MALEZYA’DA DEJİAO ÖRGÜTÜ: TARİHÇESİ VE ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 5, 79 - 95, 30.05.2019

Ahmad Tarmizi Bin Md Ariffin

Öz

Öz: Bu çalışma Malezya’da bulunan Dejiao örgütünün
tarihsel gelişimini incelemektedir. Dejiao, bir grup Teoçev’li tüccarının 1930’lı
yıllarda Çin-Japonya savaşının en şidddetli zamanlarında fuji aracılığıyla Liu Chunfang (Teo. Liu Chinwong) ve Yang Junsong
(Teo. Lang Hunsong) isimli Tang Hanedanlığı’nın Taoist ustaları ile iletişim
kurmaya başlamasıyla 1939 yılında Güney Çin’de bulunan Chaozhou bölgesi,
Guangdong eyaletinde kült bir oluşum olarak başladı. İkinci Dünya Savaşı’nın bitimi
ile birlikte Teoçev’li tüccarlar Tayland, Singapur ve Malezya gibi Güneydoğu Asya
bölgelerinde Dejiao’nun yayılması için dini propaganda yapmaya başladı. Bununla
birlikte, en fazla sayıda destekçi Malezya’da görülmektedir. Dejiao örgütü aynı
zamanda Malezya’da Çin’in bir yardımlaşma örgütü olarak da görev yaptığı için bu
örgütün temel özellikleri ve etkinlikleri tanrılara tapınma, tanrılarla iletişim
kurma (planchette divination) ve hayır
işleri ve yardım etkinlikleri olarak ele alınabilir.

Giriş:‘Dejiao’
kelimesinin anlamı ‘Erdem Öğretimi’dir. Çince ‘de’ kelimesi erdemler ve iyi
işler kavramlarıyla bağlantılı olarak kullanılır. Yine Çince ‘Jiao’
kelimesi ise ‘öğretme’ olarak çevrilebilir. Dejiao örgütü ‘Dejiao Hui’ olarak
adlandırılır. Bununla birlikte, Dejiao dinsel bir topluluktur ve bu oluşum aslında
bir tapınaktır ve her bir Dejiao tapınağının kendine özgü bir ismi vardır. Örnek
vermek gerekirse, Malaca’da bulunan Dejiao tapınağı Che Chiang Khor Moral
Uplifting Society (Ahlakı Artırma Topluluğu) olarak adlandırılır. Dejiao
tapınakları için ‘çardak’ anlamına gelen ‘ge’
kelimesi de kullanılır. Malezya’da Dejiao takipçilerinin büyük bir kısmını Teoçev
Çinlileri oluşturduğu için burada tapınaklara khor, kor ya da kok adları verilir. 

Dejiao
örgütü, Prasenjit Duara’nın 2001 tarihli “The Discourse of Civilization and
Pan-Asianism” (Medeniyet ve Pan-Asyacılık Söylemi) adlı makalesinde
belirttiği, dünyayı açgözlülük, açlık ve savaştan kurtarmayı amaç edinmiş Çin
Cumhuriyetinde var olan dini hareketlere atıfta bulunan “Kurtarıcı Topluluklar”ın
bir parçasıdır. Bu dini hareketler, ahlâkı geliştirmeyi hedefleyen yardım kurumlarından
zaman zaman şiddete meyilli ya da gizli topluluklara kadar uzanan geniş bir
aralıkta yer alır.
Kurtarıcı topluluklar, bilim, medeniyet, hayırseverlik ve hümanizm söylemlerini
sahiplenerek ve bunları yeniden oluşturarak Çin geleneklerini yenilemeye çalıştıkları
için modern sosyal değişikliklere adapte olurken büyük başarılar sergileyen Çin’in
geç İmparatorluk döneminin bin yılcı geleneği “White Lotus[3]” (Beyaz Nilüfer) hareketlerinin
varisleriydi.

