İtalyanların Bodrum ve Çevresindeki Arkeolojik Faaliyetleri (1919-1928)

Yıl 2018, Cilt: 33 Sayı: 2, 357 - 373, 28.12.2018

Mevlüt Çelebi

https://doi.org/10.18513/egetid.502692

Cited By: 2

Öz

Osmanlı Devleti egemenliğindeki coğrafyada, 19. yüzyılın sonlarında büyük Avrupa devletlerinden gelen arkeologlar tarafından çeşitli araştırma ve kazılar yapıldı. Bu çalışmaların bilimsel yönü olmakla birlikte, devletlerinin yayılmacı siyasetlerine hizmet ettiği de bilinmektedir. İtalyan arkeologların Osmanlı topraklarında bu tür faaliyette bulunmaları 20. yüzyılın başlarına rastlar. İtalyan arkeologlar da, devletlerinin yayılmacı siyasetine hizmet ettiler. İtalyan arkeologlar, İtalya devleti tarafından hedef coğrafya olarak tespit edilen Antalya ve güneybatı Anadolu’da yayılmacı siyasetin öncüleri olarak çeşitli kazı ve incelemeler yaptılar. Böylece, bölgenin İtalyan kamuoyu tarafından tanınmasına yardımcı oldular. İtalyan arkeologlar, I. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele döneminde, Batı Anadolu topraklarında herhangi bir zorlukla karşılaşmadan çeşitli faaliyetlerde bulundular. Bodrum ve çevresinde de kazı ve onarım işleri yaptılar ve çıkartılan bazı eserleri İtalya’ya ve Rodos’a götürdüler. Anadolu’da çıkartılan eserlerin başka yerlere götürülmesi ve iade taleplerine olumsuz cevap verilmesi nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti, İtalyan arkeologlara Bodrum ve civarında çalışma izni vermedi. Bu, iki ülke ilişkilerinde çeşitli diplomatik sorunlara yol açtı. Ancak, İtalya ile ikili ilişkilerin normalleşmesiyle Türkiye Devleti, İtalyan arkeologlara, bazı kısıtlama, sınırlama ve kurallar dahilinde çalışma izni verdi.

Anahtar Kelimeler

Arkeoloji, Arkeoloji Heyetleri, Bodrum, Türk-İtalyan İlişkileri, İtalyan Arkeoloji Heyetleri

Archaeological Activities of Italians in Bodrum and its Environment (1919-1928)

Öz

Various researches and excavations were carried out by archaeologists from the great European states in the late of 19th century in the geography of the Ottoman Empire. The activities of these archaeologists served the expansionist politics of their own state. Italian archaeologists participated in archaeological activities in the Ottoman territories at the beginning of the 20th century. Italian archaeologists, like other archaeologists, served the expansionist politics of their state. Italian archaeologists have conducted various excavations and examinations as pioneers of expansionist politics in Antalya and southwest Anatolia, which are determined as the target geography by the Italian state. Thus, they helped the recognition of the region by the Italian public. During the First World War and the National Struggle, Italian archaeologists made various excavations without encountering any difficulties in Western Anatolia. They also carried out excavation and repair works in Bodrum and its vicinity and took some of the excavated works to Italy and Rhodes. Archaeologists working in excavations in Anatolia and the negative activities taken abroad to be given insights and artefacts due to be returned to the Republic of Turkey did not permit Italian archaeologists working in and around Bodrum. This has led to diplomatic problems in relations between the two countries. However, the normalization of bilateral relations with Italy, Government of Turkey gave the permission some restrictions, limitations and rules within the Italian archaeologist.

Anahtar Kelimeler

Archaeology, Archaeological Missions, Bodrum, Turkish-Italian Relations, Italian Archaeological Missions

Kaynakça

• KAYNAKLAR a. Arşiv Belgeleri Archivio Storico Diplomatico Ministero degli Affari Esteri. Başbakanlık Osmanlı Arşivi. Türkiye Cumhuriyeti Roma Büyükelçiliği Arşivi. b. Kitap ve Makaleler Arık 1936 Remzi Oğuz Arık, Türkiye’de 1935 Yılındaki Arkeoloji İşleri, İstanbul. Bezmen 2001 Cemil Bezmen, “Turizmde Arkeolojinin Görünümleri: Hacılar, Hocalar ve Diğerleri”, Cogito, Sayı: 28, s.106-115. Çelebi 2000 Mevlüt Çelebi, Türk Kaynaklarına Göre Atatürk Döneminde Türk-İtalyan Siyasî İlişkileri”, Atatürk 4. Uluslararası Kongresi, (25-29 Ekim 1999-Türkistan-Kazakistan), Bildiriler, C.I, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, s.265-287. Çelebi 2000 Mevlüt Çelebi, “Atatürk Dönemi Dış Politikasında İtalya Faktörü (1923-1938)”, Türkler, C.16, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s.661-671. Çelebi 2007 Mevlüt Çelebi, “Antalya Bölgesinde İtalyan Arkeoloji Heyetleri”, Adalya, No: X, s.387-402. D’Andria 1986 Francesco D‘Andria, “L’Archeologia italiana in Anatolia”, L’archeologia italiana nel Mediterraneo fino alla seconda guerra Mondiale, (Atti del convegno del 4-5 Novembre, Catania), a cura di Vincenzo la Rosa, Catania, s.93-106. Fındıklı 2011 Erhan Berat Fındıklı, İtalyanlar ve Türkler: Mekânın Reel ve Historiyografik İnşası (1922-43), Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul. Karaca 2004 Ali Karaca, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Arkeoloji Bilinci”, CIEPO Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Araştırmaları Uluslararası Komitesi XIV Sempozyumu Bildirileri (18-22 Eylül 2000, Çeşme), TTK Yayını, Ankara, s. 381-391. Özkan 1999 Süleyman Özkan, “Osmanlı Devleti’nde Arkeolojik Kazı ve Müzecilik Faaliyetleri”, Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, İzmir, s.449-478. Petricioli 1983 Marta Petricioli, L’Italia in Asia Minore, equilibrio Mediterraneo e ambizioni imperialiste all vigilia della prima guerra mondiale, Sansoni, Firenze. Petricioli 1986, Marta Petricioli, “Le missioni archeologiche italiane nei paesi del Mediterraneo: Uno strumento alternativo di politica internazionele”, L’archeologia italiana nel Mediterraneo fino 372