Türkiye’de Cari İşlemler Açığın Nedenleri ve Cari İşlemler Açığı - Dış Ticaret Açığı İlişkisi

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 163 - 178, 30.12.2018

Ali Konak

https://doi.org/10.35342/econder.468392

Cited By: 2

Öz

Cari işlemler açığı, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan
ülke ekonomileri açısından önemli iktisadi sorunlardan birini oluşturmaktadır.
Ülke ekonomileri açısından önemli bir gösterge niteliği taşıyan cari işlemler
açığı genel olarak, bir ülkenin mal ve hizmet ihracatı ile ithalatı arasındaki
farktan kaynaklanabileceği gibi kamusal gelirlerinden daha fazla kamu harcaması
yapılmasından ya da yatırım harcamalarının ülke tasarruflarını aşmasından
kaynaklanabilir. Bu bağlamda önemi gittikçe artan cari işlemler açığına nelerin
sebebiyet verdiği ve bu sebeple içerisinde özellikle dış ticaret açıklarının
etkisini incelemek amacıyla hazırlanmış olan bu çalışmada dış ticaret açığının
cari işlemler açığı üzerindeki etkileri 2000-2017 dönemi için yıllar itibariyle
ve veriler yardımıyla incelenmiştir. Yapılan inceleme neticesinde, cari açığın
artış göstermesinde pek çok faktör yanında dış ticaret açığına neden olan faktörlerinde
etkili olduğu, bu faktörlerin ise döviz kurlarında meydana gelen dalgalanmalardan,
ithal girdi bağımlılığındaki artışlardan, nüfus artışlarına bağlı olarak artış
gösteren teknoloji yoğun ithal mal talebindeki artıştan ve ekonomik büyüme isteğinden
oluştuğu tespit edilmiştir. Ayrıca dış ticaret açıkları ile cari işlem
açıklarının yıllar itibariyle değişim açısından paralellik gösterdiği tespit
edilmiş, buna ilaveten özelde enerji ithaline ve genelde de bütün ara
mallarının ithaline bağlı olarak ortaya çıkan ithalat artışlarının dış ticaret
açığını artırdığı, dış ticaret açığında meydana gelen artışların ise cari
işlemler açığının artmasına neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cari İşlem Açıkları, Sürdürülebilirlik, İhracat, İthalat, Johansen Eş-Bütünleşme Testi

Reasons of Current Account Deficit in Turkey And The Relationship Between Current Open And Foreign Trade Deficit

Öz

The current account
deficit is one of the major economic problems in both the developed and
emerging economies of the country. The current account deficit, which is an
important indicator for the economies of the country, is generally due to the
difference between the exports of goods and services in a country, as well as the
public expenditure of more than its public revenues or Investment expenditures
can be caused by exceeding the country's savings. In this context, the impact
of the foreign trade deficit on the current transactions deficit in this study,
which has caused the increasing importance of the current account deficit and
is therefore prepared to investigate the impact of foreign trade deficits in
particular. It has been examined for the period 2000-2017 years and with the
help of data. As a result of the review, many factors in the increase of the
current account deficit, as well as the factors that cause foreign trade
deficit, these factors occurring in exchange rates, fluctuations in the
imported input dependence, Depending on the population increases, the technology
has been found to be an increase in demand for heavy import goods and economic
growth request. In addition, foreign trade deficits and current account
deficits as of the years change have been identified in terms of parallelism,
in addition in particular, imported energy and imported goods are generally
depending on all the resulting import increases increase the trade deficit, the
trade deficit is of the increases occurring in the current account deficit
increased to conclude.  

Anahtar Kelimeler

Current Account Deficits, Sustainability, Import, Export, Johansen Co-integration Test

Kaynakça

• Altunöz, U. (2014). Cari Açık Sorununun Temel Nedenleri ve Sürdürülebilirliği: Türkiye Örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, 115-132, Ekim, 2014.
• Çak, M. (2013). Türkiye’de Cari Açık. İstanbul: Beşir Kitabevi.
• Doğan, E. ve Bayraç, H. N. (2014). Türkiye’de Cari Açık Sorunu Üzerine Mikro Temelli Bir Yaklaşım. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 97-124.
• Kalkan, S. (2011). Cari İşlemler Açığında Neler oluyor? Bu Defa Farklı mı, Yoksa Aynı mı?, TEPAV Değerlendirme Notu, Erişim Adresi (25.6.2017). http://www.tepav.org.tr/upload/files/1298360666-9.Cari_Islemler_Aciginda_Neler_Oluyor.pdf
• Kaya, M. (2016). Türkiye’de Cari Açık Sorunu ve Nedenleri. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:6, S:10, (51- 75).
• Kutlay, M. (2015). The Turkish Economy at a Crossroads: Unpacking Turkey’s Currents Account Challange. IAI Working Paper 10, TOBB University of Economics and Technology, Ankara.
• Göçer, İ. ve Mercan, M. (2011a). Türkiye Ekonomisinde Cari Açığın Sürdürülebilirliği: Sınır Testi Yaklaşımı. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt:48, Sayı: 562, 35-51.
• Saygılı, Ş., Cihan, C., Yalçın, C. ve Hamsici T. (2010). Türkiye ve İmalat Sanayiinin İthalat Yapısı. TCMB Çalışma Tebliği. (No: 10/02)
• Telatar, E. (2011). Türkiye’de Cari Açık Belirleyicileri ve Cari Açık- Krediler İlişkisi. Bankacılar Dergisi, Sayı:78, s.22-36.
• Turan, Z. ve Barak, D. (2016). Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, C:4, S:2.
• Yeldan, E. (2010). Türkiye Ekonomisinde Dış Açık Sorunu ve Yapısal Nedenleri. T. Subaşat ve H. Yetkiner (Ed.), Küresel Kriz Çerçevesinde Türkiye'nin Cari Açık Sorunsalı (ss.34-47), Ankara: Efil Yayınevi.