Okul Psikolojik Danışmanlarının Kullandıkları Unvanın Mesleki Kıvanç, Psikolojik Danışman Özyeterliği ve Bazı Özniteliklerle Yordanması

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 2, 653 - 675, 29.12.2017

Aynur Eren Gümüş

https://doi.org/10.12984/egeefd.315891

Öz

Bu araştırmanın
amacı, okul psikolojik danışmanlarının sosyal etkileşimlerde kullandıkları
unvan ile psikolojik danışman kimliğinden duydukları kıvanç, psikolojik
danışman özyeterliği ve cinsiyet, kıdem, eğitim düzeyi ve unvanlar arasındaki
farkı önemseme gibi değişkenlerle arasındaki ilişkiyi incelemektir. Ayrıca yordayıcı
olan değişkenlerin psikolojik danışman unvanını kullanmayı tercih eden meslek
elemanlarını ne kadar doğru sınıflandırdığını görmek amaçlanmıştır. Araştırma
ilişkisel tarama modeline göre yapılmıştır. Çalışma grubunu İstanbul’daki
okullarda çalışan 214 psikolojik danışman oluşturmuştur. Araştırma kapsamında veri
toplama aracı olarak kullanılan Psikolojik Danışman Mesleki Kıvanç Ölçeği ve Psikolojik Danışman Özyeterlik
Ölçeği’nin Türkçeye uyarlaması da yapılmıştır. Veriler aşamalı lojistik regresyon analizi (Olabilirlik
Oranı ile İleriye Doğru Yöntemi) ile analiz edilmiştir. Model veri uyumu için
yeterli kanıt bulunan araştırmada, okul psikolojik danışmanlarının
sosyal etkileşimlerde kullandıkları unvan ile psikolojik danışman kimliğinden
duydukları kıvanç ve psikolojik danışman özyeterliği puanları arasında pozitif
yönde anlamlı düzeyde bir ilişkinin olduğu ve sadece bu iki değişkenin modelde açıkladıkları
varyans ile (Nagelkerke
R²= 0,322;
p<,001) anlamlı yordayıcılar oldukları bulunmuştur. Modelin 124 psikolojik danışman unvanını kullanan
katılımcının 100’ünü (%80.6) doğru sınıflandırdığı görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Psikolojik danışman mesleki kimliği, mesleki kıvanç

