TÜRKİYE’DE VEGAN SANAT

Yıl 2019, Cilt: 43 Sayı: 1, 85 - 119, 25.06.2019

Özlem Gök

Öz

Türcülük karşıtı
bir yaklaşım olarak argümanlarını etik bağlamda oluşturmasıyla vegan düşünce,
içinde bulunduğumuz postmodern dünyada bir diyet biçimi değil, toplumsal adalet
mücadelesi içinde yer alan bir olgudur. Türkiye’de aktivist bir tavır olarak
toplumsal yapı içerisinde mücadele alanlarını kuran ve sürdüren vegan düşünce
ve bu düşüncenin yarattığı kimlikle örgütlenen bireylerin incelendiği
araştırmalara rastlanmıştır. Fakat Türkiye’de vegan sanat üzerine yoğunlaşan bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu
araştırma vegan düşünce bağlamında yapıtlarını üreten Türkiye’den üç vegan
sanatçının çalışmaları örneğinde vegan sanat kavramını tartışmaya açmak ve
literatüre kazandırmak amacındadır. Bu bağlamda araştırmada sunulan bulgular
Müge Akçakoca’nın HİÇBİRŞEY ve Özlem
Gök’ün Türcü Natürmort başlığında
oluşturdukları sergilerinde yer alan yapıtlarının yanı sıra Melisa Kılıç’ın EGG serisinde yer alan yapıtlarını
kapsar. Nitel araştırma tekniklerinin kullanıldığı betimsel bir yolun izlendiği
araştırmada göstergebilim üzerinden yapıt okumalarına yer verilmiştir.
Ülkemizde görsel sanat alanına ait vegan bağlamda üretilen yapıtları konu alan
akademik bir araştırmaya rastlanmamış oluşuna karşın, vegan düşünce bağlamında
üretimlerini sürdüren vegan sanatçıların varlığının tespiti, içinde
bulunduğumuz çağın kaydını tutmak ve vegan sanatı tanımlamak açısından
araştırmanın amacını oluşturur. Sonuç olarak bu araştırma Türkiye’den üç vegan
sanatçının aktivist bir tavırla çağdaş sanat alanına dahil olan üretimlerini,
çağın yeni gerçekliği olan türcülük karşıtı vegan düşünce bağlamında üretilmiş
göstergeler olarak okuyarak, vegan sanat kavramı tanımlar.

