TY  - JOUR
T1  - İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Finansal Tutum ve Davranışları ile Duygusal Zekâları Arasındaki İlişki: Finansal Okuryazarlığın Duygusal Yönü
AU  - Çelikten, Lütfullah
PY  - 2024
DA  - May
DO  - 10.17679/inuefd.1221527
JF  - İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
JO  - INUEFD
PB  - Inonu University
WT  - DergiPark
SN  - 1300-2899
SP  - 190
EP  - 213
VL  - 25
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Günümüzde gündelik yaşamda duygu yönetimine en çok ihtiyaç duyduğumuz alanlardan birisini finansal okuryazarlık oluşturmaktadır. Bu araştırmada ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile duygusal zekâları arasındaki ilişkinin incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda betimsel ve ilişkisel tarama modelleri birlikte tercih edilmiştir. Araştırmada, öğrencilerin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile duygusal zekâ puanları, bu puanların cinsiyet, aile türü ve ortalama gelir durumu değişkenlerine göre farklılaşma durumu ve öğrencilerin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile duygusal zekâ puanları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini İstanbul ili Bayrampaşa ilçesine bağlı bir devlet ilkokuluna giden 189 ilkokul 4. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış Ölçeği” ve “On Yaş Duygusal Zekâ Ölçeği” kullanılmıştır. Ulaşılan sonuçlara göre, öğrencilerin finansal okuryazarlık ile duygusal zekâ puanlarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin duygusal zekâ ve finansal okuryazarlıkları arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca gerçekleştirilen analiz sonuçları, duygusal zekânın finansal okuryazarlığın anlamlı bir yordayıcısı olduğunu göstermektedir. Buna göre finansal okuryazarlık becerisinin ediniminde duygusal ve sosyal faktörlerin göz ardı edilmemesi gerektiği ve duyuşsal özellikleri içeren finansal eğitim anlayışının yaygınlaşmasının bireysel ve toplumsal refahın artmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
KW  - finansal okuryazarlık
KW  - duygusal zekâ
KW  - ilkokul öğrencileri
KW  - duygusal finans
CR  - Afzal, M.T. & Afzal, M. (2016). Relationship of family structure and emotional intelligence of secondary school students in Islamabad. American Journal of Educational Research, 4(9), 685-688. https://doi.org/10.12691/education-4-9-7
CR  - Agarwalla, S. K., Barua, S. K., Jacob, J. & Varma, J. R. (2015). Financial literacy among working young in urban India. World Development, 67, 101-109. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2014.10.004
CR  - Altunbaş, T. ve Özabacı, N. (2019). Bir duygusal zekâ programının ilkokul öğrencilerinin duygusal zekâ, atılgan, saldırgan ve çekingen davranışlarına etkisinin incelenmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 9(54), 659-688. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/813507
CR  - Andriichuk, V. (2021). Teaching financial literacy in primary school students: International experience. Continuing Professional Education: Theory and Practice, 1, 81–87. https://doi.org/10.28925/1609-8595.2021.1.10
CR  - Aren, S. (2019). Duygusal finansın kavramsal çerçevesi: Finansal kriz ve balonların anlaşılmasında yeni bir yaklaşım. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 11-16. http://aksarayiibd.aksaray.edu.tr/tr/download/article-file/823880
CR  - Aren, S., & Hamamcı, H.N. (2021). Emotional finance: determinants of phantasy. Kybernetes, 50(5), 1250-1276. https://doi.org/10.1108/K-02-2020-0084
CR  - Aren, S., & Hamamcı, H. N. (2023). Evaluation of investment preference with phantasy, emotional intelligence, confidence, trust, financial literacy and risk preference. Kybernetes, 52(12), 6203-6231. https://doi.org/10.1108/K-01-2022-0014
CR  - Arias, J., Soto-Carballo, J. G., & Pino-Juste, M. R. (2022). Emotional intelligence and academic motivation in primary school students. Psicologia: Reflexão e Crítica, 35(1), 1-9. https://doi.org/10.1186/s41155-022-00216-0
CR  - Asandimitra, N. & Kautsar, A. (2019). The influence of financial information, financial self efficacy, and emotional intelligence to financial management behavior of female lecturer. Humanities & Social Sciences Reviews, 7(6), 1112-1124. https://doi.org/10.18510/hssr.2019.76160
CR  - Atkinson, A. & Messy, F. (2012). Measuring financial literacy: Results of the OECD/International Network on Financial Education (INFE) pilot study. OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 15, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/5k9csfs90fr4-en
CR  - Atkinson, A. & F. Messy (2013). Promoting financial inclusion through financial education: OECD/INFE Evidence, Policies and Practice. OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 34, OECD Publishing. https://dx.doi.org/10.1787/5k3xz6m88smp-en
CR  - Bar-on, R, (1997). The Emotional Quetient Inventory (EO-i) Technical Manual. Toronto: Multi-Health Systems.
