TY - JOUR T1 - DİJİTAL VATANDAŞLIĞA DÖNÜŞÜM (TÜRKİYE ÖZELİNDE): LİTERATÜR TARAMASI AU - Akdağ, Hakan AU - Şiraz, Fadıl PY - 2021 DA - December JF - TÜRKAV Kamu Yönetimi Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi JO - TÜRKAV KYE-SBD PB - Türkiye Kamu Çalışanları Kalkınma ve Dayanışma Vakfı (TÜRKAV) WT - DergiPark SN - 2791-9684 SP - 77 EP - 97 VL - 1 IS - 1 LA - tr AB - İnsanlığın toplu halde yaşamaya başladıktan sonra devletler kurmaya başlamasıylavatandaş kavramı ortaya çıkmıştır. Antik Yunan ve Roma İmparatorluğu dönemindekivatandaşlık anlayışı tüm insanları kapsamamakta; sadece yetişkin erkekler vatandaşsayılmaktaydı. Toplum hayatındaki gelişmeler, göçler, icatlar ve ticaretin gelişmesiylevatandaşlık kavramı da her dönem şekil değiştirmeye başlamıştır. Rönesans ve Reformhareketleri sonucunda ortaya çıkan yenilikler ve fikir hareketleriyle; sonra sanayi toplumunageçişte ve daha sonra da bilgi toplumuna geçişte de vatandaşlık değişime uğramıştır.Marshall tarafından belirtilen vatandaşlık boyutlarına toplumsal değişim ve ihtiyaçlara göreyeni boyutlar eklenmiş ve dijital dönüşümle vatandaşlık anlayışında gelişme yaşanmaktadır.Devlet-vatandaş-devlet ilişkisi dijital dönüşümle dijital vatandaşlık haline dönüşmektedir.Özellikle bilgisayar ve internetin kullanımının başlanmasıyla dijital dönüşüm hem devletkurumlarında hem de toplumun her kesiminde gerçekleşmektedir. Devletlerin dijitaldönüşümü hızı ülkeden ülkeye değişiklik göstermekle birlikte tüm devletler bu dönüşümekatılmaktadır. Dijital dönüşümlerle bireylerin haklarını kullanmaları ve sorumluluklarınıyerine getirmeleri açısından dijital yetkinliğe sahip olmaları gerekmektedir. Çünkü toplumhayatındaki dijital dönüşüm aynı zamanda vatandaşlığın da dijital boyutunu ön planaçıkarmaktadır. Ripple tarafından ortaya konulan dijital vatandaşlığın boyutları kabul görenboyutlardır. Bu boyutlar dijital erişim, dijital ticaret, elektronik ortamda alışveriş; dijitaliletişim; dijital okuryazarlık, dijital görgü kuralları, dijital hukuk, dijital hak vesorumluluklar, dijital sağlık ve dijital güvenlik olarak sıralanmaktadır. Dijital vatandaşlığın21. yüzyıl becerileriyle birlikte ele alınması da önem taşımaktadır. Bu beceriler ve belirlenentemalar dijital vatandaşlıkla örtüşmektedir. Bu çalışmada vatandaşlık hakkında kısa bilgiverilerek, endüstri çağından bilgi çağına toplumlarda dijitalleşme sürecinde dijitalvatandaşlık ele alınarak e-devlet süreci ve eğitimde dijital dönüşümle ilgili literatürtaramasını kapsamaktadır. Ayrıca Türkiye özelinde dijital dönüşüm ve dijital vatandaşlık 20.yüzyıl itibariyle ele alınmakta; Türkiye’de dijital dönüşüm çalışmaları ve uluslararası edevlet endekslerine göre sıralamasına yer verilmektedir. Sonuç olarak yapılan literatürtaraması değerlendirilmekte ve eğitim - öğretim sürecinde dijital vatandaşlığın yeri konusunadeğinilmektedir. KW - Vatandaşlık KW - Dijital Vatandaşlık KW - Dijital Dönüşüm KW - Dijital Vatandaşlık Eğitimi KW - 21. Yüzyıl becerileri CR - Aydemir, Ş. S. (1991). İkinci Adam 1938-1950. Cilt 2. İstanbul: Remzi Kitabevi CR - Birleşmiş Milletler [BM]. (2002). Benchmarking e-government: A global perspective. CR - https://publicadministration.un.org/egovkb/portals/egovkb/documents/un/en glish.pdf CR - Birleşmiş Milletler [BM]. (2010). E-Government survey 2010: Leveraging e-government at a time of financial and economic crisis. UN Publishing Section: New York CR - Birleşmiş Milletler [BM]. (2016). United Nations E-government Survey 2016: E-government in support of sustainable development. United Nations: New York. CR - https://publicadministration.un.org/egovkb/Portals/egovkb/Documents/un/2 016-Survey/E-Government%20Survey%202016.pdf CR - Barber, B. (1995). Güçlü demokrasi. (M. Beşikçi, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yay. CR - Bouineau, J. (1996). Fransa'da devrim döneminde yurttaşlar ve yurttaşlık. (T. Ilgaz, ve Y. Küey, Çev.) İstanbul: Kesit Yayıncılık. CR - Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi [CDDO]. (t.y.). Dijital dönüşüm. https://cbddo.gov.tr/dijital-donusum/ CR - Demirci, G. (2012). Türkiye'ye İnternetin Gelişi ve Gelişimi. CR - Bilgiustam. http://www.bilgiustam.com/turkiyeye-internetin-gelisi-vegelisimi/. Demirhan, Yılmaz