DEZAVANTAJLILIĞIN GİDERİLMESİNDE KUR’ÂN KURSLARININ ROLÜ: SAKARYA’DAKİ KADINLAR ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 55 Sayı: 2, 495 - 524, 26.06.2019

Abdullah İnce Kübra Cevherli

Öz

Dezavantajlılık bireylerin toplumsal hayata katılımını sınırlayan
sosyal bir
problemdir. Dezavantajlı yetişkin bireyler bu eksikliklerini gidermek için yaygın eğitim kurumlarından destek almaktadır. Türkiye’de Kur’ân kursları, eğitim eksikliği sebebiyle dezavantajlı durumda olan yetişkin kadınlara önemli imkânlar sunmaktadır. Bu makalede
özellikle eğitim eksikliği sebebiyle dezavantajlı konuma düşmüş yetişkin kadınların, dezavantajlılık sorununu aşmasında Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’ân kurslarının rolü ele alınmıştır. Ayrıca Kur’ân kurslarının örtük benin ortaya çıkmasına, sosyalleş- meye, manevi danışmanlık-rehberlik ihtiyacına ve bireysel-manevi problemlerin çözümüne katkıları incelenmiştir. Çalışmanın örneklem grubunu Sakarya’da Kur’ân kurslarına devam eden, eğitim düzeyi düşük yetişkin kadınlar ile yetişkin kadınların devam ettiği Kur’ân kurslarındaki öğreticiler oluşturmaktadır. Çalışma  sonucunda  Kur’ân kurslarının dezavantajlılığın giderilmesinde önemli
roller oynadığı
ve kursa devam eden yetişkin kadınlara bireysel, sosyal ve

manevi katkılar
sağladığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Yaygın eğitim, Dezavantajlılık, Kur’ân Kursları, Yetişkin Kadınlar

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK SOBAG

Proje Numarası

116K865

Teşekkür

Bu çalışma TÜBİTAK SOBAG grubu tarafından 116K865 nolu projeyle desteklenmiştir. Katkılarından dolayı TÜBİTAK'a teşekkür ederiz.

THE ROLE OF QURAN COURSES İN ELİMİNATİNG DİSADVANTAGEOUSNESS: THE CASE OF WOMEN İN SAKARYA

Öz

Disadvantageousness is
a social problem limiting the participation of
individuals in social life. Disadvantaged adult individuals
receive support from non-formal education
institutions. Qur’an courses
in Turkey, offers significant opportunities for disadvantaged
adult women. This paper has
focused on the role of
the Qur’an courses under the Presidency of Religious
Affairs in solving the disadvantageousness of disadvantaged adult women due to education,
migration and economic insufficiency.
In addition, the contributions of Qur’an courses to the emergence of implicit self, socialization, spiritual
counseling-guidance needs and the solution of individual-spiritual problems have examined. The sample
group of the study consists of disadvantaged adult women
and instructors in the Qur’an
courses where adult women continue
their courses in Sakarya. As a result of the study, it was observed
that Qur’an courses played important roles in eliminating
disadvantageousness and the adult
women who participated in the course contributed to their personal, social and spiritual
contribution.

Anahtar Kelimeler

: Religious Edu- cation, Non-formal educa- tion, Disadvantageousness, Qur’an Courses, Adult women