Dejiao, 1939 yılında II.
Dünya Savaşı’nın çıkması ile birlikte ortaya çıkmıştır. Bu zaman diliminde Chaozhou
bölgesinde Teoçev tüccarları Chaozhou halkını Sino-Japon Savaşından kaynaklanan
kaos, hastalık ve felaketten kurtarmak için kutsal bir destek aradılar. Sino-Japon Savaşından
hemen sonra Yang Ruide, Ma Desan ve Wang Dezao isimli üç kişi bir ay boyunca kendilerini
arındırdıktan sonra Tanrılardan bir kehanet beklediler ve iki Taosit Tanrı, Liu
Chunfang ve Yang Yunsong, tüccarlar tarafından
yapılan nekromantik ayine cevap verdi. Tanrılar aynı zamanda bu üç adamın Dejiao’yu
sadece Çin’de değil aynı zamanda dünyanın her yerinde kurmaları gerektiğini ve
hastalık ve fakirlik sıkıntısı çeken kişilere tıbbi yardım sağlamalarını
bildirdi. Bu sebeple, 1939 yılında Chaoyang,
Guangdong eyaletinde Zi Xiang Ge (Pavilion of Purple Fragrance – Mor Koku
Çardağı) olarak bilinen yardımlaşma merkezi ya da yardım örgütü (phoenix hall) kuruldu. Shantou, Chaozhou
bölgesinde bulunan ve Güneydoğu Asya’ya gitmek isteyen Çinli göçmenler için
önemli bir liman şehridir, bu durum Dejiao hareketlerinin Güneydoğu Asya’da
yayılmasını sağlamıştır.

Alt Başlıklar:

Sonuç: Her
ne kadar Dejiao örgütü daha öncelerde dini
bir oluşum olarak şekillenmiş olsa da bu oluşumlar başta Malezya’da bulunan göçmen
Çinliler olmak üzere çok sayıda kişinin hayatına dokunmuştur. Dogmatik olmayan yaklaşımlarına
hayır işleri de eklenince başta dünyadaki en büyük Dejiao taraftarına sahip
olan Malezya’da bulunan Teoçev’liler olmak üzere kendilerini bu oluşuma adayan çok
sayıda takipçi kazanmışlardır. 1960’lı yıllardan itibaren Malezya’da bulunan Dejiao
örgütleri, Malezya’da bulunan çok
ırklı ve çok dinli problemlerle baş edebilmek adına farklı dogmatik yaklaşımlar
geliştirerek imajlarını değiştirmek için çaba harcamıştır. Bu durumu pekiştirerek
kalıcı hale getirecek en büyük dogmatik teşebbüslerden birisi beş büyük dini bir
araya getirme çabası olmuştur.

Bununla birlikte, Malezya’da bulunan çok sayıdakı
etnik grubu bir araya getirme girişimleri başta Malay halkından gelenler olmak
üzere büyük engellerle karşılaşmıştır. İslâmla bağlantılı bir imajı bünyelerinde
toplamak amacıyla Hazret-i Muhammed’in resminin kullanılmasının yasak olması
sebebiyle Arap harflerin ay ve yıldız sembollerini kullanmışlardır. Malezya
anayasasının 160. Maddesi Malezyalı bir kişiyi İslâm dinini kabul eden, bilinen
şekliyle Malay dilini konuşan ve Malay geleneklerine uyan birey olarak
tanımlamaktadır. Dolayısıyla, Malay vatandaşının İslâm dışında başka bir dine
geçmesi halinde o kişi artık vatandaş olarak kabul edilmiyor ve buna bağlı
olarak da Malezya’da yaşayan bir Malay olarak sahip olduğu önceliklerden mahrum
kalıyordı. Bu sebeple, Müslüman bir Malay olarak Allah’dan başka tanrılara bağlanmak
ve ibadet etmek ya da tapmak ya da Allah’ı diğer dinlerin tanrıları ile aynı
yerde tutmak dinden çıkmak anlamına gelmekteydi.

Bu sebepler, Dejiao örgütsel faaliyetlerinde Malayların
neden az sayıda yer aldığını açıklamaktadır. Ayrıca, İslâm ve Hıristiyanlık
dinlerine ait sembollerin sunaklarda kullanılan objelere dâhil edilmesi bu örgütlerin evrenselliği ve kapsayıcılığı ile
ilişkilendirilebilir.

Bir örgüt olarak modernizasyondan uzak kalamayan Dejiao aynı zamanda planchette divination’ın ritualistik
tarafıyla bağlantılı zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Toplumsal gidişat
sebebiyle oluşumların her durumu inançtan ziyade bilimsel bilgiye bağlı kalarak
anlamaya çalışmasını da beraberinde getirmiştir. Bu sebeple, Dejiao örgütlerinin pek çok ritüalistik alışkanlığı
terkedilmiştir. Ayrıca, Malezya’da yaşayan Çinliler daha eğitimli oldukları ve üyeler
de kutsal mesajları getiren kişilerin meşruluğu ve doğruluğu hakkında şüphe
duydukları için Dejiao’nun yayılması konusunda bazı sıkıntılar yaşanmıştır. Bunun
sonucu olarak, Dejiao örgütüne ait Ji ve Zhen grupları fuji’nin etkin destekleyicileri olarak görev
yaptı, Zi grubu 1967 ve 1977 yılları arasında bu faaliyeti geçici olarak
durdururken Zanhua grubu ise 1971 yılından sonra tanrıları Lu Dongbin
tarafından gelen direktif ile tamamen bıraktı. Sonuç olarak, toplumda meydana
gelen değişimler sadece Dejiao örgütlerinin eş zamanlı durumlara kendilerini
adapte etmeleri gerekmesinin yanı sıra diğer
dini haraketlerin da mevcut dünya şartlarına uyum sağlamak zorunda olduklarını
göstermektedir.

