Bazı Kekik Türlerinden EldeEdilen Uçucu Yağların İki Noktalı Kırmızı Örümcek (Tetranychus urticae) Üzerine Repellent Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 13 - 20, 25.12.2018

Ayşe Yeşilayer Hande Nur Aslan

Öz

Bu çalışma 2015-2016 yıllarında Tokat İli’nde
yürütülmüştür. Çalışmada Labiatae (Lamiaceae) türleri (Origanum
onites L.,Origanum vulgare L., Origanum majorana L., Thymbra spicata L. and Thymus vulgaris L.)’nin uçucu yağları
incelenmiştir. Kekik türlerinden elde edilen uçucu yağların dört farklı dozu (0.5%,
1%, 2%, 4% µl/l)’nun İki noktalı kırmızı
örümcek (Tetranychus urticae Koch)’e
karşı repellent etki gözlemlenmiştir. 24 saat sonra  O.
onites, O. vulgare, O. majorana, T. spicata ve T. vulgaris’in repellent etkileri sırasıyla 98.4%, 83.8%, 74.2%,
71.5% and 75.5% olarak bulunmuştur. Ayrıca 24. saatin sonunda LC50 ve LC90
değerleri; sırasıyla LC₅₀=8.01 - LC₉₀=33.9, O. vulgare LC₅₀=7.02 - LC₉₀=32.7, O. majorana LC₅₀=7.93 - LC₉₀=
146.38’dır. Bu çalışmada sonuç olarak 5 kekik bitkisi içinde en etkili tür O. onites olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kekik, Origanum sp., Tetranychus urticae, Uçucu yağ