Kaynakça

• ACA-American Counseling Association. (2009). 20/20 Statement of principles advances the profession. http://www.counseling.org/PressRoom/NewsReleases adresinden elde edildi.
• Akkoyun, F. (1995). PDR’de unvan ve program sorunu: Bir inceleme ve öneriler. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (6), 1-21.
• Aladağ, M. ve Bektaş, D. Y. (2009). Examining individual-counseling practicum in a Turkish undergraduate counseling program. Egitim Arastirmalari-Eurasian Journal of Educational Research, 37, 53–70.
• Atıcı, M. Özyürek, R. ve Çam, S. (2005). Okul danışmanlığı uygulamalarının yetkinlik beklentisi algıları ve mesleki benlik saygısı üzerindeki etkilerinin boylamsal olarak incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(24), 7-24.
• Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. American Psychologist, 44, 1175-1184. Brott, P.E. ve Myers, J.E. (1999). Development of professional school counselor identitiy. A grounded theory. Professional School Counseling, 2(5), 339-348.
• Büyükgöze Kavas, A. (2011). Bireysel ve grupla psikolojik danışma uygulamalarına yönelik bir değerlendirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 411-432.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler için çok değişkenli istatistik. SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: PegemA. ss. 58-98.
• Doğan, S. (1991). Başlangıcından bugüne Türk resmi dokümanlarında rehberlik kavramı ve anlayışı: Bir inceleme. Rehberlik ve Psikolojik Danışma Dergisi, 1(2), 29-44.
• Doğan, S. (1996). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik alanında meslek kimliğinin gelişimi ve bazı sorunlar. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(7), 32-44.
• Doğan, S. (1998). Counseling in Turkey: Current status and future challenges. Education Policy Analysis Archieves, 6(12), 1-12.
• Doğan, S. (2000). Psikolojik danışman eğitiminde akreditasyon gereği bir model önerisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 14, 31–38.
• Doğan, S. (2007, Ekim). Lisans Düzeyinde Psikolojik Danışman Yetiştirme Modeli’nin Geliştirilmesi Üzerine Düşünceler. IX. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde bildiri olarak sunuldu, Çeşme, İzmir.
• Doğan, S. (2008, Nisan). Türkiye’de psikolojik danışman eğitiminin rotası (The route of counselor education in Turkey). Uluslararası Psikolojik Danışma Kongresi’nde bildiri olarak sunuldu, İstanbul, Türkiye.
• Emerson, C.H. (2010). Counselor proffesional identity: Construction and validation of Counselor Proffesional Identity Measure. (Yayınlanmamış doktora tezi). http://libres.uncg.edu/ir/uncg/f/emerson_uncg_0154d_10396.pdf veri tabanından elde edildi. (Tez no: 10396).
• Gale, A.U. ve Austin, B.D. (2003). Professionalism’s challenges to professional counselors’ collective identity. Journal of Counselingve Development, 81, 3-10.
• Harris, B. (2009). Extra appendage or integrated service? School counsellors’ reflections on their professional identity in an era of education reform. Counselling and Psychotherapy Research, 9(3), 174-181. DOI: 10.1080/14733140903032208
• Haverkamp, B.H. ,Robertson, S.E., Cairns, S.L. ve Bedi, R.P. (2011). Professional Issues in Canadian Counselling Psychology: Identity, Education, and Professional Practice. Canadian Psychology, 52(4), 256–264. DOI: 10.1037/a0025214
• Healey, A. C. ve Hays, D.G. (2012). A Discriminant Analysis of Gender and Counselor Professional Identity Development. Journal of Counselingve Development, 90, 55-62.
• Johnson, E., Baker, S. B., Kopala, M., Kiselica, M. S., ve Thompson, E. C. (1989). Counseling self-efficacy and counseling competence in prepracticum training. Counselor Education and Supervision, 28, 205-218.
• Kaplan, D.M. ve Gladding, S.T. (2011). A Vision for the Future of Counseling: The 20/20 Principles for Unifying and Strengthening the Profession. Journal of Counselingve Development, 89, 367-372.
• Kenkel, M. B., Deleon, P. H., Mantell, E. O., ve Steep, A. E. (2005). A psychologist by any other name: Response to commentary to John L. Arnett. Canadian Psychology, 46, 212–214.
• Kuzgun, Y. (1990). Rehberlik ve psikolojik danışmada unvan sorunu. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(1), 32-38.
• Lent, W.L., Hill, C.E. ve Hoffman, M.A. (2003). Development and validation of the counselor activity self-efficacy scales. Journal of Counseling Psychology, 50, 97-108.
• Marshall, A. (2000). Developmental themes and self-efficacy for career counsellors. Paper presented at the Annual National Consultation on Career Development, Ottawa, Ontario. Melchert, T.P., Hays, V.L., Wiljanen, V.M., ve Kolocek, A.K. (1996). Testing models of counselor development with a measure of counseling self-efficacy. Journal of Counseling ve Development, 74, 640-644.
• Mellin, E.A., Hunt, B. ve Nichols L. M. (2011). Counselor Professional Identity: Findings and Infiplications for Counseling and Interprofessional Collaboration. Journal of Counseling ve Development, 89, 140-147.
• Myers, J.E., Sweeney, T.J. ve White, V.E.(2002). Advocacyfor counseling and counselor. A proffesional imperative. Journal of Counseling ve Development, 80, 394-402.
• Nugent, F. A. (1990). An introduction to the profession of counseling. Columbus: Merril Pub.
• Nugent. F. A. ve Jones. K. D. (2009). Introduction to the profession of counseling (5th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• O'Byrne, K. ve Rosenberg. J. I. (1998). The practice of supervision: A sociocultural perspective. Counselor Education and Supervision, 38, 34-42.
• Owen, D.W. (2007). In search of excellence in the profession of counseling: Pathway to professionalism. İçinde R. Özyürek, F. Korkut-Owen ve D.W. Owen (Ed.). Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik-Cilt 1. (ss.1-20). Ankara: Türk PDR-Der ve Nobel.
• Pişkin, M. (2006). Türkiye’de Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin dünü, bugünü ve yarını. İçinde M. Hesapçıoğlu ve A. Durmuş (Ed). Türkiye’de eğitim bilimleri: Bir bilanço denemesi. (ss.458-501). Ankara: Nobel.
• Remley, T.P. ve Herlihy, B. (2007) Ethical, legal, and professional issues in counseling (2. Ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Skovholt, T. M., ve Ronnestad, M. H. (1992). Themes in therapist and counselor development. Journal of Counseling and Development, 70, 505-515.
• Swickert, M.L. (1997). Perceptions regarding the professional identity of counselor education doctoral graduates in private practice: a qualitative study. Counselor Education and Supervsion, 36(4), 332-340. DOI: 10.1002/j.1556-6978
• Smith, H.B. (2001). Proffesional identity for counselors. The Handbook of Counseling içinde (Ed:.Locke, D.C, Myers, J, E. ve Herr, E.L.). Thousand Oaks: Sage.
• Stoltenberg, C. D. (1981). Approaching supervision from a development perspective: The counselor complexity model. Journal of Counseling Psychology, 28(1), 59-65.
• Webber, J. (2004). Factors affecting burnout in school counselors. Unpublished doctoral dissertation. Seton Hall University. (Yayınlanmamış doktora tezi). http://scholarship.shu.edu.dissertation veri tabanından elde edildi.(Tez no:1411).
• VanZandt, C.E. (1990). Professionalism: A matter of personal initiative. Journal of Counseling ve Development, 68, 243-245.
• Yerin Güneri, O., Büyükgöze Kavas, A. ve Koydemir, S. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının profesyonel gelişimi: Acemilikten olgunlaşmaya giden zorlu yol. İçinde R. Özyürek, F. Korkut-Owen ve D.W. Owen (Ed.). Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik-Cilt 1 (s.139-161). Ankara: Türk PDR-Der ve Nobel
• Yeşilyaprak, B. (2007). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik alanının gelişiminde Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneğinin yeri ve önemi. İçinde R. Özyürek, F. Korkut-Owen ve D.W. Owen (Ed.). Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik-Cilt 1 (ss.21-53). Ankara: Türk PDR-Der ve Nobel.