TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE FAİZ OLGUSUNUN KURAMSAL AÇIDAN GELİŞİMİ

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 2, 131 - 160, 25.11.2017

Bünyamin Demirgil Hakan Türkay

Öz

Faiz
olgusu, geçmişten günümüze toplumsal, ahlaki ve iktisadi yönleriyle içinde
bulunduğu dönemin koşulları çerçevesinde tartışmalı konular içerisinde yer
almıştır. Faiz olgusu, ilk ve ortaçağ dönemlerinde toplumsal ve ahlaki temelde
ele alınırken sonraki dönemlerde iktisadi yaşamda meydana gelen gelişmelerle
birlikte iktisadi temelde incelenmiştir. Ortaçağ sonrası Avrupa’da yaşanan
ticari, finansal ve teknik gelişmeler sermayeye bakış açısını değiştirmiş ve
sermayenin getirisi olan faizin meşru bir gelir kaynağı olduğunu açıklayabilmek
için çok sayıda kuramsal yaklaşım geliştirilmiştir. Faizin haklı bir gelir
kaynağı olduğu yönünde geliştirilen kuramsal yaklaşımlar sonrası faiz ile ilgili
olarak geliştirilen kuramsal yaklaşımlarda ise faiz oranlarını belirleyen
faktörlerin neler olabileceği incelenmiştir. Faiz ile ilgili geliştirilen
kuramsal yaklaşımlar birlikte değerlendirildiğinde faizin haklılığını, dayandığı
gerekçeleri ve faiz oranlarını açıklamada tatmin edici ve genel olarak kabul
gören sonuçlara ulaşamadıkları görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Faiz, Faiz olgusu, Faiz kuramları

