TY  - JOUR
T1  - Konformizm (uymacı davranış): bir ölçek geliştirme çalışması
TT  - Conformism (Conformist behavior): a scale development study
AU  - Gokcen Kapusuz, Ayse
PY  - 2023
DA  - June
DO  - 10.17218/hititsbd.1215661
JF  - Hitit Sosyal Bilimler Dergisi
PB  - Hitit University
WT  - DergiPark
SN  - 2757-7449
SP  - 57
EP  - 73
VL  - 16
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu çalışmada, geçerli ve güvenilir bir konformizm (uymacı davranış) ölçeği geliştirmek amaçlanmıştır. Schwab (1980) tarafından önerilen üç aşamalı ölçek geliştirme adımları neticesinde 50 maddelik önerme havuzu oluşturulmuş, görünüş ve kapsam geçerliliği açısından 5 uzman görüşüne sunulmuş ve yapılan değerlendirmelerle 35 madde ölçekten çıkarılmıştır. Elde edilen 15 maddelik taslak ölçek özel sektörde çalışan 216 beyaz yakalı çalışana uygulanmıştır İstatistiki analizler neticesinde ölçek bütünlüğüne uymadığı düşünülen 5 madde daha modelden çıkarılmış ve ölçeğin değerlendirilmesi aşamasında 10 maddeli ve tek boyutlu, toplam varyansın %57.5’ini açıklayan bir model/ölçek elde edilmiştir. Analizler göstermiştir ki, konformizm (uymacı davranış) işe adanmışlık ile negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki içindeyken; işten ayrılma niyeti ile pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki içindedir. Ölçeğin tamamı için Cronbach alpha iç tutarlılık katsayısı .91 olarak tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, geliştirilen konformizm (uymacı davranış) ölçeğinin istatistiksel olarak geçerli ve güvenilir olduğunu kanıtlamaktadır.
KW  - Konformizm
KW  - Davranış
KW  - Konformist (Uymacı) Davranış
KW  - Ölçek Geliştirme
N2  - In this study, it is aimed to develop a valid and reliable conformity/conformism (conformist behavior) scale. As a result of the three-stage scale development process suggested by Schwab (1980), a 50-item proposition pool was created, presented to the opinion of 5 experts in terms of face and content validity, and 35 items were removed from the scale with the evaluations made. The obtained 15-item draft scale was applied to 216 white-collar employees working in the private sector. As a result of the statistical analysis, 5 more items that were thought to be incompatible with the scale integrity were removed from the model as well, and a 10-item, one-dimensional model/scale that explained 57.5% of the total variance was obtained during the evaluation of the scale. The analyzes showed that while conformism (conformist behavior) was negatively and significantly related to work engagement; there is a positive and significant relationship with turnover intention. The Cronbach alpha internal consistency coefficient for the entire scale was determined as .91. The results obtained prove that the developed conformism (conformist behavior) scale is statistically valid and reliable.
CR  - Armağan, M. (1997). Gelenek ve modernlik arasında. 2.baskı. İstanbul: İz Yayıncılık.
CR  - Ay, M.F. (2020). Ahlaki olgunluk ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Bilimname, XLIII, 3, 349-364. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilimname/issue/57637/669957
CR  - Ayre, C. ve Scally A.J. (2014). Critical values for Lawshe’s content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47(1), 79–86. doi: 10.1177/0748175613513808
CR  - Bala, V. ve Goyal, S. (2001). Conformism and diversity under social learning. Economic Theory, 17, 101–120. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/25055364
CR  - Bryman, A.ve Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis with SPSS Release 10 for Windows. London: Routledge Press.
CR  - Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26124/275190
CR  - Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
CR  - Carron, A. (1980). Social psychology of sport. Ithaca: Movement Publications.
CR  - Carron, A., Eys, M., Bray, S.R. ve Beauchamp, M.R. (2003). Role ambiguity and athlete satisfaction. Journal of Sports Sciences, 21, 391-401. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/10713151_Role_ambiguity_and_athlete_satisfaction
CR  - Cooper, J. ve Fazio, R.H. (1984). A new look at dissonance theory. Advances in Experimental Social Psychology, 17, 229-266. doi:10.1016/S0065-2601(08)60121-5
CR  - Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
CR  - Davis, L.L. (1992). Instrument review: getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research, 5, 194-197. doi:10.1016/S0897-1897(05)80008-4
CR  - Demiralp, D. ve Kazu, H. (2012). İlköğretim birinci kademe programlarının öğrencilerin yansıtıcı düşünmelerini geliştirmedeki katkısına yönelik öğretmen görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(2), 29-38. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/209700
CR  - Ellison, G. ve Fudenberg, D. (1993). Rules of thumb for social learning. Journal of Political Economy, 101, 612–643. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/2138741
CR  - Erbaşı, A. (2019). Yeşil örgütsel davranış ölçeği: bir ölçek geliştirme çalışması. Istanbul Management Journal, 86, 1–23. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/imj/issue/45658/572519
CR  - Erdemir, E. (2007). İşe almada aday odaklılık: kavramsal çerçeve ve ölçek geliştirme. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Eskişehir. Erişim adresi: https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/handle/11421/9339
CR  - Erkuş, A. (2011). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin Yayınları.
