AİLE İŞLETMELERİNDE NESİLLER ARASI GİRİŞİMCİLİK KÜLTÜRÜ

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 2, 324 - 339, 30.11.2018

Meral Erdirencelebi

Öz

Bu çalışmada aile işletmelerinde nesillerin (1.-2.-3.nesil) girişimcilik kültüründe farklılık yaşanıp yaşanmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışma iki bölümden oluşturulmuştur. Birinci bölümde literatür taraması, ikinci bölümde ise Konya Sanayi Odası’na kayıtlı farklı nesillerin yönetimde yer aldığı, makine, döküm, gıda ve mobilya sektörlerinde faaliyet gösteren, en az 30 yıllık geçmişi bulunan aile işletmelerinden rasgele seçilen işletmelerin sahip yöneticileri ile yüz yüze anket çalışması yapılmıştır.  138 adet anket analize alınmıştır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda girişimcilik özellikleri alt boyutlarının birbiriyle ilişkisinin olup olmadığını anlamak için korelasyon analizi yapılmıştır. Boyutlar arası pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Girişimcilik özellikleri alt boyutlarının nesiller arası farklılık gösterip göstermediğini anlamak için ANOVA testi uygulanmıştır. ANOVA analizi sonuçlarına göre girişimcilik özellikleri alt boyutlarından kendine güven ve kontrol odağı boyutları 1. Nesil işletmelerde; belirsizlik toleransı 1.-2. Nesil işletmelerde; risk alma ve yenilikçilik eğilimleri 1.-2.-3. Nesillerin bir arada çalıştığı işletmelerde; belirsizlik toleransı ise 2.-3. Neslin bir arada çalıştığı işletmelerde daha yüksektir.

