TY  - JOUR
T1  - Türkçede Söz Varlığı Üretimi Yönünden İkilemelerin Kuruluşunda Çekim Morfolojisinin Rolü
TT  - Türkçede Söz Varlığı Üretimi Yönünden İkilemelerin Kuruluşunda Çekim Morfolojisinin Rolü
AU  - Küçük, Murat
PY  - 2022
DA  - December
DO  - 10.53838/ankarad.1220477
JF  - Ankara Anadolu ve Rumeli Araştırmaları Dergisi
JO  - ANKARAD
PB  - Ankara University
WT  - DergiPark
SN  - 2717-9052
SP  - 369
EP  - 400
VL  - 3
IS  - 6
LA  - tr
AB  - Öz: Diller sahip olduğu söz varlığını geliştirmek ve yeni kavramları karşılamak için kendi dil işleyişine göre birtakım yollara başvurmaktadır. Türkçe gibi eklemeli dillerde sözcük yapımı için sıklıkla kullanılan araç, türetme ekleridir. Bununla birlikte sözcük yapımında türetme eklerinin yanı sıra çekim eklerinin de sözlükbirimlerin kuruluşunda etkin rolü olduğu görülmektedir. Türkçede, cümle kuruluşunda rol alan yani dil bilgisel kategoriler oluşturan çekim ekleri aynı zamanda yeni kavramları karşılayacak sözcükler üretmiş ve bu sözcükler Türkçe Sözlük’te madde başı veya iç madde durumuna gelerek Türkçenin söz varlığında kendilerine yer edinmiştir. Böylece Türkçenin söz varlığı zenginleşerek yeni anlam ve biçimler kazanmıştır. Bu makalede Türkçenin söz varlığını oluşturan önemli dil birimlerinden biri olan ikilemelerin, çekim ekleri alarak kalıplaşma ya da sözlükselleşme yoluyla anlam ve biçim yönünden Türkçenin söz varlığına ve dolayısıyla anlatım gücüne ne şekilde katkıda bulunduğu incelenmiştir.
KW  - Çekim Ekleri
KW  - İkileme
KW  - Kalıplaşma
KW  - Sözlükselleşme
KW  - Söz Varlığı
N2  - Öz: Diller sahip olduğu söz varlığını geliştirmek ve yeni kavramları karşılamak için kendi dil işleyişine göre birtakım yollara başvurmaktadır. Türkçe gibi eklemeli dillerde sözcük yapımı için sıklıkla kullanılan araç, türetme ekleridir. Bununla birlikte sözcük yapımında türetme eklerinin yanı sıra çekim eklerinin de sözlükbirimlerin kuruluşunda etkin rolü olduğu görülmektedir. Türkçede, cümle kuruluşunda rol alan yani dil bilgisel kategoriler oluşturan çekim ekleri aynı zamanda yeni kavramları karşılayacak sözcükler üretmiş ve bu sözcükler Türkçe Sözlük’te madde başı veya iç madde durumuna gelerek Türkçenin söz varlığında kendilerine yer edinmiştir. Böylece Türkçenin söz varlığı zenginleşerek yeni anlam ve biçimler kazanmıştır. Bu makalede Türkçenin söz varlığını oluşturan önemli dil birimlerinden biri olan ikilemelerin, çekim ekleri alarak kalıplaşma ya da sözlükselleşme yoluyla anlam ve biçim yönünden Türkçenin söz varlığına ve dolayısıyla anlatım gücüne ne şekilde katkıda bulunduğu incelenmiştir.
CR  - TÜRK DİL KURUMU, Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2011.
CR  - UZUN, Nadir Engin, Biçimbilim Temel Kavramlar, Papatya Yayıncılık Eğitim, İstanbul
2006.
CR  - ÜSTÜNOVA, Kerime, Türkiye Türkçesi A d İşletimi (Biçim Bilgisi), Kesit Yayınları,
İstanbul 2008.
CR  - YASTI, Mehmet, “Türkçe Deyimlerde Geçen İkilemelerin Ses ve Şekil Özellikleri”, Selçuk
Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 21/2007, s. 51-87.
CR  - YILMAZ, Özlem Deniz, Türkiye Türkçesinde Eylemsi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
2009.
CR  - ZÜLFİKAR, Hamza, “Eklendiği Kelimeyle ‘Yokluk’ Anlamı Kazanan Ekler”, Türk Dili,
68/793 (2018), s. 5-11.
CR  - ZÜLFİKAR, Hamza, “Kalıplaşan Durum Ekleri, Dildeki Türevleri”, Türk Dili, 820 (2020),
s. 66-71.
UR  - https://doi.org/10.53838/ankarad.1220477
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2837610
ER  -