@article{article_1153221, title={Dini Diplomasi ve Şiileştirme Bağlamında İran’ın Afrika’daki Faaliyetleri: Fas, Tunus, Cezayir Örneği}, journal={Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi}, volume={9}, pages={135–166}, year={2023}, DOI={10.26513/tocd.1153221}, author={Karaoğlu, Orhan}, keywords={Iran, Africa, Shiism, Velayat-i Faqih, Foreign Policy}, abstract={İçinde bulunduğumuz 21. yüzyıl 2000’li yılların başında dönemin Güney Afrika Devlet Başkanı Thabo Mbeki tarafından "Afrika Yüzyılı" olarak tanımlanmıştır. Afrika’nın 21. yüzyılın ikinci yarısından itibaren uluslararası sistem içerisinde daha etkin rol oynaması ve küresel sahnede ağırlığı giderek artan bir aktör olması beklenmektedir. Küresel aktörlerin Afrika’da yer alması, bölgesel güçlerinde Afrika üzerinde siyaset geliştirmelerine zemin hazırlamıştır. Bu bağlamda bölgesel bir güç olan İran’ın Afrika özelinde Kuzey Afrika’daki faaliyetleri özellikle de Şiileştirme siyaseti diğer rakiplerine göre daha dikkat çekici bir şekilde ilerlemektedir. Pers İmparatorluğu’ndan miras alınan Farisi bakış açısının yanı sıra Şiilik günümüz İran’ının jeopolitik ve jeokültürel eğilimlerini önemli derecede etkilemiş ve etkilemeye devam etmektedir. Şiilik siyasallaşmasıyla birlikte İran’ın milli kimliğinin oluşturulmasında ve korunmasında önemli rol oynayan faktörlerden biri belki de en önemlisi haline gelmiştir. Bu bağlamda etrafındaki diğer medeniyetlerden farklı sosyokültürel bir sistem oluşturan İran Şiiliği, Şah İsmail döneminden itibaren Fars milliyetçiliği ile iç içe geçmiş ve günümüzde de güvenlik ve dış politika üzerinde temel belirleyici haline gelmiştir. Bu bağlamda bu makalede İran’ın Kuzey Afrika’da Fas, Tunus ve Cezayir’deki dini diplomasi ve Şiileştirme faaliyetleri ele alınacaktır. İran’ı ve özelinde İran dış politikasını doğru anlamak tek başına uluslararası ilişkiler disiplinini aşan bir konudur. Yani sadece uluslararası ilişkiler disiplini ve teorileriyle İran’ın toplumsal, siyasal, kültürel, ekonomik, dinsel, mezhepsel vb. yapılarını tam analiz etmemiz mümkün değildir. Bu noktada makalemizde disiplinler arası bir çalışmayla İslam Mezhepleri Tarihi ile Uluslararası İlişkiler disiplini bir araya getirilerek Şiiliğin İran dış politikasına olan etkileri Dini Diplomasi bağlamında değerlendirilecek ve bölgedeki gelişmeler Afrika’daki yansımaları özelinde de Fas-Tunus-Cezayir’deki yansımaları açık kaynak veri metodundan yararlanılarak vaka analizi yöntemiyle incelenecektir.}, number={2}, publisher={Sakarya University}