CR  - Bouzguenda, K. (2018). Emotional intelligence and financial decision making: are we talking about a paradigmatic shift or a change in practices?. Research in İnternational Business and Finance, 44, 273-284. https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2017.07.096
CR  - Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
CR  - Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık.
CR  - Coşkun, K., Öksüz, Y., & Yilmaz, H. B. (2017). Ten years emotional intelligence scale (TYEIS): Its development, validity and reliability. International Journal of Assessment Tools in Education, 4(2), 122-133. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/306145
CR  - Coşkun, K. ve Öksüz, Y. (2018). Duygusal okuryazarlık eğitiminin ilkokul öğrencilerinin duygusal zekâ performansı üzerindeki etkisinin cinsiyete göre incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel Sayı), 1861-1874. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/558070
CR  - Cüceloğlu, D. (2017). Evlenmeden önce (15. bs.). Remzi Kitabevi.
CR  - Cüceloğlu, D. (2008). İyi düşün doğru karar ver (50 bs.). Remzi Kitabevi.
CR  - Çarıkçı, O. (2019). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin finansal farkındalık düzeyinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 133-157. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/754982
CR  - Çelikten, L. (2020). Marmara Finansal Okuryazarlık Programının Geliştirilmesi ve İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık Becerilerine Etkisinin İncelenmesi. (Yayın no. 655535) [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Çelikten, L. ve Doğan, M.C. (2020). Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış Ölçeğinin geliştirilmesi. HAYEF: Journal of Education, 17(2), 199-221. https://doi.org/10.5152/hayef.2020.20017
CR  - Çelikten, L., Doğan, M.C. ve Dişli Çelikten, M. (2023). İlkokulda Finansal Okuryazarlık: Demografik Faktörler Finansal Tutum ve Davranışları Farklılaştırıyor mu? Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 13(1), 135-162. https://doi.org/10.23863/kalem.2022.226
CR  - Çullu, M. S. ve Samancı, O. (2019). İlkokul öğrencilerinde duygusal zekâ ile okul reddi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 967-986. https://doi.org/10.37669 milliegitim.842917
CR  - Dierks, L. H. & Tiggelbeck, S. (2021). Emotional finance: The Impact of emotions on investment decisions. Journal of New Finance, 2(2), 1-17. https://doi.org/10.46671/2521-2486.1019
CR  - Dinç Aydemir, S. (2015). Duygusal zekâ, kontrol odağı, genel olarak riskten kaçınma ve finansal okuryazarlığın riskli yatırım niyeti üzerindeki etkisi. (Yayın No. 413890) [Doktora Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Doğan, M. (2016). Duygusal zekâ ile yatırım tercihleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Bartın Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(14), 543-554. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bartiniibf/issue/25615
CR  - Dumanlı, A. N., & Aren, S. (2021). Emotional finance: as a new approach to understanding the markets . Journal of Life Economics, 8(2), 173-183. https://doi.org/10.15637/jlecon.8.2.03
CR  - Erdoğdu, M. Y. (2008). Duygusal zekânın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 62-76. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/70012
CR  - Fauziyah, A., & Ruhayati, S. A. (2016). Developing students' financial literacy and financial behaviour by students' emotional quotient. Advances in Economics, Business and Management Research, 15, 65–69. https://doi.org/10.2991/gcbme-16.2016.10
CR  - Frisancho, V. (2020). The impact of financial education for youth. Economics of Education Review, 78, 101918. https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2019.101918
CR  - Gardner, H. (2011). Frames of Mind Theory of Multiple Intelligences (10. Bs). Basics Books.