Kaynakça

• Akalın, K. Haldun (2012), “Paranın Değersizliğine Dayanan Tefecilik Yasağına Karşı Kazançtan Ayrılan Pay Olarak Faizin Yasallığı”. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 3. Sayı: 3. s.215-248.
• Akalın, K. Haldun (2013). “Ortaçağ Avrupası’nın İktisat Tarihinde Faiz Yasağının Kökenleri”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt: 15. Sayı: 2. s. 187-208.
• Akdiş, Muhammet (2011). Para Teorisi ve Politikası. Ankara: Gazi Kitabevi. 2. Baskı.
• Altınkaş, Evren (2013). “Tarih ve İktisat: Hakim Sınıfın Meşrulaştırıcıları”. Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 8/11. s.31-38.
• Altınok, Serdar (2006). İktisada Giriş. Konya: Atlas Yayınevi, 4. Baskı.
• Aren, Sadun (2014). Ekonomi Dersleri. Ankara: İmge Kitabevi, 4. Baskı,
• Aristo (1999). Politicks. (Translated by Benjamin Jowett). Batoche Books, Kitchener.
• Aydın, Yılmaz, 2015, Keynes’in Parasal Faiz Teorisi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:17, Sayı:1, s. 207-224.
• Barber, William, J. (2007). İktisadi Düşünce Tarihi. (Çev: İhsan Durdu). İstanbul: Metropol Yayınları.
• Barbon, Nicholas (1905). A Discourse of Trade, A Reprint Of Economic Tracts Edited By Johns Hopkıns, The Lord Baltimore Press, Baltimore, USA.
• Bibow, Jörg (2002). “What has Happened to Monetarism? An Investigation into the Keynesian Roots of Milton Friedman's Monetary Thought and Its Apparent Monetarist Legacies”. Working Paper No. 347. pp.1-22.
• Bocutoğlu, Ersan (2012). İktisadi Düşünceler Tarihi. Trabzon: Murathan Yayınevi.
• Böhm- Bawerk, Eugen (1890). Capital and Interest: A Critical History of Economic Theory. (Translated wıth A Preface and Analysıs By Wıllıam Smart, M.A.). Macmıllan And Co. And New York.
• Böhm- Bawerk, Eugen (1891). The Positive Theory of Capital. (Translated wıth A Preface and Analysıs By Wıllıam Smart, M.A.). G. E. Stechert And Co. New York.
• Cantillon, Richard (2010). An Essay on Economic Theory (An English translation of Richard Cantillon’s Essai sur la Nature du Commerce en GénéralTranslated by Chantal Saucier Edited by Mark Thornton). Ludwig von Mises Institute 518 West Magnolia Avenue Auburn. Alabama.
• Conard, Joseph W. (1963). An Introduction to the Theory of Interest. University of California Press. Second Priting. Berkey and Los Angeles Colifornia.
• Denis, Henri (1997). Ekonomik Doktrinler Tarihi(Cilt:I-II). (Çev: Atila Tokatlı). İstanbul: Sosyal Yayınlar. 3. Baskı.
• Dinler, Zeynel (2002). Mikro Ekonomi. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Eğilmez, Mahfi (2014). Örneklerle Kolay Ekonomi. İstanbul: Remzi Kitabevi. 10. Basım.
• Ekelund R.B. and Hebert R.F. (1997). A History of Economic Theory and Method. McGrawHill, Singapore.
• Erdem, M. Burhan, (M. Burhan Erdem ve Hasan İslatince Editötlüğünde) (2012). İktisadi Düşünceler Tarihi. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2617. Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 1585. 1. Baskı.
• Eren, A. Arif (2011). “Sir William Petty: Merkantilist Bir Düşünür Mü?”. Ekonomik Yaklaşım. Cilt:22. Sayı:79. s.45-70.
• Ergin, Feridun (1975). Para Politikası. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Ergin, Feridun (1981). Para ve Faiz Teorileri. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Ergun, Temel (2010). Mikro Ekonomiye Giriş. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Erim, H. Neşe, Nakiboğlu, Aslıhan ve Hakan Güneş (2011). “Karşılaştırmalı Perspektiften Faiz Oranlarına Yeniden Bakış”. Anadolu İnternational Conference EconomicsII. Paper Presented at Econ Anadolu 2011:June:15-17-2011. Eskişehir. Turkey.
• Erim, Neşe (2011). İktisadi Düşünce Tarihi, İzmit- Kocaeli: Umuttepe Kitabevi. İkinci Baskı.
• Eroğlu, Ömer (2004). Para Teorisi ve Politikası. Isparta: SDÜ Yayınları.
• Ersoy, Arif (2008). İktisadi Teoriler ve Düşünceler Tarihi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 3. Basım.
• Ertuğrul, Ahmet (2015). “Wicksell: İktisatçının İktisatçısı”. İktisat ve Toplum. Sayı:54. s.60-71.
• Fisher, İrving (1907). The Rate Of İnterest (Its Nature, Determination and Relation The Economic Phenomena). The Macmillan Company, Toronto, Canada. Friedman, Milton (1968). “The Role Of Monetary Policy”. The American Economic Review, Vol: LVIII. No:1. pp.1-17. Galbraith, J. Kenneth (2010). İktisat Tarihi. (Çev:Müfit Günay). Ankara: Dost Kitabevi. İkinci Baskı.
• Gonda, Viladimir (2003). “James Tobin”. BIATEC. Volume: XI. pp.25-29.
• Güngören, Muaz (2013). Bir Finansal Enstrüman Olarak Sukuk Katılım Bankalarına Uyum Modellemesi. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları. Sektörel Etütler ve Araştırmalar.
• Hansen, Alvin (1951). “Classical, Loanable-Fund, and Keynesian Interest Theories”, The Quarterly Journal of Economics. Vol.65. No.3. pp.429-432.
• Herr, Hansjörg (2009). “Keynes ve Keynesi Yorumlayanlar”. (Çev: Gündüz, Ümit). Toplum ve Demokrasi, s.103-124.
• Hetzel, Robert, L. (2012). “Milton Friedman’ın İktisat Bilimine Katkıları”. (Çev:Ünsal Çetin). Liberal Düşünce. Yıl:17. Sayı:65. s.29-56.
• Hicks, J. R. (1937). “Mr. Keynes and The “Classics”: A Suggested Interpretation”. Econometrica. Vol:5. No:2. pp.147-159.
