiloğlu, M. (2001). Türkçe öğretimi (3. Baskı). Bursa: Alfa Basım.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Gün, A. (2006). Öğretmenlerin ses temelli cümle yöntemine ilişkin algıları ve görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Güneş, F. (2011). Dil öğretim yaklaşımları ve Türkçe öğretimindeki uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15), ss. 123–148.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tozlu, N. (2012). Türk dili. (2. Baskı). (Editörler: A. İlker ve M. Ekici). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Uğuz, S. (2006). Ses temelli cümle yönteminin öğretmenler tarafından algılama biçimleri ve uygulamada karşılaşılan güçlükler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Ünalan, Ş. (2001). Türkçe öğretimi (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Vatansever, H. (2008). Çözümleme (cümle) yöntemi ve ses temelli cümle yöntemine göre okuma yazma öğrenmiş çocukların okuduğunu anlamadaki başarı durumlarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yalçın, R. (2015). Ses temelli cümle yönteminin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Alanya örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.