ve Türkoğlu, İrfan; 2014, Türkiye’de E-Devlet Uygulamalarının Bazı Yönetim Süreçlerine Etkisinin Örnek Projeler Bağlamında Değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(22). CR - DPT. (2005). E-devlet proje ve uygulamaları. http://www.bilgitoplumu.gov.tr/wp-content/uploads/2014/04/eDevlet_Proje_ve_Uygulamalari_2005.pdf). CR - Goldie, J. G. S. (2016). Connectivism: A knowledge learning theory for the digital age?. Medical teacher, 38(10), 1064-1069. CR - http://dx.doi.org/10.3109/0142159X.2016.1173661 Gündüz, M. ve Gündüz, F. (2002). Yurttaşlık bilinci. Ankara: Anı Yayıncılık. CR - Heater, D. (2004). A History of education for citizenship. New York & Londra: Routledge Falmer & Taylor & Francis Group. CR - ITÜBİDB. (2013). İnternet'in tarihçesi. https://bidb.itu.edu.tr/seyirdefteri/blog/2013/09/07/internet'in-tarih%C3%A7esi CR - Kocaman Karoğlu, A., Bal, K. ve Çimşir, E. (2020). Toplum 5.0 sürecinde Türkiye’de eğitimde dijital dönüşüm. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3 (3) , 147-158. http://dx.doi.org/10.26701/uad.815428 CR - Kaya, A. (2000). Yurttaşlık, azınlıklar ve çokkültürlülük. A. Kaya, Yurttaşlık ve toplumsal sınıflar içinde, (ss. 135-169). Ankara: Gündoğan Yayınları. CR - MARKA (Doğu Marmara Kalkınma Ajansı). (2019). Bilişim Sektörü Raporu [Basın Bülteni]. CR - https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/bilisim_rap oru.pdf CR - Marshall, T. H. (2000). Yurttaşlık ve toplumsal sınıflar. A. Kaya, Yurttaşlık ve toplumsal sınıflar içinde, (A. Kaya, Çev., 1 b., ss. 13-82). Ankara: Gündoğan Yayınları. CR - MEB. (2018). 2023 Eğitim Vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/ Mossberger, K., Tolbert, C. J., & McNeal, R. S. (2007). Digital citizenship: The Internet, society, and participation. MIt Press. Online Etimology Dictionary. (2019). CR - https://www.etymonline.com/word/citizen Partnership for 21st Century Learning. (2019). Framework for 21st Century Learning. CR - http://static.battelleforkids.org/documents/p21/P21_Framework_Brief.pdf Pooworawan.Y.(2015).Challenges of New Frontier in Learning: Education 4.0. Document by Innovative Learning Center, Chulalongkorn University, Bangkok CR - Puncreobutr, V. (2016). Education 4.0: New challenge of learning. St. Theresa Journal of Humanities and Social Sciences, 2(2). CR - Ribble, M. (2015). Digital citizenship in schools: Nine elements all students should know. International Society for Technology in Education. CR - RTÜK. (t.y.) Hakkımızda. https://www.rtuk.gov.tr/hakkimizda/1749 Saka, E. (2019). Yeni medya çalışmaları V: Türkiye internet tarihi. CR - Istanbul: Alternatif Bilisim Dernegi Shelley, M., Thrane, L., Shulman, S., Lang, E., Beisser, S., Larson, T., & Mutiti, J. (2004). Digital citizenship: Parameters of the digital divide. Social Science Computer Review, 22(2). 256-269. CR - https://www.researchgate.net/publication/258189948_Digital_Citizenship_P arameters_of_the_Digital_Divide CR - Shulman, S.W., Beisser, S., Larson, T., & Shelley, M. (2002). Digital citizenship: Lessons learned asservice-learning meets the digital divide. In Proceedings of the second national conference on digitalgovernment research. (1-7. https://www.researchgate.net/profile/MackShelley/publication/221584856_Digital_Citizenship_Lessons_Learned_as_ ServiceLearning_Meets_the_Digital_Divide/links/02bfe50d7cb67728b5000000/Di gital-Citizenship-Lessons-Learned-as-Service-Learning-Meets-the-DigitalDivide.pdf CR - Sönmez, Ö. F. (2020). Dijital vatandaşlık ve sosyal bilgiler eğitimi. R. Turan ve H. Akdağ (Ed.) Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar - IV içinde (ss. 139-152). Ankara: Pegem. CR - Toffler, A. (1981). Üçüncü dalga. İstanbul: Altın Kitaplar. CR - Touraine, A. (1994). Modernliğin eleştirisi. (H. Tufan, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. CR - TRT. (t.y.). Tarihçe. https://www.trt.net.tr/Kurumsal/tarihce.aspx World Summit on the Information Society [WSIS]. Geneva 2003 - Tunis 2005. CR - http://www.itu.int/net/wsis/documents/doc_multi.asp?lang=en&id=2266|22 67 UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/turkav/issue//1207046 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2782049 ER -