CR  - Goleman, D. (1996). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bloomsbury Publishing.
CR  - Güven, M., ve Çıray-Özkara, F. (2016). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ve duygusal zekâya ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1247-1257. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/emotonal-intelligence-level-of-7th-grade-secondary-school-students-and-theiropinions-about-emotional-intelligence.pdf
CR  - Hadi, F. (2017). Effect of emotional intelligence on investment decision making with a moderating role of financial literacy. China-USA Business Review, 16(2), 53-62. https://doi.org/10.17265/1537-1514/2017.02.002
CR  - Hapsari, D. T., Suryono, Y, & Amiliya, R. (2019). 21st century skills; The effect of Project Based Learning to financial literacy on children aged 5-6 years. Educational Administration Research and Review, 3(2), 85-93. https://doi.org/10.17509/earr.v3i2.22370
CR  - Harrod, N. R., & Scheer, S. D. (2005). An exploration of adolescent emotional intelligence in relation to demographic characteristics. Adolescence, 40(159), 503-512. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16268129/
CR  - Hasler, A., & Lusardi, A. (2017). The gender gap in Financial Literacy: A global perspective [Research report]. Global Financial Literacy Excellence Centre, The George Washington University School of Business. https://gflec.org/wp-content/uploads/2017/07/The-Gender-Gap-in-Financial-Literacy-A-Global-Perspective-Report.pdf
CR  - Homan, H. S. (2015, May). Comparative study of students financial literacy and its demographic factors [Full text paper]. International Conference on Economics and Banking. https://doi.org/10.2991/iceb-15.2015.16
CR  - Imam, S., Fernandez, A. I., Sisodia, G. S., del Río, J. A. J., & Al Radaideh, A. (2022). Emotional intelligence and personal finances in the academic curricula: A critical analysis of their potential synergies. Asian Culture and History, 14(1), 1-6. https://doi.org/10.5539/ach.v14n1p6
CR  - İsmen, A. E. (2004). Duygusal zekâ ve aile işlevleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(11), 55-75. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/863976
CR  - Kalwij A., Alessie R., Dinkova M., Schonewille G., Van der Schors A., & Van der Werf M. (2019). The effects of financial education on financial literacy and savings behavior: Evidence from a controlled field experiment in Dutch primary schools. Journal of Consumer Affairs, 53(3), 699–730. https://doi.org/10.1111/joca.12241
CR  - Kasi, M., Muhammad, N., & Sarwar, B. (2022). Analyzing the demographic differences in context of financial literacy: Evidence from Quetta City. Journal of Accounting and Finance in Emerging Economies, 8(1), 201-212. https://doi.org/10.26710/jafee.v8i1.2260
CR  - Köksal, A. ve İşmen Gazioğlu, A. (2012). Ergenlerde duygusal zekâ ile karar verme stratejileri arasındaki ilişki. HAYEF: Journal of Education, 4(1), 133-146. https://www.hayefjournal.org/Content/files/sayilar/102/133.pdf
CR  - Kuzma I., Chaikovska H., Levchyk I., & Yankovych O. (2022). Formation of financial literacy in primary  school  students. Journal on Efficiency and Responsibility in Education and Science, 15(3), 142-155. . http://dx.doi.org/10.7160/eriesj.2022.150302
CR  - Lucey, T. A. (2002). The personal financial literacy of fourth grade students [Unpublished master dissertation]. University of Memphis. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED469633.pdf
CR  - Maji, S.K., & Laha, A. (2022). State of financial literacy and its determinants: evidence from student level survey. Business Insight, 9, 13-28. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4107764
