Mustafa Ruhi Şirin’in Çocukları Uçuran Masallar Dizisinde Mekân Algısı

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 30 - 36, 27.05.2019

Abdurrahim Tunç Erhan Akın

Öz

İnsanoğlunun yaşam biçimlerinin,
kültürel birikimlerinin, yaşam algısının aktarıldığı geleneksel bir anlatı
olarak masallar; olağanüstülükleri ve düşsel ögeleriyle geçmişten günümüze
kültürel değerlerin aktarıcısıdır. Halk edebiyatının temel türlerinden biri
olan masallar, eğlendirici ve ilgi uyandırıcı özellikleriyle çocuk edebiyatı
alanı için faydalanılması gereken önemli bir türdür. Çocuksu duyarlılığı en iyi
yansıtan tür olarak masallar, çocuk okurun hayal dünyasını zenginleştirirken
içerdiği sembolik unsurlarla düş dünyasından gerçek dünyaya sürekli olarak
göndermeler yapmaktadır. Masal aracılığıyla çocuk okur, gerçeğin hayal
dünyasına indirgenmiş halini deneyimleme imkânı bulmaktadır. Bu bağlamda
gerçekle ilişkilendirme eğilimi, çocuk edebiyatı alanı için masal türünü
değerli kılmaktadır. Düşsel ögeler taşıması bakımından belirsizliğin hâkim
olduğu masal mekânları ise, işlevsel olarak iletilerin aktarılmasını sağlayan
bir araç konumundadır. Çalışma kapsamında Mustafa Ruhi Şirin’in Çocukları
Uçuran Masallar Dizisi (Guguklu Saatin Kumrusu, Martıcık ile Tilki, Aslan Kuş,
Kuş Ağacı) doküman incelemesi yöntemiyle çözümlenerek çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır.
Çalışmanın amacı, masal bütünü içersinde yer verilen mekânsal unsurların
işlevsel yönünü irdelemektir. Masallardaki mekânsal ilişkilerin çocuk okurun mekânsal
algı gelişimine ne derecede katkıda bulunduğu ve mekânsal ilişkiler ile
verilmek istenen iletilerin niteliği çocuk edebiyatı çerçevesinde değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Mustafa Ruhi Şirin, Çocuk edebiyatı, masal, mekân algısı

Kaynakça

• Acıpayamlı, O. (1978). Halkbilim terimleri sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Boratav, P.N. (1992). 100 Soruda Türk halk edebiyatı (6. Baskı). İstanbul: Gerçek Yayınevi.Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş çocuk yazını: Yazın eğitimine atılan ilk adım. Morpa Kültür Yayınları.Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 5(3), 463-475.Özdemir, E. (1992). Yazınsal Türler. İstanbul: Bilgi Yayınları.Sönmez, H. (2012). Rıfat Ilgaz’ın “Çocuklarım” şiirinde zaman-mekân unsurları ve çocuk ilişkisi üzerinde bir inceleme.Şirin, M.R. (2007). Masal Atlası (2. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.Türk Ansiklopedisi, (1964). Ankara: Milli Eğitim Basımevi, cilt:12, 317.Yavuz, M. H. (1997). Masallar: eğitimsel işlevleri ve dil öğretimine katkıları. Ürün Yayınları.YILMAZ, G. (2010). Çocukta mekân algısının gelişiminde masalın etkisi/önemi (Doctoral dissertation, DEÜ Fen Bilimleri Enstitüsü).Şirin, M. R. (2015). Guguklu Saatin Kumrusu. İstanbul: Nar Yayınları.Şirin, M. R. (2015). Martcık ile Tilki. İstanbul: Nar Yayınları.Şirin, M. R. (2015). Aslan Kuş. İstanbul: Nar Yayınları.Şirin, M. R. (2015). Kuş Ağacı. İstanbul: Nar Yayınları.