Aday Öğretmenlerde Meraklılık ve Bilgi Okuryazarlığı Üzerine İlişkisel Bir Çalışma

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 2, 353 - 368, 29.12.2018

İlkay Aşkın Tekkol Melek Demirel

https://doi.org/10.12984/egeefd.391231

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, aday öğretmenlerin meraklılık
ve bilgi okuryazarlığı düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. İlişkisel
tarama modelinde yürütülen araştırmanın çalışma grubunu Ankara’daki bir devlet
üniversitesinde öğrenim görmekte olan 340 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada
meraklılık ve bilgi okuryazarlığı arasındaki ilişki aday öğretmenlere uygulanan
ölçeklerle belirlenmiştir. Aday öğretmenlerin meraklılık düzeyleri Erwin (1998)
tarafından geliştirilen (Meraklılık İndeksi/3. versiyon) ve Diker Coşkun (2009)
tarafından Türkçe’ye uyarlama çalışması yapılan “Meraklılık Ölçeği” ile elde
edilmiştir. Aday öğretmenlerin bilgi okuryazarlık düzeylerini belirlemek
amacıyla ise Adıgüzel (2011) tarafından geliştirilen “Bilgi Okuryazarlığı
Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının meraklılık
puanlarının ölçek orta puanının üzerinde olduğu görülmüştür. Cinsiyet değişkeni
açısından kız öğrenciler lehine anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir.
Öğretmen adaylarının meraklılık düzeyleri, alan türleri açısından TM puanı ile
üniversiteye giren öğrenciler lehine farklılık göstermiştir. Meraklılık
düzeyleri ile öğrencilerin akademik başarı ortalamaları arasında anlamlı bir
farklılık olmadığı ortaya konmuştur. Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı puanlarının
ölçek orta puanının üzerinde olduğu görülmüştür. Öğretmen adaylarının bilgi
okuryazarlığı becerileri cinsiyete göre incelendiğinde kız öğrenciler lehine
anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Öğretmen adaylarının bilgi
okuryazarlığı düzeyleri, alan türlerine göre incelendiğinde sınıf eğitimi ve
okulöncesi eğitimi alanında (TM) öğrenim gören öğrencilerin bilgi okuryazarlığı
puanlarının, dil ve MF puanı ile üniversiteye giren öğrencilerden anlamlı
düzeyde yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının meraklılık düzeyleri
ile bilgi okuryazarlığı becerileri arasında pozitif yönlü, yüksek düzeyde bir
ilişki saptanmıştır. Meraklılığın bilgi okuryazarlığını yordama gücü
incelendiğinde ise, meraklılığın bilgi okuryazarlığının anlamlı bir yordayıcısı
olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

meraklılık, bilgi okuryazalığı, öğretmen adayları

Kaynakça

• Demirel, M. ve Diker-Coşkun, Y. (2009). Üniversite öğrencilerinin meraklılık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (18), 111-134.
• Deringöl, Y., Yaman, Y., Özsarı, İ. & Gülten, D. Ç. (2010). İlköğretim öğretmen adaylarının meraklılık düzeylerinin incelenmesi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-13 November, Antalya, 492-497.
• Diker Coşkun, Y. (2009). Üniversite öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Doyle, C. S. (1992). Outcome measures for information literacy within the national education goals of 1990. Final Report to National Forum on Information Literacy, June 24, ERIC.
• Edelman, S. (1997). Curiosity and exploration. Çevrimiçi kaynak: https://www.csun.edu/~vcpsy00h/students/explore.htm. 05.02.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Fulcher, K. H. (2004). Towards Measuring Lifelong Learning: The Curiosity Index. (Yayımlanmamış doktora tezi). James Madison University.
• Gülnar, M. (2016). Öğrencilerin Bilgi Okuryazarlığı Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Korkut, E. ve Akkoyunlu, B. (2008). Yabancı dil öğretmen adaylarının bilgi ve bilgisayar okuryazarlık öz-yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 178-188.
• Loewenstein, G. (1994). The psychology of curiosity: A review and reinterpretation. Psychological Bulletin, 116 (1), 75-98.
• Koranda, D. & Sheehan, K. B. (2014). Teaching curiosity: an essential advertising skill? Journal of Advertising Education, 14-23.
• Adıgüzel, A. (2011). Bilgi okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 15-28.
• Maw, W. H. & Maw, E. W. (1961). Establishing criterion groups for evaluating measures of curiosity. The Journal of Experimental Education, 29, 299-305.
• Kurbanoğlu, S. (2010). Bilgi okuryazarlığı: kavramsal bir analiz. Türk Kütüphaneciliği, 24 (4), 723-747
• Polat ve Odabaş (2008). Bilgi toplumunda yaşam boyu öğrenmenin anahtarı: bilgi okuryazarlığı. Küreselleşme, Demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu, Antalya, 27-30 Mart 2008.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kashdan, T. B., Rose, P. ve Fincham, F. D. (2004) Curiosity and exploration: facilitating positive subjective experiences and personal growth opportunities. Journal of Personality Assessment, 82 (3), 291-305.
• Konokman, G. Y. ve Yelken, T. Y. (2014). Eğitim fakültesi öğretim elemanlarının yaşam boyu öğrenme yeterliklerine ilişkin algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (2), 267-281.
• Saban, A. İ. ve Saban, A. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişsel farkındalıkları ile güdülerinin bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 9 (1), 35-58.
• Saracaloğlu, A. S. (2008). Lisansüstü öğrencilerin akademik güdülenme düzeyleri, araştırma kaygıları ve tutumları ile araştırma yeterlikleri arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 179-208.
• Zurkowski, P. G. (1974). The information service environment: relationships and priorities. (Report ED 100391). Washington DC: National Commission on Libraries and Information Science.
• Akkoyunlu, B. (2008). Bilgi okuryazarlığı ve yaşam boyu öğrenme. 8. Uluslar arası Eğitim Teknolojisi Konferansında sunulan bildiri. 29 Ocak 2009 tarihinde http://ietc2008.home.anadolu. edu.tr/ietc2008/1b.doc adresinden alınmıştır.
• Argon, T. Öztürk, Ç. Kılıçaslan, H. (2008). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının bilgi okur-yazarlığı becerileri üzerine bir durum çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 13-22.
• Aşkın-Tekkol, İ. ve Demirel, M. (2016). An analysis of the relationship between curiosity and self-directed learning skills of teacher candidates. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, Special Issue for INTE 2016, 238-247.
• Aybek, B. ve Aslan, S. (2017). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16 (2), 373-385.
• Behrens, S. J. (1994) A conceptual analysis and historical overview of ınformation literacy. College & Research Libraries, 55, 309-322.
• Berlyne, D. E. (1978). Curiosity and learning. Motivation and Emotion, 2 (2), 97-175.
• Bruce, S. C. (1999). Workplace experiences of information literacy. International Journal of Information Management, 19, 33-47
• Demiralay, R. (2008). Öğretmen adaylarının bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanımları açısından bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.