CR  - Maman, D., &  Rosenhek, Z. (2022). Governing individuals’ imaginaries and conduct in personal finance: The mobilization of emotions in financial education. Journal of Consumer Culture, 0(0). doi: https://doi.org/10.1177/14695405211069952
CR  - Mammadova, G., Gökalp, M. ve Hatunoğlu, B. Y. (2021). İlkokul ve ortaokul öğretim programlarındaki kazanımlarda finansal okuryazarlıkla ilgili öğrencilerin tutum ve görüşleri. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(39), 589-626. https://doi.org/10.26466/opus.827534
CR  - Migheli, M., & Coda Moscarola, F. (2017) Gender differences in financial education: Evidence from primary school. De Economist, 165(3), 321–347. https://doi.org/10.1007/s10645-017-9300-0
CR  - Morand, D.A. (1999). Family size and intelligence revisited: The role of emotional intelligence. Psychological Reports, 84(2), 643-649. https://doi.org/10.2466/pr0.1999.84.2.643
CR  - Munir, I. U., Yue, S., Ijaz, M. S., Zaidi, S. Y., & Hussain, S. (2018). Effect of emotional intelligence on behavior of investment: Possible role of financial literacy and gender. Asia Proceedings of Social Sciences, 2(2), 79-83. https://doi.org/10.31580/apss.v2i2.342
CR  - Narkabilova, G. (2021). On the importance of developing financial literacy among primary school pupils. ISJ Theoretical & Applied Science, 05(97), 219-221. https://dx.doi.org/10.15863/TAS.2021.05.97.43
CR  - Onur Sezer, G. ve İyison, G. (2020). İlkokul öğrencilerinin sınıf içi etkinlik düzeyleri ile duygusal zekâ puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 293-309. https://doi.org/10.19171/uefad.688497
CR  - Opletalová, A. (2015). Financial education and financial literacy in the Czech education system. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 171, 1176-1184. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.229
CR  - OECD, (2014). PISA 2012 results: Students and money: Financial literacy skills for the 21st century (Volume VI), PISA, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264208094-en
CR  - Passons W.A. (1975). Gestalt approaches in counseling. Holt Rinehart & Winston. https://lccn.loc.gov/74022223
CR  - Pervez, S. (2014). Effect of emotional intelligence and financial literacy on investment decision making with a mediating role of risk perception. Jinnah Business Review, 2(2), 12-20. https://doi.org/10.17265/1537-1514/2017.02.002
CR  - Pettersson, J., & Wettergren, Å. (2021). Governing by emotions in financial education. Consumption Markets & Culture, 24(6), 526-544. https://doi.org/10.1080/10253866.2020.1847720
CR  - Potrich, A. C. G., Vieira, K. M., & Kirch, G. (2015). Determinants of financial literacy: Analysis of the influence of socioeconomic and demographic variables. Revista Contabilidade & Finanças, 26, 362-377. https://doi.org/10.1590/1808-057x201501040
CR  - Punia, S., & Sangwan, S. (2011). Emotional intelligence and social adaptation of school children. Journal of Psychology, 2(2), 83-87. https://doi.org/10.1080/09764224.2011.11885466
CR  - Saka, Ö., Yıldırım, M., Çimen, M. B. ve Atlı, S. (2021). İlköğretim okullarında okuyan öğrencilerde duygusal zekânın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 123-132. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cihansumul/issue/73478/1207724#article_cite
CR  - Salavera, C., Usán, P., Chaverri, I., Gracia, N., Aure, P., & Delpueyo, M. (2017). Emotional intelligence and creativity in first-and second-year primary school children. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237, 1179-1183. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2017.02.176
CR  - Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Coginition and Personality, 9(3), 185-211. https://doi.org/10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG
CR  - Sert, M. ve Traş, Z. (2019). Ergenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 1205-1220. https://doi.org/10.33206/mjss.500797