Anahtar Kelimeler

Vegan Sanat, Çağdaş Sanat, Vegan Sanatçı, Veganizm, Türcülük

Kaynakça

• AYDIN, Handan; “Dünyanın Oluşumu Ve Tarih Öncesi Çağlar”, Uygarlık Tarihi, (Ed. Taciser Sivas), Anadolu Üniversitesi Yayınları, 1. Baskı, Eskişehir, 2011. BARRETT, Terry; Sanatı Eleştirmek Günceli Anlamak, (Çev. Gökçe Metin), Hayalperest Yayınevi,2. Baskı, İstanbul, 2014. BEKOFF, March; The Animal Manifesto, New World Library, Caifornia, 2010. BERGER, John; Görme Biçimleri, (Çev.Yurdanur Salman), Metis Yayınları, 7. Baskı, İstanbul, 1999. BERGER, John; Sanatla Direniş, (Çev. Aslı Biçen), Metis Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2017. BRAIDOTTI, Rosi; İnsan Sonrası. (Çev. Öznur Karakaş), Kolektif Kitap, 1. Baskı, İstanbul, 2014. CIORAN, Emil Michel; Çürümenin Kitabı, (Çev. Haldun Bayrı), Metis Yayınları, 5. Baskı, İstanbul, 2016. CORBIN, Alain; Bedenin Acıları Sıkıntıları ve Sefaleti, (Çev. Orçun Türkay), Bedenin Tarihi 2 Fransız Devrimi’nden Büyük Savaş’a, (Ed. Korkut E. Erdur), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2011. ÇOBANOĞLU, Nesrin; Tıp Etiği, İlke Yayınevi, 1. Basım, Ankara, 2007. Dilek, S . "TÜRKİYE’DE VEJETARYEN/ VEGAN OTELLER MÜMKÜN MÜ? KAVRAMSAL BİR TARTIŞMA". Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 19 (2018): 1-18 <http://dergipark.gov.tr/ifede/issue/37630/401723> DOLCEROCCA, Özen Nergis;““Bu kadar alegori yeter!”: Hayvan, Dil, ve Mülksüzlük üzerine”, Cogito, S.87, İstanbul 2017, s. 185-197. DOMİNİCK, Brian A.; Hayvan Özgürlüğü ve Sosyal Devrim, (Çev. Barış Gün, İlksen Baysaling), Fraksiyon.org, 2015. DUTTON, Denis; Sanat İçgüdüsü Güzellik, Zevk ve İnsan Evrimi, (Çev. Murat Turan), Ayrıntı Yayınları, 1. Basım, İstanbul, 2017. ERGÜVEN, Mehmet; Görmece, Metis Yayınları, 1. Basım, İstanbul, 1998. FRANCIONE, Gary L.; Hayvan Haklarına Giriş:Çocugunuz mu Köpeginiz mi?,(Çev. Renan Akman ve Elçin Gen), İletişim Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2008. FRANCIONE, Gary L. Ve CHARLTON, Anna; İnsan Neden Vegan Olur? Hayvan Kullanımı Tartışmasına Bir Giriş, (Çev. Cansen Mavituna), Metropolis Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul, 2016. Gök, Ö . "Sanatçısını Aşan Yapıt Bağlamında Necla Rüzgar’ın Fauna Sergisine Bakış". Art-Sanat Dergisi (2019): 187-206 <http://dergipark.gov.tr/iuarts/issue/43005/520498> HARARI, Yuval Noah; Hayvanlardan Tanrılara Sapiens İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi, (Çev. Ertuğrul Genç), Kolektif Kitap, 24. Baskı, İstanbul, 2016. KALKANDELEN, Zülal; Vegan Devrimi ve Hayvan Özgürlüğü. Kült Neşriyat, 1. Baskı, Kocaeli, 2018. Kerr, Dylan. Artnet. 8 Ağustos 2017. 10 Eylül 2018. <https://news.artnet.com/art-world/vegan-art-supplies-1039508>. LEFEBVRE, Henri; Ritianaliz Mekan, Zaman ve Gündelik Hayat, (Çev. Ayşe Lucie Batur), SEL Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul, 2017. LEPPERT, Richard; Sanatta Anlamın Görüntüsü / İmgelerin Toplumsal İşlevi, (Çev. İsmail Türkmen), Ayrıntı Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2009. LEVI-STRAUSS, Claude; Hepimiz Yamyamız, (Çev. Haldun Bayrı), Metis Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2017. NERSE, Çetin; Hayvan Hakları, Ayrıntı Yayınları, 1. Baskı, İstanbul,2016. ÖZTÜRK, Şeyda; “Felsefede Hayvan Sorusu,” Cogito, S.80, İstanbul 2015, s.5-6. REGAN, Tom; Kafesler Boşalsın Hayvan Haklarıyla Yüzleşmek, (Çev. Serpil Çağlayan), İletişim Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2007. SAYIN, Zeynep; İmgenin Pornografisi, Metis Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2003. SINGER, Peter; Hayvan Özgürleşmesi, (Çev. Hayrullah Doğan), Ayrıntı Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2005. SINGER, Peter; Pratik Etik, (Çev. Nedim Çatlı), İthaki Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2015. TIMOFEEVA, Oxana; Hayvanların Tarihi Felsefi Bir Deneme, (Çev. Barış Engin Aksoy), Kolektif Kitap, 1. Baskı, İstanbul, 2018. TUNÇAY SON, Güzin Yasemin; Biyoetik Çerçevesinde Vejetaryen ve Veganlık, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, 2016. TUNÇAY, G . "Biyoetik Yönüyle Farklı Bakış Açıları ile Veganlık". Journal of Current Researches on Health Sector 6 (2016): 51-62 <http://dergipark.gov.tr/jocrehes/issue/28262/300110> TURAL, Kayra Suna; Veganlar ne ister? Veganların seyahat deneyimlerinden hareketle seyahat acentaları ve turist rehberleri için bir yol haritası, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksel Lisans Tezi, 2018. ÜZELTENCİ, Pınar; Emergence of the Vegan Identity in Istanbul. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Yegen, C, Aydın, B . "Postmodern Bir Kimlik Olarak Veganlık ve Bir Çevrimiçi Vegan Ağının Analizi". Galatasaray Üniversitesi İleti-ş-im Dergisi (2018): 91-114 <http://iletisimdergisi.gsu.edu.tr/issue/37677/436034> YILDIZ, Nedim; “Pythagorasçılık ve Ksenophanes”, İlkçağ Felsefesi, (Ed. Serdar Uslu), Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, Eskişehir, 2015. YILMAZ, Ayşe Büşra; Yeni Medya ve Toplumsal Hareketler: Vegan Hareketi Üzerine Bir İnceleme, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2018. WILSON, Michael; Çağdaş Sanat Nasıl Okunur 21. Yüzyıl Sanatını Yaşamak, (Çev. Firdevs Candil Erdoğan), Hayalperest Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul, 2015. WOLF, Silvia Ilonka; We are all animals': the emergence of the grassroots nonhuman animal rights movement in Istanbul, Sabancı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2015.