LÂDİK SECCADE HALILARINDA MİHRAP ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 55, 106 - 118, 21.02.2018

Çiğdem Karaçay

Öz

Lâdik, Konya İlinin Sarayönü
ilçesine bağlı bir mahalledir. Saray seccadelerinin etkisinde gelişme gösteren
Lâdik halıları zengin motif ve kompozisyon özellikleriyle Anadolu halı sanatına
değerli örnekler kazandırmıştır. Bugün müze ve özel koleksiyonların en değerli
parçaları arasında yer alan bu halılar milli kültürümüzün değerlerini
yansıtmaktadır. Bu araştırmanın amacı; Lâdik yöresinde dokunmuş bir grup
halının mihrap özelliklerini incelemektir. Bu kapsamda, Türkiye’deki müzelerden
ve www.turkelhalilari.gov.tr internet
adresinden ulaşılan 12 adet mihraplı halı ele alınmıştır. Bu halıların mihrap
tasviri ve mihrap süsleme kompozisyonu incelenmiştir. İnceleme sonucunda;
eserlerin dört tanesinin üç nişli, sekiz tanesinin tek nişli mihraplı olduğu
saptanmıştır. Mihrap nişinde tasvir edilen süsleme kompozisyonunda; boş, sütun,
ibrik, manzara, yazı, kandil, hayat ağacı ve çiçek motifi kullanıldığı tespit
edilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Konya, Lâdik, Mihrap, Halı, Seccade

ANALAYZING MIHRAB FEATURES IN LADIK PRAYER RUGS

Öz

Ladik
is a region belonging to Sarayonu town of Konya, Ladik rugs, which have
improved with the influence of Saray prayer rugs, presents valuable examples to
Anatolian rug art with their rich pattern and composition characteristics.
Today, those rugs that decorate myseums and privite collections represent our
cultural values. In this study a group of Ladik prayer rugs are examined. The
aim of this research is to examine properties of a group of rug which weaved in
Ladik region. In this scope the rugs which are available in Turkish museum and www.turkelhalilari.gov.tr website. The mihrab description & mihrab decoration composition
of these rugs were investigated. At the end of the investigation, it was
determined that four of the pieces had three niche and eight of the pieces had
single niche. It was determined that emty, column, ewer, scene, inscription,
lampion, tree of life and flower patterns were used in the decoration
composition described in mihrab nische. 

Anahtar Kelimeler

Konya, Ladik, Mihrab, Rug

Kaynakça

• Akpınarlı, F.H., ve Özdemir, H.A. (2016). Konya-Lâdik Halılarındaki Motiflerin İncelenmesi. İDİL, Cilt 5, Sayı 23: s. 955-982.
• Aksel, M. (1966). Türklerde Dini Resimler. Elif Yayınları. İstanbul.
• Aslanapa, O. (1972). Türk Halı Sanatı. Yapı ve Kredi Bankası, Binbirdirek Matbaacılık San. A.Ş Basımevi. İstanbul.
• Aslanapa, O. (2005). Türk Halı Sanatının Bin Yılı. İnkılap. İstanbul.
• Barışta, H.Ö. (1995). Sarayönü ve Lâdik’te Bulunan Türk Halılarından Bazı Örnekler. Vakıflar Dergisi, Sayı: XXV: s. 211-234.
• Bozkurt, T. (2014). İslam Mimarisinde Mihrap Sembolizmi. Prof. Dr. Selçuk Mülayim Armağanı, Sanat Tarihi Araştırmaları, Lale Yayıncılık, Kültür ve Sanat Yayınları: 2, s. 185-205.
• Butterweck, G., ve Orasch, D. (1986). Handbook of Anatolian Carpets. Im Eigenverlag. Wien.
• Deniz, B. (1986). Lâdik Halıları. Bilim Birlik Başarı, Y. 12, S. 46: s. 13-18.
• Deniz, B. (2000). Türk Dünyasında Halı Kilim ve Düz Dokuma Yaygıları. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. Ankara.
• Dimand, M.S., (1973). Oriental Rugs in the Metropolitan Museum of Art. The Metropolitan Museum of Art. New York.
• Eiland, M. L. (1998). Oriental Carpets. Bulfinch Press. Belçika.
• Erbek, G. (1987). Anatolian Motifs From Çatalhöyük To The Present. (basım yeri yok).
• Erdmann, K. (1970). Seven Hundred Years of Oriental Carpets. University of California Press. California.
• Formenton, F. (1972). Oriental Rugs and Carpets. The Hamlyn Publishing Group Limited. London.
• Gantzhorn, V. (1991). The Christian Oriental Carpets. Benedikt Taschen. Köln.
• Grabar, O. (1998). İslam Sanatının Oluşumu. N. Yavuz (Çev.). YKY. İstanbul.
• Hawley, W. A. (1970). Oriental Rugs Antique and Modern. Dover Publications. New York.
• Karaçay, Çiğdem (2016). Batılılaşma Dönemi Türk Sanatında Manzara Tasvirinin Türk Halı Sanatına Yansıması. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaymak, F. (2012). Konya Etnoğrafya Müzesi’nde Bulunan Lâdik Halıları ve Görsel Çözümlemeleri. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü,
• Kervan, G., ve Önel, L. (2012). Konya Müzesi Halı Kataloğu I. Ed. M. Çıpan. Konya Müzesi Müdürlüğü. Konya. Kuban, D. (2001). Divriği Mucizesi. YKY. İstanbul.
• Kur’an-ı Kerim, Ankara, Türk Diyanet Vakfı, 1993.
• Tazecan, H. (1989). Saf Kilim Seccadeler Üzerine Bir Deneme. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,.
• Yılmaz, N. (1999). El Dokumalarındaki Motiflere İkonografik Yaklaşım. 2000’li Yıllarda Türkiye’de Geleneksel Türk El Sanatlarının Sanatsal, Tasarımsal ve Ekonomik Boyutu Sempozyumu Bildirileri. Kültür Bakanlığı. s. 329-332.
• www.turkelhalilari.gov.tr, 01.02.2017 tarihinde erişildi.
• metmuseum.org/art/collection/search/452571, 01.02.2017 tarihinde erişildi.