CR  - Sezer, G. O. ve İyison, G. (2020). İlkokul öğrencilerinin sınıf içi etkinlik düzeyleri ile duygusal zekâ puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 293-309. https://doi.org/10.19171/uefad.688497
CR  - Smith, B. (2009). The emotional intelligence of money: A case for financial coaching. IJCO The International Journal of Coaching in Organizations, 7(24), 78-94. https://researchportal.coachfederation.org/Document/Pdf/2996.pdf
CR  - Sönmez, M. T. (2022). Erken dönemlerde finansal farkındalığın gelişmesi ve finansal okuryazarlık konularının matematik dersine entegresi. Yaşadıkça Eğitim, 36(2), 569-589. https://doi.org/10.33308/26674874.2022362402
CR  - Taffler, R. (2018). Emotional finance: investment and the unconscious. The European Journal of Finance, 24(7-8), 630-653. https://doi.org/10.1080/1351847X.2017.1369445
CR  - Thorndike, E.L. (1920).  Intelligence and its uses. Harper's Magazine, 140,  227-235. https://doi.org/10.1037/h0064596
CR  - Triyonowati, T., Elfita, R. A., & Laily, N. (2022). Emotional intelligence, financial literacy, and investor intentıon: Empirical study on university students during the Covıd-19 pandemic. International Conference of Business and Social Sciences, 2(1), 1274. https://ojsicobuss.stiesia.ac.id/index.php/icobuss1st/article/view/307
CR  - Tuckett, D. (2011). Minding the markets: An emotional finance view of financial instability. Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9780230307827
CR  - Tuğrul, C. (1999). Duygusal zekâ. Klinik Psikiyatri, 1, 12-20. https://jag.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_2_1_12_20.pdf
CR  - Tunca, A. (2022). Çocuk ve ergenlerde duygusal zekânın cinsiyete göre incelenmesi: Bir meta-analiz çalışması. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 134-148. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1054512
CR  - Tural Sönmez, M. (2022). Erken dönemlerde finansal farkındalığın gelişmesi ve finansal okuryazarlık konularının matematik dersine entegresi. Yaşadıkça Eğitim, 36(2),  569-589. https://doi.org/10.33308/26674874.2022362402
CR  - Van Rooij, M., Lusardi, A., & Alessie, R. (2011). Financial literacy and stock market participation. Journal of Financial Economics, 101(2), 449-472. https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2011.03.006
CR  - Williams, T. (2007). Empowerment of whom and for what? Financial literacy education and the new regulation of consumer financial services. Law & Policy, 29(2), 226-256. https://doi.org/10.1111/j.1467-9930.2007.00254.x
CR  - Williams, P., Morton, J. K., & Christian, B. J. (2020). Enhancing financial literacy in children 5-12 years old using authentic learning within a school market garden programme. Education, 3(13), 1-14. https://doi.org/10.1080/03004279.2020.1851741
CR  - Yıldırım, D. ve Özbek, A. (2021). Erken dönem ekonomi eğitimi ve finansal sosyalizasyonun finansal okuryazarlık düzeyine etkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 694-710. https://doi.org/10.32709/akusosbil.860749
CR  - Yiğit, Y. ve Görmez, E. (2022). Sosyal bilgiler dersini almış ortaokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık yeterliliğine ilişkin bir araştırma. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(32), 332-361. http://dx.doi.org/10.29228/INESJOURNAL.64214
CR  - Yolcu, S. (2019). İlkokul Öğrencilerinin Duygusal Zekâ Düzeyinin Problem Çözme Becerisi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. (Yayın No. 555917) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Yurdakavuştu, Y. (2012). İlköğretim öğrencilerinde duygusal zekâ ve sosyal beceri düzeyleri. (Yayın no. 317708) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
UR  - https://doi.org/10.17679/inuefd.1221527
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2841790
ER  -