Öğretmenlerin Benimsedikleri Eğitim Felsefeleri ile Eğitim Programı Tasarım Yaklaşımları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 47 Sayı: 2, 411 - 438, 01.10.2018

İshak Kozikoğlu Nur Uygun

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin benimsedikleri eğitim felsefeleri ile tercih ettikleri
eğitim programı tasarım yaklaşımları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmanın
çalışma grubunu, Van ilinde görev yapan 280 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada
veri toplama aracı olarak, Yılmaz, Altınkurt ve Çokluk (2011) tarafından geliştirilen
“Eğitim İnançları Ölçeği” ve Baş (2013) tarafından geliştirilen "Öğretmenlerin Eğitim
Programı Tasarım Yaklaşımı Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel
istatistikler (ortalama ve standart sapma), Pearson Çarpım Momentler Korelasyon
Katsayısı ve basamaklı regresyon analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın
sonucunda, öğretmenlerin en çok benimsedikleri eğitim felsefelerinin sırasıyla
varoluşçuluk, ilerlemecilik, yeniden kurmacılık, daimicilik ve esasicilik olduğu; en çok
öğrenci merkezli eğitim programı tasarım yaklaşımlarını, en az ise konu merkezli eğitim
programı tasarım yaklaşımlarını benimsedikleri belirlenmiştir. Öğretmenlerin
benimsedikleri eğitim felsefeleri ile eğitim programı tasarım yaklaşımları arasında orta
düzeyde anlamlı ilişkilerin olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, daimicilik ve esasicilik eğitim felsefelerinin konu merkezli program tasarım yaklaşımının; ilerlemecilik ve varoluşçu
eğitim felsefelerinin öğrenci merkezli program tasarım yaklaşımının; ilerlemecilik,
yeniden kurmacılık ve varoluşçu eğitim felsefelerinin ise sorun merkezli program
tasarım yaklaşımının anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim felsefeleri, Eğitim programı tasarım yaklaşımları, Öğretmenler

Investigation of the Relationship between Teachers' Philosophies of Education Beliefs and Curriculum Design Approaches

Öz

The purpose of this study was to determine the relationship between teachers'
philosophies of education beliefs and curriculum design approaches. The study group
of this research consists of 280 teachers working in Van province. In this study,
"Education Beliefs Scale" developed by Yılmaz, Altınkurt and Çokluk (2011) and
"Teachers' Curriculum Design Orientations Preference Scale" developed by Baş (2013)
were used as data collection tool. The data were analyzed with descriptive statistics
(mean and standard deviation), Pearson Product Moments Correlation Coefficient and
stepwise regression analysis. As a result of the research, it was found that the
educational philosophies that teachers mostly adopt are existentialism, progressivism,
reconstructionism, perennialism and essentialism, respectively; they adopt studentcentered curriculum design approaches at most and the subject-centered curriculum
design approaches at least. It was determined that there are significant and moderate
relationships between teachers' philosophies of education and curriculum design
approaches. In addition, it was determined that perennialism and essentialism are
significant predictors of subject-centered curriculum design approach; progressivism
and existentialism are significant predictors of student-centered curriculum design
approach; reconstructionism and existentialism are significant predictors of problemcentered curriculum design approach.