Kaynakça:

Barrick,
William D. “Inspiration and the Trinity”. The Master’s Seminary Journal
24/2

(2013):
179-197.

Chan, Wing-tsit. Religious Trends in Modern China.
New York: Columbia University Press,

1953.

Chao,
Wei-pang. “The Origin and Growth of the Fu Chi”. Folklore Studies 1 (1942): 9-27.

Chen,
Yong. “Conceptualizing “Popular Confucianism”: The Cases of Ruzong Shenjiao,

Yiguan
Dao and De Jiao”, Journal of Chinese
Religions 45/1 (2017): 63-83.

Clart,
Philip. “Moral Mediums: Spirit-writing and the Cultural Construction of Chinese
Spirit-

Mediumship”.
Ethnologies 25/1 (2016): 153-189.

Dadong,
Lu. “The Sound of One Hand: Between Meaning and No Meaning”. A New

Thoughtfullness
in Contemporary China: Critical Voices in Arts and Aesthetics.
Ed.

Jorg
Huber - Zhao Chuan. 29-44. New Brunswick: Transaction Publishers,2011.

Danylova,
Tatyana. “Born Out of Nothingness: A Few Words on Taoizm”. International  

Journal of Social Science
& Management 3/1 (2014): 1-6.

de
Crespigny, Rafe. “The Three Kingdoms and Western Jin: A History of China in the
Third

Century
AD”. East Asian History 1 (1991):
1-36.

Duara,
Prasenjit. “The Discourse of Civilization and Pan-Asianism”. Journal of World

History
12/1 (2001): 99-130.

Esposito,
John L. Islam: The Straight Path. New
York: Oxford University Press, 2005.

Formoso,
Bernard. “A Wishful Thinking Claim to Global Expansion? The Case of De Jiao”.

Asia Research Institute
Working Paper Series 96 (2007): 1-21.

Formoso,
Bernard. “Dejiao, a Chinese Religious Movement in the Age of Globalization”.

Journal
of Chinese Religions 38/1 (2010): 36-58.

Formoso,
Bernard. “Spirit-writing and Mediumship in the Chinese New Religious Movement

Dejiao
in Southeastern Asia”. Anthropos:
International Review of Anthropology and

Linguistics
109 (2014): 1-12.

Goh,
Daniel P. S. “Chinese Religion and the Challenge of Modernity in Malaysia and

Singapore:
Syncretism, Hybridisation and Transfiguration”. Asian Journal of Social

Science
37 (2009): 107-137.

Huang,
Yun. “Reconstructing Religion: An Anthropological Study on the Development of

Dejiao
organization in Contemporary Malaysia”. Journal
of East Asian Cultural

Interaction Study
5 (2012): 39-51.

Lang,
Graeme – Ragvald, Lard. “Spirit-Writing and the Development of Chinese Cults”.

Sociology of Religion
59/4 (1998): 309-328.

McGrath,
Alister E. Christianity: An Introduction.
USA: Blackwell Publishing Ltd., 2006.

Palmer,
David A. - Katz Paul R. – Wang, Chieun-chuan. “Redemptive Societies as

Confucian
NRMs?”. Journal of Chinese Theatre Ritual
and Folklore 172 (2011): 1-

12.

Tan,
Chee-beng. Chinese Religion in Malaysia: Temples and Communities.
Leiden: Boston,

Brill.
2018.

Tan,
Chee-beng. “Shantang: Charitable Temples in China, Singapore, and Malaysia”. Asian

Ethnology
71/1 (2012): 75-107.

Tan,
Chee-beng. The Development and Distribution of Dejiao Associations in
Malaysia and

Singapore:
A Study on a Chinese Religious Organization. Institute of
Southeast Asian

Studies,
Pasir Panjang: Singapore, 1985.