CR  - Field, A. (2009). Discovering statistic using SPSS for windows. London: SAGE Publications.
CR  - Finucane, M., Alhakami, A., Slovic, P. ve Johnson, S.M. (2000). The affect heuristic injudgments of risks and benefits. Journal of Behavioral Decision Making, 13, 1–17. doi: 10.1002/(SICI)1099-0771(200001/03)13:1 <1::AID-BDM333>3.0.CO;2-S
CR  - Fishbein, M. ve Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention and behavior: an introduction to theory and research. Massachusett: Addison-Wesley.
CR  - Forgas, J.P. (1995). Mood and judgment: the affect infusion model (AIM). Psychological Bulletin, 117, 39–66. doi: 10.1037/0033-2909.117.1.39
CR  - Forgas, J.P. (2002). Feeling and doing: affective influences on interpersonal behavior. Psychological Inquiry, 13, 1–28. doi:10.1207/S15327965PLI1301_01
CR  - Gould, D., Guinan, D., Greenleaf, C., Medbery, R. ve Peterson, K. (1999). Factors affecting olympic performance: perceptions of athletes and coaches from more and less successful teams. The Sport Psychologist, 13, 371-394. Erişim adresi: https://psycnet.apa.org/record/1999-15502-001
CR  - Hinkin, T.R. (1998). A brief tutorial on the development of measures for use in survey questionnaires. Organizational Research Methods, 1(1), 104-121. doi:10.1177/109442819800100106
CR  - Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M.R. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60. doi: 10.21427/D7CF7R
CR  - Humara, M. (2002). Personnels in athletic programs. [On-line] Athletic Insight: The Online Journal of Sport Psychology, 2(2). Erişim adresi: https://psycnet.apa.org/record/2001-03342-001
CR  - James, L.R., Demaree, R.G. ve Wolf, G. (1993). Rwg: an assessment of within-group interrater agreement. Journal of Applied Psychology, 78, 306–309. doi:10.1037/0021-9010.78.2.306
CR  - Joksimoviã, S. ve Maksiã, S. (2006). Vrednosne orijentacije adolescenata: usmerenost prema sopstvenoj dobrobiti i dobrobiti drugih. [Validity orientations of adolescents: tendency to own benefit and benefit of others]. Zbornik Instituta Za Pedago.Ka İstra.İvanja, 38(2), 415-429. Erişim adresi: https://ipir.ipisr.org.rs/handle/123456789/81
CR  - Kline, R.B. (2011). An easy guide to factor analysis. New York: The Guilford Press.
CR  - Konformizm. https://sozluk.gov.tr/
CR  - Lerner, J. ve Keltner, D. (2000). Beyond valence: toward a model of emotion specific influences on judgment and choice. Cognition and Emotion, 14(4), 473–493. doi:10.1080/026999300402763
CR  - Lewis, M.A., Hove, M.C., Whiteside, U., Lee, C.M., Kirkeby, B.S., Oster-Aaland, L., Neighbors, C. ve Larimer, M.E. (2008). Fitting in and feeling fine: conformity and coping motives as mediators of the relationship between social anxiety and problematic drinking. Psychology of Addictive Behaviors, 22(1), 58–67. doi:10.1037/0893–164X.22.1.58
CR  - Lindell, M.K., Brandt, C.J. ve Whitney, D.J. (1999). A revised index of interrater agreement for multi-item ratings of a single target. Applied Psychological Measurement, 23, 127–135. doi:10.1177/01466219922031257
CR  - Lüküslü, D. (2013). Necessary conformism: an art of living for young people in Turkey. New Perspectives on Turkey, 48, 79-100. doi:10.1017/S0896634600001898
CR  - Martin, S.B., Jackson, A.W., Richardson, P.A. ve Weiller, K.H. (1999). Coaching preferences of adolescent youths and their parents. Journal of Applied Sport Psychology, 11, 247-262. doi:10.1080/10413209908404203
CR  - McGartland, R.D., Berg-Weger, M., Tebb, S.S., Lee, E.S. ve Rauch, S. (2003). Objectifying content validity: conducting a content validity study in social work research. Social Work Research, 27(2), 94-104. doi:10.1093/swr/27.2.94
CR  - Mehrabian, A. ve Stefl, C.A. (1995). Basic temperament components of loneliness, shyness, and conformity. Social Behavior and Personality, 23(3), 253-264. doi:10.2224/sbp.1995.23.3.253
CR  - Mehrabian, A. (1997). Analysis of affiliation-related traits in terms of the PAD temperament model. Journal of Psychology, 131, 101-117. doi:10.1080/00223989709603508
CR  - Munro, B.H. (2005). Statistical methods for health care research. Philadelphia: Lippincott Williams ve Wilkins, 351-76. Erişim adresi: http://jumed15.weebly.com/uploads/5/8/7/5/58753271/munro%C3%A2s-statistical-methods-for-healt-care-research.pdf
CR  - Narimani, M. ve Ahari, S.S. (2008). A study of the relationship between team cohesion, role ambiguity and athletic performance in football team players. Research Journal of Biological Sciences, 3(1), 47-51. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/327405054
CR  - Niemand, J.R. (2006). An empirical investigation of the relationship between existential meaning-in-life and racial prejudice (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). University of Stellenbosch, South Africa.