Anahtar Kelimeler

Philosophies of education, Curriculum design approaches, Teachers

Kaynakça

• KaynakçaAkpınar, B. (2010). Yapılandırmacı yaklaşımda öğretmenin, öğrencinin ve velinin rolü. Eğitime Bakış, Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırması Dergisi, 6(16), 16- 20.Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin eğitim inançları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 1-19.Baş, G. (2013). Öğretmenlerin eğitim programı tasarım yaklaşımı tercih ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(2), 965-992.Büyükkaragöz, S. S. (1997). Program geliştirme. Konya: Kuzucular OfsetBüyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı .Ankara: Pegem A YayınlarıCohen, J., Cohen, P., West, S. G., & Aiken, L. S. (2003). Applied multiple correlation/regression analysis for the behavioral sciences. UK: Taylor & Francis.Çelik, F. (2006). Türk eğitim sisteminde hedefler ve hedef belirlemede yeni yönelimler. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 1-15.Çetin, B., İlhan, M. ve Arslan, S. (2012). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(5), 149- 170Çoban, A. (2002). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının, eğitim sürecine ilişkin felsefi tercihlerinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 311-318.Çoban, A. (2007). Sınıf öğretmenlerinin eğitim sürecine ilişkin felsefi tercihlerini değerlendirme. Üniversite ve Toplum, 7(4), 1-11. Çubukçu, Z. (2008). Eğitim programı tasarımı ve geliştirilmesi. B. Duman (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (s. 132-174). Ankara: Maya Akademi.Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Doğanay, A. (2011). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin öğretmen adaylarının felsefi bakış açılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 332-348.Doğanay, A. ve Sarı, M. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algıların değerlendirilmesi-öğretmenlerin eğitim felsefeleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(3), 321-337.Duman, B. (2008). Öğrencilerin benimsedikleri eğitim felsefeleriyle kullanıldıkları öğrenme strateji ve öğrenme stillerinin karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 203-224.Duman, B. ve Ulubey, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin öğretim teknolojilerini ve interneti kullanma düzeylerine etkisi ile ilgili görüşleri. Muğla Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 95-114.Ekiz, D. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitim felsefesi akımlarına ilişkin eğilimlerinin karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 1-11.Ekiz, D. (2007). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi akımları hakkında görüşlerini farklı programlar açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-12.Eren, A. (2010). Öğretmen adaylarının program inançlarının görünüm analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (2), 379-388.Erden, M. (2000). Eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı YayıncılıkErtürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.Geçici, S. ve Yapıcı, Ş. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin eğitim felsefesiyle ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitim Bilim, 1(2), 57-64.Gutek, G. L. (1988). Philosophical and ideological perspectives on education. Needham Heights, MA: Allyn and Bacon.Henson, K. T. (2006). Curriculum planning. Illinois: Waveland Press.Ilgaz, G., Bülbül, T. ve Çuhadar, C. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 50-65.Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara, Nobel Yayıncılık.Karadağ, E., Baloğlu, N. ve Kaya, S. (2009). Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeylerine ilişkin ampirik bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi, 12, 181-200. Korkmaz, İ. (2007). Eğitim programı: Tasarımı ve geliştirilmesi. A. Doğanay (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (s. 2-34). Ankara: Pegem A Yayıncılık.Koçak, C. , Ulusoy, M. F. ve Önen, A. S. (2012). Öğretmen adaylarının kimlik işlevlerinin ve eğitim inançlarının incelenmesi. 10.Ulusal Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi , Niğde.Mala, N. (2011). Cumhuriyetten günümüze ilköğretim programlarının faydacı ve ilerlemeci ekole uygunluğu bakımından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya. Oğuz, A., Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Hatipoğlu, S. (2014). Öğretmenlerin eğitim inançları ve öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 37-78.Ornstein, C. A., & Hunkins, P. F. (2016). Curriculum: foundations, principles and issues. USA: Pearson Education, Inc. Özdemir, S. M. (2007). Eğitimde program geliştirme ve program geliştirme sürecinin unsurları. G. Ocak (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (s. 59-94). Ankara: Pegem A Yayıncılık.Saylan, N. (2001). Ortaöğretim öğretmenlerinin program tasarısı ile ilgili görüşleri ve tasarı süreçlerindeki davranışlarının belirlenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, 6, 1-13.Saylor, J. G., Alexander, W. M., & Lewis, A. J. (1981). Curriculum planning for better teaching and learning. New York: Holt, Rinehart and Winston.Sönmez, V. (2015). Eğitim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.Şahin, S., Tunca, N. ve Ulubey, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 13(4), 1473-1492. Taba, H. (1962). Curriculum development: Theory and practice. New York: Harcourt, Brace and World, Inc.Tanner, D., & Tanner, L. (1995). Curriculum development: Theory into practice. New Jersey: Prentice-Hall.Tekin, S. ve Üstün, A. (2008). Amasya eğitim fakültesi öğretmen adaylarının eğitim süreci hakkındaki felsefi tercihlerinin tespiti. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 145-158.Tuncel, G. (2004). Öğretmenlerin kendi eğitim felsefelerini inşa etmeleri üzerine. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi , 10, 223-242.Uğurlu, C. ve Çalmaşur, H. (2017). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının eğitim inançlarına ilişkin görüşleri: Bir karma yöntem çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(25), 231-23.Ünsal, S. ve Korkmaz, F. (2017). Eğitim programı tasarımı tercihlerine yönelik öğretmen görüşleri. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 13(1), 275-289.Üstüner, M. (2008). The comparison of the educational philosophies of Turkish primary school superintendents and teachers. Eurasian Journal of Educational Research, 33, 177-19.Varış, F. (1978). Eğitimde program geliştirme: Teori ve teknikler. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.Yayla, A. (2009). Eğitimin felsefi temelleri. H. B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed.), Eğitim bilimine giriş içinde (s. 19-43). Ankara: Pegem Akademi.Yılmaz, K., Altınkurt, Y. ve Çokluk, Ö. (2011). Eğitim inançları ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 335-350.Yılmaz, K., Altınkurt, Y. ve Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin eğitim inançları. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 1-19. Yılmaz, T. ve Tosun, M. F. (2013). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğretmen öğrenci ilişkilerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 205-218.