• Hiç, Mükerrem (1992). Para Teorisi ve Politikası. İstanbul: Menteş Kitabevi. 8. Baskı.
• Hunt, E. K. (2005). İktisadi Düşünce Tarihi. (Çev: Müfit Günay). Ankara: Dost Kitabevi. Birinci Baskı. Karaca, Coşkun (2016). Türkiye’nin Güncel Ekonomik ve Mali Sorunları ve Politikaları. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Kazgan, Gülten (2012). İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi. İstanbul: Remzi Kitabevi. 18. Basım. Keyder, Nur ve Evrim, İ. Ertunga (2012). Para Teori- Politika- Uygulama. Ankara: Seçkin Yayıncılık. 12. Baskı. Keynes, John Maynard (2010). Genel Teori (İstihdam Faiz ve Paranın Genel Teorisi). (Çev: Uğur Selçuk Akalın). İstanbul: Kalkedon Yayınları. İkinci Basım.
• Komisyon (2014). Faiz. (Çev: Yakup Kumak). İstanbul: el- Mustafa Yayınları. Birinci Baskı.
• Landreth, Harry and David, C. Colander (2002). “History of Economic Thought. Fourth Edition. Houghton Mifflin. Pennsylvania. A.B.D.
• Mill, John Stuart (1874). Essay on Some Unsettled Questions of Political Economy. Longmans.
• O’Brien, George (2001). An Essay on Mediaeval Economic Teaching. Batoche Books Kitchener. 52 Eby Street South. Kichener, Ontario N2G 3L1 Canada.
• Oğuz, Orhan (1992). İktisada Giriş. İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası.
• Ohlin, Bertil (1937). “Alternative Theories on the Rate of İnterest:Rejoinders”. The Economic Journal. Vol:47. pp.423-427.
• Öçal, Tezer (1990). İktisat. Ankara: G.Ü. Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası.
• Özbilen, Şevki (2015). Para Teorisi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özgüven, Ali (1997). İktisat Bilimine Giriş. İstanbul: Filiz Kitabevi. 7. Baskı.
• Özgüven, Ali (2011). İktisadi Düşünceler- Doktrinler ve Teoriler. İstanbul: Filiz Kitabevi. 4. Baskı.
• Öztürk, Nazım (2016). Para Banka Kredi. Bursa: Ekin Yayınevi. 3. Baskı.
• Pekin, Tevfik (1995). Ekonomiye Giriş. İzmir: Bilgehan Matbaası.
• Platon (2005). Devlet. (Çev: Cenk Saraçoğlu ve Veysel Atayman). İstanbul: BS Yayın Basım Dağıtım.
• Pıçak, Murat (2012). “Faiz Olgusunun İktisadi Düşünce Tarihindeki Gelişimi”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt: 1. Sayı: 4. s.61-92.
• Piketty, Thomas (2014). Kapital. (Çev: Hande Koçak). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Birinci Baskı.
• Ricardo, David (2007). On The Principles Of Politikal Economics and Taxation (Ekonomi Politiğin ve Vergilendirmenin İlkeleri). (Çev: Tayfun Ertan). İstanbul: Belge Yayıncılık.
• Ricardo, David (2008). On The Principles Of Politikal Economics and Taxation (Siyasal İktisadın ve Vergilendirmenin İlkeleri). (Çev: Barış Zeren). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Robertson, Dennis, H. (1937). “Alternative Theories on the Rate of İnterest: Rejoinders”. The Economic Journal. Vol:47. pp.428-436.
• Savaş, Vural, Fuat (2007). İktisatın Tarihi. Ankara: Siyasal Kitabevi. 5. Baskı.
• Say, Jean Baptiste (1855). A Treatise on Politikal Economy. Lippincott, Grambo & Co.Publication.
• Seyrek, İsmail ve Zekeriya, Mızrak (2009). “Faiz Teorileri Üzerine Bir İnceleme, Finansal İstikrarsızlık Hipotezinin Temel Dayanağı”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı:22. s.383-394.
• Skousen, Mark (2014). The Making of Modern Economics: The Lives and İdeas of the Great Thinkers (İktisadi Düşünce Tarihi Modern İktisadın İnşası). (Çev: M. Acar, E, Erdem ve M. Toprak). Ankara: Adres Yayınları. 6. Baskı.
• Smith, Adam (2008). Milletlerin Zenginliği. (Çev: Haldun Derin). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 2. Baskı.
• Soule, George and Gerson, Antell (2001). Herkes İçin Ekonomi. (Çev:Nejat Muallimoğlu). İstanbul: Avcıol Basım- Yayın. 4. Baskı.
• Şahin, Hüseyin (2002). İktisada Giriş. Bursa: Ezgi Kitabevi. 6. Baskı.
• Taşar, M. Okan (Editörler: Çetin, Doğan ve İnci, Parlaktuna) (2012). “Para Teorisi ve Politikası (Bölüm:6, Faiz Teorileri)”. İstanbul: Lisans Yayıncılık. 1. Baskı.
• Tobin, James (1965). “Money and Economic Growth”. Econometrica. Vol:33. No:4. pp.671-684.
• Turanlı, Rona (2000). İktisadi Düşünce Tarihi. İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi. 3. Baskı.
• Wicksell, Kunt (1962). İnterest and Prices. (Translated by R. F. Kahn). Printed in the United States of America by Sentry Press. New York.
• Wicksell, Kunt (1969). “The influence of the rate of interest on commodity prices, İn: Wicksell”, K. Selected Papers on Economic Activity, Augustus M. Kelley Publishers, New York.
• Unay, Cafer (2001). Makro Ekonomi. Bursa: Vipaş, 8. Baskı.
• Ülgener, Sabri F. (1991). Milli Gelir İstihdam ve İktisadi Büyüme. İstanbul: Der Yayınları. Yedinci Basım.
• Ülken, Yüksel (1993). Fiyat Teorisi(Cilt:II Faktör Piyasası). İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Yay, G. Gürkan (2001). “Chicago Okulu Milton Friedman ve Monetarizm”. Liberal Düşünce. Sayı:24. s.196-207.
• Yay, G. Gürkan (2012). Para ve Finans Teori- Politika. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. 1. Baskı.
• Yılmaz, Hüseyin (2006). “İşletme Finansı Düşüncesinin Felsefi Kökenleri”. Muhasebe ve Finansman Dergisi. Sayı:30. s.181-189.