CR  - Otrar, M. ve Argın, F.S. (2015). Öğrencilerin sosyal medyaya ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 391-403. Erişim adresi: http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/01.otrar.pdf
CR  - Sarıkaya, O. (2013). Konformizm-nonkonformizm açısından Edip Cansever’in şiiri. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2, 229-245. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/73015
CR  - Scharfstein, D. ve Stein, J. (1990). Herd behavior and investment. American Economic Review, 80, 465-479. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/2006678
CR  - Schumacker, R.E. ve Lomax, R.G. (2010). A beginner's guide to structural equation modeling. New York, Taylor & Francis Group, 85-90. doi:10.4324/9781410610904
CR  - Schwab, D.P. (1980). Construct validity in organizational behavior. Cummings, L.L. and Staw, B.W. (Eds.). Research in Organizational Behavior, JAI Press. Greenwich CT.
CR  - Schwarz, N. ve Clore, G.L. (2007). Feelings and phenomenal experiences. E. T. Higgins, ve A. Kruglanski (Eds.), Social psychology: handbook of basic principles 2nd ed., (s. 385–407) içinde. Guilford Press. doi:10.1080/02699930903274322
CR  - Shuttleworth, M. (2016). Content validity. Erişim adresi: https://explorable.com/contentvalidity.html
CR  - Sias, R. (2004). Institutional herding. Review of Financial Studies, 17, 165-206. doi:10.1093/rfs/hhg035
CR  - Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
CR  - Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel İikeler ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
CR  - Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Allynand Bacon.
CR  - Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayıncılık, Ankara.
CR  - Tezbaşaran, A.A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: TPD Yayınları.
CR  - Vallerand, R.J., Deshaies, P., Cuerrier, J.P., Pelletier, L.G., ve Mongeau, C. (1992). Ajzen and Fishbein’s theory of reasoned action as applied to moral behavior: a confirmatory analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 62(1), 98-109. doi:10.1037/0022-3514.62.1.98
CR  - Van der Loo, H. ve Van Reijen, W. (2003). Modernleşmenin paradoksları, (çev. Kadir Canatan), 2.Baskı, İstanbul, İnsan Yayınları, 191-192.
CR  - Veneziano, L. ve Hooper, J. (1997). A method for quantifying content validity of health-related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1), 67-70. Erişim adresi: https://www.scienceopen.com/document?vid=8254f3c9-3a49-4e44-b430-1643adfc84ae
CR  - Vuèkoviã, I., Gadziã, A., Sekuliã, Z. ve Lepir, D. (2010). Social characteristics and conformity of basketball players. Exercise and Quality of Life, 2(1), 77-84. Erişim adresi: https://www.eqoljournal.com/wp-content/uploads/2017/06/EQOL_2_1_h.pdf
CR  - Wang, J. ve Wang, X. (2012). Structural equation modeling: applications using mplus: methods and applications. West Susex, John Wiley & Sons, 5-9.
CR  - Wilson, F.R., Pan, W. ve Schumsky, D.A. (2012). Recalculation of the critical values for Lawshe’s content validity ratio. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 45, 197–210. doi:10.1177/0748175612440286
CR  - Yeşilyurt, S. ve Çapraz, C. (2018). A road map for the content validity used in scale development studies. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 251-264. doi: 10.17556/erziefd.297741
CR  - Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 1, 771-774. Erişim adresi: https://yunus.hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/PamukkaleBildiri.pdf
UR  - https://doi.org/10.17218/hititsbd.1215661
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2817260
ER  -