Kaynakça

• Başer, K. H. C. 1994. Essential oils of Lamiaceae from Turkey: recent results Lamiales Newsletter 3, 6-11.
• Baytop T., 1999. Türkiye’de Bitkilerle Tedavi, İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Nobel Yayınları, İstanbul, s. 253-255.
• Belgüzar, S., Yılar, M., Yanar, Y., Kadıoğlu, İ., Doğar, G., 2016. Antibacterial Activities of Thymus vulgaris L. (Thyme) Extract and Essential Oil Againt Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis (In Turkish with English Abstract). 19(2): 20-7.
• Calderone, N. W., Spivak, M., 1995. Plant extracts forcontrol of the parasitic mite Varroa jacobsoni in coloniesof the western honey bee. J. Econ. Entomol. 88: 1211-1215.
• Çalmaşur, O., Aslan, İ., Şahin, F., 2006. Insecticidal and Acaricidal Effect of Three Lamiaceae Plant Essential Oils Against Tetranychus urticae Koch and Bemisia tabaci Genn., Industrial Crops and Products, 23: 140-146.
• Davis, P. H., 1982. Flora of Turkey and East Aegean Islands, Edinburgh University Pres., Edinburg, 7:297-322.
• Düzgüneş, Z., Çobanoğlu., S., 1983. The life historyve tables Tetranychus urticae Koch and Tetranychus cinnabarinus (Boisduval) (Acari:Tetyranychidae) under the various temperature sandhumidities. Plant Protection Bulletin. 23(4): 171-187.
• Ellis, M. D., Baxendale, F. P., 1997."Toxicity of Seven Monoterpenoids to Tracheal Mites (Acari: Tarsonemidae) and Their Honey Bee (Hymenoptera: Apidae) Hosts When Applied as Fumigants" (1997). Faculty Publications: Department of Entomology. 147.
• Erler, F., Ünal, Ş., Vuruş, M., 2004. Bazı uçucu yağ bileşenlerinin Tetranychus cinnabarinus (Boisd.) (Acarina:Tetranychidae)’a karşı beslenmeyi ve yumurta bırakmayı engelleyici etkileri. Türkiye 1. Bitki Koruma Kongresi Bildrileri, Samsun, 98.
• Fasulo, T. R., Denmark, H. A. 2000. Twospotted spider mite, Tetranychus urticae Koch. UF/IFAS Featured Creatures EENY-150.
• Kocabaş, Y. Z., Karaman S., 2001. Essential oils of Lamiaceae family from South East Mediterranean Region (Turkey), Pakistan Journal of Biological Sciences 4: 1221-1223.
• Lee, S., Tsao, R., Peterson, C., Coates, J.R., Lee, S.K., 1997. İnsecticidal Activity of Monoterpenoids to Westwrn Corn Rootworm (Col.: Chrysomelidae), TwoSpotted SpiderMite (Acari: Tetranychidae), and Housefly (Dip.: Muscidae). Journal of Economic Entomology, (90): 883-892
• Martinez,-V. E., Saenz-De-Cabezon, F.J., Moreno-Grijalba,F. Marco,V.. Moreno, I. P., 2005. Effects of azadirachtin on the two-spotted spider mite, Tetranychus urticae (Acari : Tetranychidae). Exp. Appl. Acarol. 35 (3): 215-222.
• Mansour, F., Ravid, U., Putievsky, E., 1986. Studies of the effects of essential oil sisolated from 14 species of Labiatae on the carmine spider mite, Tetranychus cinnabarinus. Phytoparasitica, 14(2): 137-142.p.
• Memarizadeh, N., Ghadamyari M., Sajedi R.H., Jalali S. J. 2011 . Characterization of esterases from abamectin-resistant and susceptible strains of Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) Int. J. Acarol., 37 (4): 271-281.
• Miresmailli, S., Bradbury, R., Isman, M. B., 2006. Comparative toxicity of Rosmarinus officinalis L. essential oil and blends of its major constituents against Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) on two different host plants. Pest Manag Sci 62:366-371.
• Ndungu, M., Lwande, W., Hassanali, Moreka L., Chhabra, S. C., 1995. Cleome Monophylla Essential Oil Its Constituents as Tick (Rhipicephalus appendiculatus) and MaizeWeevil (Sitophiluszeamais) Repellents. Entomology Experimentalis et Applicata, 76:271-222p.
• Obeng-Ofori, D., Reichmuth,C. H., Bekele, J., Hassanali, A., 1997. Biological activity of 1,8-cineole, a major component of essential oil of Ocimum kenyense (Ayobangira) against stored product beetles. Journal of Applied Entomology, 121: 237–243.
• Onaran A, Yılar M, Belguzar S, Bayan Y, Aksit H, 2014. Antifungal and bioherbicidal properties of essential oils of Thymus fallax Fish &Mey., Origanum vulgare L. and Mentha dumetorum Schult. Asian Journal of Chemistry, 26(16): 5159-5164.
• Pontes, W. J. T., Olıveıra, J. C. G., Camara, C. A. G., Lopes, A. C. H. R., Junıor, M. G. C. G Olıveıra, J. V., Barros, R., Schwartz, M. O. E., 2007. Chemical composition and acaricidal activity of the leaf and fruit essential oils of Protium heptaphyllum (Aubl.) Marchand (Burseraceae) Vol. 37(1): 103-110
• Refaat, A. M, Momen, F. M., Amer, S. A. A.,2002. Acaricidal activity of sweet basil and French lavender essential oils against two species of mites of the family Tetranychidae (Acari: Tetranychidae). Acta Phytopathologica Hungarica;37:287-298.
• Roh, H.S., Park, K. J., Park, C.G., 2012. Repellent Effect of Santalol From Sandalwood Oil Against Tetranychus urticae (Acari: Tetranychidae) J. Econ. Entomol. 105(2): 379-385.
• Rizzeri, D. A., Dennehy, T. J. 1988. Geneticanalysis of dicofolresistance in twopopulations of twospotted mite (Acari:Tetranychidae) from New Yorkapp leorchards. J. Econ. Entomol.,81(5), 1271-1276.
• Sağdıç, O., Özcan, M., 2003, Antibacterial Activity of Turkish Spice Hydrosols, Food Control, 14, 141-143.
• Salman, S. Y., Sarıtaş S., Kara, N., Ay, R., 2014. Acaricidal and Ovicidal Effects of Sage (Salvia officinalis L.) and Rosemary (Rosmarinus officinalis L.) (Lamiaceae) Extracts on Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) Tarım Bilimleri Dergisi, 20:358-367
• Salman, S. Y. ve Erbaş, S., 2014. Contact and repellency effects of Rosa damascena Mill. essential oil and its two major constituents against Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) Türkiye. Entomoloji Dergisi, 38 (4): 365-376.
• Shukla, H. S., Upadhyay, P. D., Tripathi, S. C., 1989. İnsect Repellent Property of Essential Oils of Foeniculum vulgare, Pimpinella anisum and Anethole. Pesticides, 23: 33-35p.
• Şahin, F., Güllüce, M., Daferera, D., Sökmen, A. Sökmen, M., Polissiou, M., Agar, G., Özer, H., 2004. Biological Activities of the Essential Oils and Methanol Extract of Origanum vulgare ssp. vulgare in the Eastern Anatolia Region of Turkey, Food Control, 15, 549-557.
• Şengün, P., 2001. Süperkritik-CO2 Ekstraksiyonu ilelde Edilmiş Biberiye Ekstraktının Ayçiçeği Yağındaki Antioksidan Aktivitesinin Araştırılması, (Yüksek Lisans Tezi) Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, İzmir.
• Telci, İ., Bayram, E., Yılmaz, G., Avcı, B., 2006. Variability in Essential Oil Composition of Turkish Basils (Ocimum basilicum L.). Biochemical Systematics and Ecology, 34: 489-497.
• Traboulsi, A. F., Taoubi, K., El-Haj, S., Bessiere, J. M., Rammal S., 2002. Insecticidal Properties of Essential Plant Oils Against the Mosquito Culexpipiens molestus (Diptera: Culicidae), Pest Management Science, 58 (5), 491-495.
• Vagi, E., Simandi, B., Suhajda, A., Hethelyi, E., 2005. Essential Oil Composition and Antimicrobial Activity of Origanum majorana L. Extracts Obtained with Ethyl Alcohol and Supercritical Carbon Dioxide, Food Research International, 38, 51-57.
• Van Leeuwen, T., Tirry, L., Yamamoto, A., Nauen, R. & Dermauw, W. (2015): The economic importance of acaricides in the control of phytophagous mites and an update on recent acaricide mode of action research. – Pesticide Biochemistry Physiology 121: 12–21. https://doi.org/10.1016/j.pestbp.2014.12.009
• Yeşilayer, A. Belgüzar S., Aslan, H.N., 2016. Antimicrobial activity of Origanum onites L. essential oil and extract.7th International Scientific Agriculture Symposium, Agrosym (Bosnia and Herzegovina), 06-09 October 2016. Sözlü Bildiri.
• Yılar, M., Koyuncu, E., Ciğer, Ü., Kaplan, Ö., Kadıoğlu, İ., 2014. Thymus vulgaris L.’in Uçucu yağ ve su ekstraktının allelopatik potansiyellerinin belirlenmesi. V. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Antalya, s-378.
• Yıldırım, A., Arslan, M., Üremiş, İ., 2011.Bitkisel kökenli uçucu yağın Meloidogyne javanica (Treub,1885) Chitwood 1949 (Thlenchida, Meloidogynidae)’ya fumigant etkisinin belirlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongre Bildirileri, 28-30, s-225.
• Zeybek, U., Zeybek, N., 2002. Farmasötik Botanik. Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, Bornova, İzmir, 3:378-387.