Proje Numarası

116K865

Kaynakça

• Alper, Züleyha. “Yetişkin Eğitiminde Motivasyon ve Kolaylaştırma”. Tıp Eğitimi Dünyası 14 (Ocak 2004): 2-7.
• Arıkan, Çiğdem. “Sosyal Model Çerçevesinde Engelliliğe Yaklaşım”. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 2 /1 (2002): 11-25.
• Bal, Emsal. İlköğretim Öğrencilerinin Benlik Algıları ile Atılganlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2006.
• Başol, Gülşah. “Bilimsel Araştırma Süreci ve Yöntem”. Kılıç, Orhan ve Cinoğlu, Mustafa (Editörler). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 113-143. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 2008. Berg, B. L. ve Lune, H. Qualitative Research Methods for the Social Sciences, Pearson Education, 2012.
• Büyüköztürk, Şener; Çakmak, Ebru Kılıç; Akgün, Özcan E.; Karadeniz, Şirin; Demirel, Funda. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi, 2012.
• Caillods, Françoise. “Education Strategies for Disadvantaged Groups”. UNESCO Working Documents in the Series IIEP Contributions 31 (1998). https://pdfs.semanticscholar.org/1ceb/c3fc79b5bec443a544af- 37b9338225eab9e4.pdf.
• Çavuş, Özgür Hakan - Tekin, Akay. “Türkiye’de Engellilerin İstihdam Yöntemi Olarak Korumalı İşyeri”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 30/1 (2015): 145-165.
• Diyanet İşleri Başkanlığı, 2017, “İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Kur’ân Kursu, Kursiyer ve Bitiren Kursiyer Sayısı”, http://web. diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay//6/diyanet-isleri-baskanligi-istatistikleri, Erişim: 06. 06. 2018.
• Doğan, İsmail. Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar. Ankara: Pegem Akademi, 2008.
• Düzgüner, Sevde. Maneviyat Algısı Ve Diğerkamlıkla İlişkisi (Kan Bağışı Örneğinde Türkiye ve Amerika Karşılaştırmalı Nitel Bir Araştırma). Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2013.
• Enç, Mithat. Ruh Bilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1980.
• Gökçe, Birsen. “Türk Toplumunda Kadın Üzerine”. Ulusal Kültür 6 (Ekim 1979): 182-193.
• Enneli, Pınar. “Metropollerde Yaşayan Dezavantajlı Gençliğin Yetişkinliğe Geçiş Süreci: Sorun Ya da Çözümün Parçası Olmak”. TÜBİTAK, 2010. Proje No: 107K456, https://trdizin.gov.tr/publication/show/pdf/pro- ject/TVRFMU1URXg=.
• Güneş, Firdevs. Yetişkin Eğitimi. Ankara: Ocak Yayınları, 1996. Henderson, Lynne – Zimbardo, Philip “Shyness”. Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Pres CA, 1998.
• Güzel, Serkan. “Doğudan Gelen Dezavantajlı Çocukların Denizli Toplumsal Yaşamına Uyum Sorunları ve Çözüm Önerileri”. TÜBİTAK, 2012. Proje No: 110K164, https://trdizin.gov.tr/publication/show/pdf/project/ TVRBek56ZzQ=.
• http://kedanismanlik.com/?SayfaID=134&ID2=134. Erişim: 06.06.2018.
• İnce, Abdullah. “Türkiye’de Yetişkin Kadınlara Yönelik Kur’ân Kursları Politika ve Uygulama Önerileri”. SETA Analiz 254, 2018: 1-34. https:// setav.org/assets/uploads/2018/08/254_YetiskinKadinlar.pdf.
• İnce, Abdullah. “(Kur’ân Kursu Öğreticisi Görüşlerine Göre) Kur’ân Kurslarının Dini Sosyalleşmeye Katkıları”. Diyanet İlmi Dergi 2 (2017a): 149-174.
• İnce, Abdullah. “Kur’ân Kurslarının Danışmanlık ve Rehberlik Fonksiyonu: Öğretici Görüşlerine Dayalı Sosyo-Psikolojik Bir Analiz (Sakarya İli Örneği)”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (2017b): 121- 149.
• Kahraman, Ahmet Burak - Kahraman, Fatih. “Dezavantajlılığın Çocuk Halleri: Dünyada Ve Türkiye’de Dezavantajlı Gruplarda Yer Alan Çocukların Durumu”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 8/20 (2017): 255-268.
• Kaynar, Mehmet Nuri. Dezavantajlı Grupların Eğitim Sürecine Kazandırılmasında Yerel Yönetimlerin Katkısı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, 2014.
• Keskin, Sevtap. “Türkiye’de Kadın Girişimcilerin Durumu”. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 9/1 (2014): 71-94.
• Köylü, Mustafa. Yetişkinlik Dönemi Din Eğitimi. İstanbul: DEM, 2004. Kurt, İhsan. Yetişkin Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2000.
• MARKA Doğu Marmara Kalkınma Ajansı. “Dilovası’nda Dezavantajlı Grupların İstihdam Potansiyelinin Artırılması: Araştırma Sonuç Raporu”. 2011. http://www.dogumarmarabolgeplani.gov.tr/pdfs/10_sosyal_76_DilovasiDezavantajliGruplarArastirmasi.pdf.
• Okçabol, Rıfat. Halk Eğitimi (Yetişkin Eğitimi). İstanbul: Der Yayınları, 1996.
• Özbey, Çetin. Çocuk Sorunlarına Yapıcı Çözümler. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 2004.
• Özdemir, Murat. Türkiye’de İçgöç Olgusu, Nedenleri ve Çorlu Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, 2008.
• Özer, Yunus Emre - Çolak, Murat. “Yoksulluk, Dezavantajlı Grup Ve Suç İlişkisine Yönelik Bir Alan Araştırması: İzmir Kadın Sığınma Evleri Örneği”. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 29/3 (2015): 479-491.
• Sapancalı, Faruk. “Avrupa Birliği’nde Sosyal Dışlanma Sorunu ve Mücadele Yöntemleri”. Çalışma ve Toplum 6 (2005): 51-106.
• Sherkat, Darren E. “Dini Sosyalleşme: Etki Kaynakları ve Araçların Etkileri”. Trc. Özcan Güngör, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/3, (Winter 2013): 279-297.
• Şahin, Tijen. “Sosyal Dışlanma ve Yoksulluk İlişkisi”. Yardım ve Dayanışma 1/2 (2010): 71-80.
• Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlük. Erişim: 30.05.2018. http:// www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK. GTS.5b0ff8375d7ae7.93857086.
• Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 07 Mart 2017. www.tuik.gov. tr, Erişim: 06.06.2018. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri. do?id=24643.
• Türkiye İstatistik Kurumu Eğitim istatistikleri. www.tuik.gov.tr, Erişim: 06.06.2018. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1018.
• Uyan Semerci, Pınar. “Ayrımcılık Bağlamında Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma”. Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar. Ed. Çayır, Kenan; Ayan Ceyhan, Müge. 189-199. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 393, 2012.
• Yıldırım, Yusuf Ziya. Dezavantajlı Bir Grup Olarak Engellilere Yönelik Eğitim Faaliyetleri: İSMEK Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2011.
• Zimbardo, Philip George - Henderson, Lynne. “Comorbidity in Chronic Shyness”. Depression and Anxiety 12 (2000): 232-237.
• Zimbardo, Philip George. Shyness: What is it and what to do about it. reading. MA: Addision-Wesley Publishing Company, 1977.