Anahtar Kelimeler

aile işletmeleri, sürdürülebilirlik, nesiller, girişimcilik kültürü

Kaynakça

• AĞCA, V. ve KIZILDAĞ, D. (2010), “Aile İşletmelerinde Nesiller Arasında Girişimcilik Özellikleri Farklılaşıyor mu?”, 4. Aile İşletmeleri Kongresi, 16-17 Nisan, İstanbul: 299-316.
• ATEŞ, R. (2008), KOBİ Doktoru, 155 Kritik Soru, Hayat Yayıncılık, İstanbul.
• BERTRAND, M. & SCHOAR, A. (2006), “The Role of Family in Family Firms”, Journal of Economic Perspectives, Vol: 20, No: 2, Spring: 73–96.
• CRUZ, C. & NORDQVIST, M. (2012), “Entrepreneurial orientation in family firms: a generational perspective”, Small Bus Econ, Vol: 38: 33–49.
• ÇELİK, A. ve AKGEMCİ, T. (2007), Girişimcilik Kültürü ve KOBİ’ler, Geliştirilmiş 2. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• DAVIS, P. (1986), “Family business: Perspectives on Change”, Agency Sales Magazine, June: 9–16.
• FUKUYAMA, F. (1998). Güven, Çev: Ahmet Bugdaycı, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• GERSICK, K. E., DAVIS, J. A., HAMPTON, M.. & LANSBERG, I. (1997), Generation to Generation: Life Cycles of Family Business, Harvard Business School Press, United States of America.
• GRIFFETH, R.W., ALLEN, D.G. & BARRETT, R. (2006), “Integration of Family-Owned Business Succession with Turnover and Life Cycle Models: Development of a Successor Retention Process Model”, Human Resource Management Review, 16: 490–507.
• GROTE, J. (2003), “Conflicting Generations: A New Theory of Family Business Rivalry”, Family Business Review, Vol:16, No: 2, June: 113-124.
• GÜLEŞ, H.K., ARICIOĞLU, M.A., ERDİRENÇELEBİ, M. (2013), Aile İşletmeleri Kurumsallaşma Sürdürülebilirlik ve Uyum, Gazi Kitapevi, Ankara.
• GÜNVER, B. A. (2002), Aile İşletmelerinin Yapısı ve Geleceği, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları: 18, İstanbul.
• JAFFE, D.T. & LANE, S.H. (2004), “Sustaining a Family Dynasty: Key Issues Facing Complex Multigenerational Business and Investment-Owning Families”, Family Business Review, March, 171(1): 81-98.
• KARPUZOĞLU, E. (2000), Büyüyen ve Gelişen Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma, Hayat Yayınları, İstanbul.
• KELEŞ, S. (2014), “Aile Şirketlerinde Y Jenerasyonunun Öz Yeterlilik Algısı ve İşe Adanmışlık İlişkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, C.5, S.11: 95-109.
• KELLERMANNS, F.W. & EDDLESTON, K. (2006), “Corporate Entrepreneurship in Family Firms: A Family Perspective”, Entrepreneurship Theory and Practice, 30(6): 809-830.
• KELLERMANNS, F. W., EDDLESTON, K. A., BARNETT, T. & PEARSON, A. (2008), “An Exploratory Study of Family Member Characteristics and Involvement: Effects on Entrepreneurial Behavior in the Family Firm”, Family Business Review, Vol: 21, No: 1, March 2008: 1–14.
• KEPNER, E. (1983), “The Family and The Firm: A Coevolutionary Perspective” Organizational Dynamics, Vol: 12, No: 1, Summer: 57–71.
• KIRIM, A. (2007), Aile Şirketlerinin Yönetimi, Sistem Yayıncılık: 293, Yönetim Dizisi, Sistem Yayıncılık A.Ş., 4. Baskı, İstanbul.
• KOH, H.C. (1996), “Testing Hypotheses of Entrepreneurial Characteristics: A Study of Hong Kong MBA Students”, Journal of Managerial Psychology, 11(3): 12-25.
• LAMBRECHT, J. (2005), “Multigenerational Transition in Family Businesses: A New Explanatory Model”, Family Business Review, Vol: 18, No: 4, December: 267-282.
• LEE, S. (2000), A Historical Case Study of The Survavil A Fourth Generation Family Business, Capella University, A Dissertation Presented in Partial Fulfillment Of the Requirements for the Degree Doctor of Philosophy, August.
• LONGENECKER, J. G. & SCHOEN, J. E. (1978), “Management Succession in The Family Business”, Journal of Small Business Management, Vol: 16: 1–6.
• LONGENECKER, J. G., MOORE, C. W., PETTY, J. W. & PALICH, L. E. (2006), Small Business Management: An Entrepeneurial Emphasis, 13th Edition, United States of America.
• MOORES, K. & MULA, J. (2000), “The Salience of Market, Bureacratic and Clan Controls in the Management of Family Firms”, Family Business Review, Vol: 13, Issue: 2, June: 93.
• MÜFTÜOĞLU, Tamer. (2007), Türkiye’de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler KOBİ’ler, Genişletilmiş 6. Baskı, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara.
• ÖZKAYA, M. O. ve ŞENGÜL, C. (2006), “Aile İşletmelerinde İkinci Kuşağın Kurumsallaşma Konusuna Bakış Açısı”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 1: 109-126.
• PRATT, J. H. & DAVIS, J. A. (1986), “Measurement and Evaluation of the Population of Family-owned and Home-based Business”, US Small Business Administration Report, No: 9202-AER-85, Washington, DC Goverment Printing Office.
• QUINN, R. E. & CAMERON, K. (1983), “Organizational Life Cycles and Shifting Criteria of Effectiveness: Some Preliminary Evidence”, Management Science, Vol: 29, No: 1, January: 33-51.
• SALVATO, C. (2004), Predictors of Entrepreneurship in Family Firms, The Journal of Private Equity, Summer: 68-76.
• SAYLAN, U. (2011), Girişimcilik Kültürü: Balıkesir’de Turizm Sektörüne Yönelik Bir Araştırma, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• SIRMON, D. G. & HITT, M. A. (2003), “Managing Resources: Linking Unique Resources, Management, and Wealth Creation in Family Firms”, Entrepreneurship Theory and Practice, Vol: 27, Summer 2003: 339-358.
• WARD, J. L. (1997), Keeping The Family Business Healthy: How to Plan for Continuing Growth, Profitability and Family Leadership, United States of America.
• WASSERMAN, N. (2011), “Kurucunun İkilemi” Başarılı Girişimcilik, Harvard Business Review, MESS Yayınları, İstanbul: 123-139.
• VURAL, B. A. & SOHODOL, Ç. (2004), “Aile İşletmelerinde Kurumsal Kültür: Avantajlar- Dezavantajlar ve Öneriler Üzerine Bir Çalışma”, İstanbul Kültür Üniversitesi, 1. Aile İşletmeleri Kongresi, Kongre Kitabı, 17-18 Nisan, İstanbul: 325- 334.
• YELKİKALAN, N. (2006). “Aile Şirketlerinde Çatışma ve Bir Çözüm Önerisi: Stratejik Planlama”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (12) 2006 / 2: 195-209.
• YUSOF, M, SANDHU, M.S & JAIN K. K. (2007), “Relationship Between Psychological Characteristics and Entrepreneurial Inclination: A Case Study of Students At University Tun Abdul Razak (UNITAR) Journal of Asia Entrepneurship and Sustainability, Vol: III, Issue: 2, September.
• ZAHRA, S.A. (1996), “Governance, Ownership and Corporate Entrepreneurship: The Moderating Impact of Industry Technological Opportunities”, Academy of Management Journal, 39(6): 1713–1735.
• ZAHRA S.A., HAYTON J.C. & SALVATO C. (2004), “Entrepreneurship In Family vs. Non-Family Firms: A Resourcebased Analysis of The Effect of Organizational Culture”, Entrepreneurship Theory and Practice, 28(4): 363–381.