DEĞERLERİN KÜLTÜRLERARASI ETKİLEŞİMİNDE ÇEVİRİNİN DEĞERİ

Yıl 2018, Cilt: 54 Sayı: 4, 147 - 160, 15.12.2018

EYYÜP Tanrıverdi

Öz

Bu makalede İslâm düşüncesinin, teşekkül sürecinde
coğrafi alanına dâhil olan kültürlere yaklaşımı ele alınmıştır. İslâm toplumu,
sahasına dâhil olan çeşitli karakterlerdeki dinî ve sosyal topluluklara ve
değerlere zaman zaman yaklaşım normları geliştirmiştir. İslâm kültür ve
medeniyetinin himayesi, çok farklı karakterlere sahip bu topluluklar ve sahip
oldukları değerler açısından tarihsel bir damga olmuştur. Bu topluluklar bir
yandan yok olmaktan ve ölümcül tahribatlardan korundukları gibi bir yandan da
İslâm kültür ortamı onlar lehine iletişim ve etkileşim imkânları sağlamıştır.
Benzer, farklı, çelişik, zıt ve sair karakterlerin İslâm kültürü ortamında
varlığı ve sürekliliği yakalaması insanlığın önemli bir tarihsel tecrübesidir.
Bunların kendi kültürel varlıkları ve düşünsel tecrübelerinin çatı kültür
ortamına sirayeti meselesi de İslâm kültür ve düşünce tarihi açısından önem
taşımaktadır. 

Anahtar Kelimeler

İslâm kültürü, sosyal dinî topluluklar, dinî düşünce, değer intikali, çeviri

THE ROLE OF TRANSLATION IN THE CULTURAL INTERACTION OF VALUES

Öz

This paper focuses on how the Islamic thought, during its formation and
maturation process, approaches to the cultures within the boundaries of its
geography. The Islamic civilization has, from time to time, formed certain norms
of approach for various socio-religious groups of varying characteristics
within the area it has domination over. The protection of the Islamic culture
and civilization became a historical mark in terms of such groups with very
different characteristics and their values. Not only were such groups saved
from disappearing and fatal damages, but also they were provided with
communication and interaction possibilities in their favor by the environment
of the Islamic culture. It is a significant historical experience for humanity
that similar, different, conflicting, opposite, etc. characters could ensure
continuity and sustainability in the environment of the Islamic culture. It is
also important from the perspective of the history of Islamic culture and Islamic
thought that their own cultural assets and intellectual experiences could have
an influence in the environment of an umbrella culture.

Anahtar Kelimeler

Islamic culture, social-religious groups, religious thought, transmission of values, translation

Kaynakça

• Aruçi, Muhammed. “Vâsıl b. Atâ”. Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 42:539-541. TDV Yayınları, 2012.
• Bozkurt, Nahide. “Mehdî-billâh”. Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 28: 377-379. TDV Yayınları, 2003.
• Chockr, Melhem. İslâm’ın Hicrî İkinci Asrında Zındıklık ve Zındıklar. Çev. Ayşe Meral. İstanbul: 2002.
• Demirci, Kürşad. “Antik Urfa’da Sin Kültü”. Milel ve Nihal. 2. sy. 2 (2005): 112-123.
• Fayda, Mustafa. “Ebû Bekir”. Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 10: 101-108. TDV Yayınları, 1994.
• Gutas, Dimitri. Yunanca Düşünce Arapça Kültür. Çev. Lütfü Şimşek. İstanbul: 2003.
• Güç, Ahmet. “Putperestlik”. Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 34: 365-368. TDV Yayınları, 2007.
• Gündüz, Şinasi. The Knowledge of Life; The Origins and Early History of the Mandeans and Their Relation to the Sabians of the Qurían and to the Harranians. Oxford: 1994.
• İbn Hişâm. Es-Sîretu’n-Nebeviyye. I-II. Nşr. Mustafâ es-Sakâ, İbrâhîm el-Ebyârî, Abdulhafîz eş-Şelebî. Şeriketu ve Mektebetu Mustafâ el-Bâbî el-Halebî. 1955.
• İbnu’n-Nedîm. El-Fihrist. Nşr. İbrâhîm Ramazân. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1997.
• Mes’ûdî, Ebu’l-Hasen Alî b. el-Huseyn. Murûcu’z-zeheb I-IV. Haz. Yûsuf el-Bikâî. Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-Arabî, 2002.
• Mes’ûdî, Ebu’l-Hasen Alî b. Huseyn. Et-Tenbîh ve’l-işrâf. Beyrut: Dâr ve mektebetu’l-hilâl, 1982.
• Özkuyumcu, Nadir. “Hişam b. Abdülmelik”. Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 18:148-150. TDV Yayınları, 1998.
• Tanrıverdi, Eyyüp. “Abbasîlerin Kültürel Politikası Açısından el-Mehdî’nin Zındıklık Mücadelesi”. İSTEM. 6 sy. 12, (2008): 105-126.
• Tanrıverdi, Eyyüp. “Arapça Kültüründe Çeviri Çalışmaları ve Huneyn Bin İshâk Ekolü”. Dîvân / disiplinlerarası çalışmalar dergisi 23 sy. 2 (2007): 93-150.
• Tanrıverdi, Eyyüp. “El-Mesudî’ye Göre Abbasîler Döneminde Arapça Kültürü ve Kültürler Arası İletişim”. Kutadgubilig / felsefe-bilim araştırmaları. 14 (İstanbul: Ekim 2008): 185-216.
• Tanrıverdi, Eyyüp. “Yunan Felsefe Kültürünün Arapçaya Çevrilmesinde Nusaybin Okulu’nun Yeri”. Nusaybin Sempozyumu, Makalelerle Mardin, 1-4. Haz. İbrahim Özcoşar. İstanbul: 2007, 3: 43-63.
• Tanrıverdi, Eyyüp. “Yunanca-Arapça Çeviri Sürecinde Harran Okulu”, I. Uluslararası Katılımlı Bilim Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu. 1-2, c. I, ss.176-185, Şanlıurfa 2006, s. 182;
• Ulutürk, Mehmet. “İslâm Düşüncesinde Tercüme Faaliyetleri: Hermeneutik ve Bibliyografik Bir Katkı”. İ. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 1, (2010): 249-288.
• Von Manfred, Ullmann. “Hâlid ibn Yazîd und die Alchemie: Eine Legende”. Der Islam 55:2 (Ekim 1978): 181-218.
• Yıldız, Hakkı Dursun. “Abdülmelik b. Mervân”. Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 1: 266-270. TDV Yayınları, 1988.
• Yıldız, Hakkı Dursun. “Abbâsîler/Siyasî, Medeniyet Tarihi”. Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 1: 31-48. TDV Yayınları, 1988.
• Yıldız, Hakkı Dursun. “Bermekîler”. Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 5: 517-520. TDV Yayınları, 1992.
• Yiğit, İsmail. “Emevîler,”. Türkiye Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 11: 87-104. TDV Yayınları, 1995.