Tomalin,
Emma. “Buddhism and Development: A Background Paper”. Religions and

Development Working Paper
18. (2016): 1-41.

Yao,
Xinzhong. An Introduction to Confucianism. United Kingdom: Cambridge
University

Press,
2000.

Yoshihara,
Kazuo. ”Dejiao: A Chinese Religion in Southeast Asia”. Japanese Journal of

            Religious Studies 15 (1988): 199-221.

Anahtar Kelimeler

Dejiao, Fuji, Teoçev, Örgüt, Shantang

Kaynakça

• 1-Barrick, William D. “Inspiration and the Trinity”. The Master’s Seminary Journal 24/2 (2013): 179-197.2-Chan, Wing-tsit. Religious Trends in Modern China. New York: Columbia University Press, 1953.3-Chao, Wei-pang. “The Origin and Growth of the Fu Chi”. Folklore Studies 1 (1942): 9-27.4-Chen, Yong. “Conceptualizing “Popular Confucianism”: The Cases of Ruzong Shenjiao, Yiguan Dao and De Jiao”, Journal of Chinese Religions 45/1 (2017): 63-83.5-Clart, Philip. “Moral Mediums: Spirit-writing and the Cultural Construction of Chinese Spirit-Mediumship”. Ethnologies 25/1 (2016): 153-189.6-Dadong, Lu. “The Sound of One Hand: Between Meaning and No Meaning”. A New Thoughtfullness in Contemporary China: Critical Voices in Arts and Aesthetics. Ed. Jorg Huber - Zhao Chuan. 29-44. New Brunswick: Transaction Publishers,2011.7-Danylova, Tatyana. “Born Out of Nothingness: A Few Words on Taoizm”. International Journal of Social Science & Management 3/1 (2014): 1-6. 8-de Crespigny, Rafe. “The Three Kingdoms and Western Jin: A History of China in the Third Century AD”. East Asian History 1 (1991): 1-36.9-, Prasenjit. “The Discourse of Civilization and Pan-Asianism”. Journal of World History 12/1 (2001): 99-130.10-Esposito, John L. Islam: The Straight Path. New York: Oxford University Press, 2005.11-Formoso, Bernard. “A Wishful Thinking Claim to Global Expansion? The Case of De Jiao”. Asia Research Institute Working Paper Series 96 (2007): 1-21.12-Formoso, Bernard. “Dejiao, a Chinese Religious Movement in the Age of Globalization”. Journal of Chinese Religions 38/1 (2010): 36-58.13-Formoso, Bernard. “Spirit-writing and Mediumship in the Chinese New Religious Movement Dejiao in Southeastern Asia”. Anthropos: International Review of Anthropology and Linguistics 109 (2014): 1-12.14-Goh, Daniel P. S. “Chinese Religion and the Challenge of Modernity in Malaysia and Singapore: Syncretism, Hybridisation and Transfiguration”. Asian Journal of Social Science 37 (2009): 107-137.15-Huang, Yun. “Reconstructing Religion: An Anthropological Study on the Development of Dejiao organization in Contemporary Malaysia”. Journal of East Asian Cultural Interaction Study 5 (2012): 39-51.16-Lang, Graeme – Ragvald, Lard. “Spirit-Writing and the Development of Chinese Cults”. Sociology of Religion 59/4 (1998): 309-328.17-McGrath, Alister E. Christianity: An Introduction. USA: Blackwell Publishing Ltd., 2006.18-Palmer, David A. - Katz Paul R. – Wang, Chieun-chuan. “Redemptive Societies as Confucian NRMs?”. Journal of Chinese Theatre Ritual and Folklore 172 (2011): 1-12.19-Tan, Chee-beng. Chinese Religion in Malaysia: Temples and Communities. Leiden: Boston, Brill. 2018.20-Tan, Chee-beng. “Shantang: Charitable Temples in China, Singapore, and Malaysia”. Asian Ethnology 71/1 (2012): 75-107.21-Tan, Chee-beng. The Development and Distribution of Dejiao Associations in Malaysia and Singapore: A Study on a Chinese Religious Organization. Institute of Southeast Asian Studies, Pasir Panjang: Singapore, 1985.22-Tomalin, Emma. “Buddhism and Development: A Background Paper”. Religions and Development Working Paper 18. (2016): 1-41.23-Yao, Xinzhong. An Introduction to Confucianism. United Kingdom: Cambridge University Press, 2000.24-Yoshihara, Kazuo. ”Dejiao: A Chinese Religion in Southeast Asia”. Japanese Journal of Religious Studies 15 (1988): 199-221.